Milli Eğitim Bakanlığı, her yıl ilk ve ortaöğretim okullarında, kendi belirlediği ve ücretsiz dağıttığı ders kitaplarının dışında başka kaynak kitap kullanılmaması konusunda genelgeler yayınlar. 

Bu yıl da öyle oldu.

Genelge yayınlanmadı ama bu konuda MEB Ortaöğretim Genel Müdürlüğü, 19 Eylül 2012 tarih, 23124 sayılı ve “Ders Kitabı ve Eğitim Aracı” konulu yazısıyla, İngilizce yardımcı ders kitaplarının kullanılmaması konusunda tüm ortaöğretim okullarına bir yazı gönderdi. İlgili yazı şöyle; 

“Millî Eğitim Bakanlığı Ders Kitapları ve Eğitim Araçları Yönetmeliği’nin "Öğrencilere Aldırılmayacak Kitaplar" başlığı altında yer alan 37’ nci maddesinde; "Bakanlık tarafından belirlenmeyen ders kitapları ile okutulacak diğer eğitim araçları öğrencilere aldırılamaz." denilmektedir.

Söz konusu madde hükmüne rağmen özellikle yabancı dil derslerine yönelik Talim ve Terbiye Kurulunca kabul edilmeyen ders kitabı ile diğer eğitim aracı olarak yer alan yardımcı ders kitaplarının aldırıldığına dair öğrenci ve veliler tarafından Bakanlığımıza çeşitli bildirimler yapılmaktadır.

Konunun ilinizde Genel Müdürlüğümüze bağlı okullara duyurulması, ilgili mevzuat hükümlerine uyulması ve duyarlılık içinde izlenerek gerekli tedbirlerin alınması hususunda gereğini rica ederim.”

Bu yazı, MEB Ders Kitapları ve Eğitim Araçları Yönetmeliği’nin, “Öğrencilere Aldırılmayacak Kitaplar” başlıklı 37 maddesine atıf yaparak, sadece İngilizce yardımcı ders kitaplarını değil, diğer derslerden de yardımcı ders kitabı alınmasını, aldırılmasını engellemektedir. 

Konu iki açıdan önemlidir ve tartışılmaya muhtaçtır. 

Birincisi, eğitimde liberalleşiyoruz, özgürleşiyoruz, yasakçı, katı ve ezberci eğitim sisteminden; esnek ve özgürlükçü bir eğitim sistemine doğru ilerliyoruz derken; ülkenin bütün ilk ve ortaöğretim okullarında okutulacak ders kitaplarını merkezden ve tepeden belirlemek ne derece özgürlükçü olabilir? 

Bakanlık, okutulacak ders kitaplarının belirlenmesi konusunda, konunun tarafları olan öğretmenlere, öğrencilere ve velilere neden seçme hakkı vermemektedir?

Birçoğu, son dönemde yayın piyasasına girmiş ya da eğitim piyasası ile uzaktan yakından ilgisi olmayan firmalara özensiz olarak hazırlatılan ve en ucuz teklifi verdikleri için satın alınarak, ücretsiz dağıtılan kitapların, eğitime ve eğitim sistemine ne tür bir katkısı olacaktır? 

İkincisi ise yardımcı kitaplar ile ilgili olan ve bu kitapların aldırılmasını engelleyen yasakçı uygulamadır. 

Yardımcı kitaplar, tıpkı dershaneler gibi, sınav odaklı eğitim sisteminin yarattığı sonuçlardan biridir. Öğrenciler, ilkokul 4.sınıftan itibaren sürekli sınava girerek eğitim sisteminden geçeceklerse, bu sınavlara hazırlanmak zorundadırlar.

Ücretsiz ders kitapları, öğrenilecek konuyu yeterince açıklayamıyorsa, konuyu pekiştirecek etkinlikler yetersizse, alıştırmalar, problemler azsa veya hiç yoksa, çocukları girecekleri sınavlarda çıkacak benzer sorularla karşılaştırarak, sınavlara hazırlamıyorsa; neden okutulmaktadır?

Hadi, en asgari düzeyde ülke genelinde, bütün öğrenciler açısından bir eşitliğin sağlanması, bu kitapların okutulması noktasında geçerli bir neden olabilir.

Ancak, özel okullar için, yardımcı kitap kısıtlamasının getirilmemesi, devlet okulları ile özel okullar arasında birçok konuda olduğu gibi, haksız rekabete yol açan bir uygulama değil midir? 

Her konuda özgürlükçü uygulamaları hayata geçirdiğini iddia eden Milli Eğitim Bakanlığının, sınav odaklı eğitim sisteminin uygulamada olduğu bu süreçte, yardımcı ders kitapları konusunda uyguladığı bu yasakçı tutumun, tatmin edici bir açıklaması olabilir mi?