OKUL BAHÇELERİ YOK EDİLMESİN!

MEB  okulların tamamının 2019 yılına kadar normal eğitime geçmesi için çalışma başlattı. İkili eğitim yapan okulların derslik ihtiyaçlarını karşılamak için okul bahçelerine ek binaların yapımı veya eski binaların yıkılarak yerlerine daha büyük okul binalarının yapımı yoluna gidiliyor.

Sayın Ömer DİNÇER’in bakanlığı  döneminde, bazı şehirlerde okulların % 60’şında ikili eğitim yapılmasına rağmen ders  saatleri artırılmıştı. Bu durumu şiddetle eleştirmiş, bunun ikili öğretim yapılması nedeniyle çocukların çok daha  erken saatlerde derse girmesi veya çok  daha geç saatlerde dersten çıkması sonucunu doğuracağını belirterek birçok açıklama yapmış, hatta ulusal televizyonlara çıkarak normal öğretime geçiş yapılana kadar ders saatlerinin artırılmaması gerektiğini savunmuştum.

Ders saatleri  zamanla kademeli olarak tüm sınıflarda arttı ve geçen yıl çocukların çok erken saatlerde derse gitmesi veya çok geç saatlerde dersten çıkmasına yönelik kamuoyundan tepki gelmeye başladı. Cumhurbaşkanımızın talimatı ile okullarda normal öğretime geçilmesine yönelik çalışma başlatıldı.

Çocuk gelişimi açısından normal eğitime geçilmesine yönelik çalışmaları canı gönülden destekliyorum. Lakin bu geçiş yapılırken zaten dar olan okul bahçelerine yeni binalar yapılarak çocukların oyun alanlarının yok edilmesinin büyük bir yanlış olduğunu görüyorum.

Kentlerdeki nüfus artışı nedeniyle birçok okulun bahçesine zaten zamanla ek binalar yapılmış, aynı bahçede 4 binası bulunan okullar bile var. Binalar yapıldıkça bahçedeki oyun alanı azalmış. Normal öğretime geçiş için birçok okul  bahçesine yeni binalar yapılması planlanıyor. Bu durumda çocuklar için oyun alanı hiç kalmayacak.

MEB  özel okulların açılışına ilişkin bahçe standardını belirlemiştir.  Buna göre ilkokul, ortaokul ve liselerde çocuk başına 2m² bahçe alanı istenmektedir. Ayrıca genişliği en az 4 m.den az olan kısımları bahçe olarak kabul etmemektedir.  Yani okulun etrafında kalan 4 m.’den dar bölümleri oyun alanı olarak kabul etmemektedir. 

Resmi kurumların açılış şartlarının belirlendiği Kurum Açma, Kapatma ve Ad Verme  Yönetmeliği’nde ise okul bahçelerine ilişkin bir hüküm yer almamaktadır ki bu önemli bir eksikliktir. Dersliklerde ise öğrenci başına düşecek alan olarak; anaokullarında en az 2.40 m², ilkokulda  1.60 m², ortaokul veya lisede en az 1.85 m² kullanım alanı bulunması şartı getirilmiştir.

Mevcut okullarımızın çoğunun öğrenci başına 2 m²  bahçe alanının olmadığı açıktır. Bir de bu bahçelere ek binalar yapılırsa durum vahim hale gelecektir. Bahçelerde öğrenci başına düşen alan dersliklerden daha az olacaktır.

İki çocuğumun okulundan örnek vererek durumu somutlaştırmak isterim. İlkokula giden oğlumun okulu, zamanında 12 derslikli ilkokul olarak yapılmıştır. Üç yıl önce okul bahçesine  28 derslikli bir ortaokul binası daha yapılmıştır ve bahçesi ikiye bölünmüştür. Bahçenin büyük bölümü yok olmuştur. Halen ilkokulda ikili eğitim yapılmaktadır. Her dönemde bahçede 300 civarında öğrenci bulunmaktadır. Bu yıl ise ilkokulun kaldığı bahçeye 16 derslikli bir ek bina daha yapımı planlanmıştır. Bu bina yapılırsa bahçe alanı olarak birkaç yüz metre kare alan kalacaktır. Üstelik okul normal eğitime geçeceği için aynı anda 300 değil 600 öğrenci bahçeye çıkmak durumunda kalacaktır. Yani öğrenci başına yarım metrelik alan dahi düşmeyecektir. Bu çocuklar ilkokul çocuğudur ve oyun alanına ihtiyaçları vardır.

Ortaokula giden oğlumun okulu ise zamanında 10 derslikli bir ilkokul olarak yapılmıştır. Daha sonra okulun bahçesine 16 derslikli bir ortaokul binası daha yapılmıştır. Bahçe alanı daralmıştır. Mevcut haliyle 700-800 civarında öğrenci bu bahçeyi kullanmaktadır. Bu yıl 10 derslikli okul yıkılarak yerine 32 derslikli bir okul yapımı planlanmıştır. Bu bina eski binaya göre daha geniş alan kaplayarak bahçeyi daha da daraltacaktır. Bahçe alanı 400 m²  civarına düşerken bu bahçe içinde 32+16 derslikli iki olmak üzere toplam 48 derslikli iki okul bulunacak ve 1600 civarında öğrenci bu bahçeyi kullanmak zorunda kalacaktır. Öğrenci başına çeyrek m² alan ancak düşecektir.  Okul bahçesi olarak bırakın teneffüslerde oyun oynamayı sıra olmaya, tören yapmaya bile yer kalmayacaktır.

Okul bahçesi çocuklar için neden önemlidir?

1. Oyun ve fiziksel etkinlikler, Beden Eğitimi ve Spor gibi derslerin öğretim programlarının uygulanması için  bahçeye ihtiyaç vardır. Bahçe olmaz ise bu dersler uygulanamaz.
2. Normal öğretime geçip teneffüs süresinin 5 dakikadan 15 dakikaya çıkmasının oyun oynayacak bahçe olmayınca ne anlamı vardır?
3. Özellikle kentsel alanlarda çocuklara okul saatleri dışında da  okul bahçelerinden başka oyun alanı kalmamıştır. Yeterli park yoktur. Çocukların evlerdeki hapis hayatına ancak okul bahçeleriyle son vermek mümkün olmaktadır. Çocukların bisiklet sürebileceği, futbol, basketbol oynayabileceği yegane alanları okul bahçeleridir.
4. Çocukların sosyal ve duygusal gelişimi açısından oyun ve fiziksel etkinlik alanlarına ihtiyacı vardır. Sağlıklı bireyler yetiştirilmesi açısından bu durum normal öğretime geçişten daha önemlidir.

Milli Eğitim Bakanlığına tavsiyem,

Okul bahçesinde çocuk başına 2 m² alan düşmesi esasından vazgeçilmesin. Yeni bina yapımı sonucu öğrenci başına yarım m² alan düşecekse oraya bina yapmak yerine özel okullar gibi okula uygun küçük binalar kiralanarak butik okullar açılsın. Liseler kampus alanlarına taşınsın ve binaları ilk veya ortaokula çevrilsin.  

Doğan CEYLAN
Yönetim Bilimi Uzmanı