Abdullah Damar
Okul Yaşam Kalitesi
Yaşam kalitesi, genel ve sürekli bir iyi olma hali olarak ele alınır ve değerlendirilmesi genellikle mutluluk, hoşlanma duygusu ve tatmin yaratan pozitif yaşantılarla, bunun tersini ifade eden negatif deneyimler ve duygular üzerinde yoğunlaşır.
Eğitim de, genel yaşam kalitesinin önemli boyutlarından biri olarak öne çıkar.
Okul yaşam kalitesi, genel iyi olma halinin göstergelerinden biri olarak kabul edilir ve çocukların okul yaşamıyla bütünleşmelerinden kaynaklanan bir iyi olma hali olarak ele alınır. Çocukların uzun yıllarını okulda geçirdikleri göz önüne alındığında, okul yaşam kalitesinin taşıdığı önem açıkça görülmektedir.
Okul yaşam kalitesi, durağan bir kavram değildir ve onu etkileyen değişkenler söz konusudur.
Bu değişkenlere kısaca baktığımızda;
-Öğrencilerin olumlu ve olumsuz duyguları,
-Öğrencilerin okuldaki statüsü,
-Öğrencilerin bağımsız bir kimlik kazanması,
-Öğrenci-öğretmen ilişkilerinin boyutu,
-Öğrencilere sunulan fırsatlar ve başarı şansı, olarak sıralanabilir.
Öğrencilerin, okul ile ilgili olumlu ve olumsuz duygularının, okul yaşam kalitesini önemli ölçüde etkilediği görülür. Pozitif, sınıf ve okul deneyimlerinin fazla olması, okul yaşam kalitesini olumlu yönde etkiler. Öğrencilerin, okuldaki zamanlarının büyük bölümünü sınıfta geçirdikleri göz önüne alındığında, olumlu sınıf deneyimlerinin, okul yaşam kalitesini önemli oranda etkilediği görülecektir.
Öğrencinin okuldaki statüsü, kendini ne kadar değerli ve önemli hissettiği ile ilgilidir.
İnsanlar, içinde bulundukları toplumda bilmek, bilinmek ve o topluluğun bir üyesi olduklarını hissetmek isterler. Dolayısıyla çocukların da zamanlarının önemli bir bölümünü geçirdikleri okulda belli ve özel bir yere sahip olduklarını, öğretmenleri ve arkadaşları için değerli olduklarını hissetmek istemeleri doğaldır. Çocuklar, kendilerini değerli hissettikleri ölçüde kendilerine güven duyarlar ve bu güven çevreleriyle olan ilişkilerini yakından etkiler.
Çocukların kendi kendileriyle ilgili farkındalık düzeyleri, kendilerine yönelik imajları ve diğer öğrencilerle ilişki kurabilme becerileri onların, bağımsız bir kimlik kazanmaları açısından çok önemlidir.
Okuldaki öğretmen-öğrenci ilişkileri de okul yaşam kalitesi açısından büyük önem taşır. Öğrenciler, okulda en yoğun iletişim kurdukları bireylerden biri olan öğretmenleriyle olumlu iletişim kurabilen, beklediği iletileri ve dönütleri alabilen ilişkiler geliştirdikleri zaman, olumlu davranışlarını arttırırlar.
Okullarda çocuklara sunulan fırsatlar, okuldaki çalışmaları gelecekleri için ne kadar yararlı gördükleri ve bu çalışmaların, kendilerine ilerde bir kariyer edinmede ne kadar faydalı olacağı ile ilgili algılarını ve çocukların okuldaki başarılarına ilişkin algılarını kapsamaktadır.
Her ne kadar yaşam kalitesi, aileden başlayan bir süreç olsa da, çocuğun okul dışı yaşantısının, okul yaşantısını önemli ölçüde etkilediği düşünülse de; okullarımızı, okul yaşam kalitesini oluşturan değişkenler açısından değerlendirdiğimizde, olumlu bir tablo ile karşı karşıya olduğumuz söylenemez.
Eğitim sisteminin, yukarıdan yapılan müdahalelerle düzeltilmesini beklemek yerine, bu olumsuz tabloyu olumluya çevirebilmek için; okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin, okul yaşam kalitesi konusunda, farkındalık düzeylerinin yükseltilmesi, okulun bir bütün olarak, çevresiyle, velilerle ve diğer paydaşlarla bir vizyona sahip olması ve okul yaşam kalitesini yükseltici faaliyetlere odaklanması gerekir.