Üniversitelerin araştırma, bilimsel üretim ve yükseköğrenime hazır hâle getirilmesinden, dersliklerin ve laboratuvarların hazırlanmasından, teknik işlerden ve onarımlardan yazışmalara, öğrenci kayıtlarından akademik kadroların takibine kadar idari personelin elinin değmediği alan ve konu bulunmamaktadır. Hâl böyleyken, idari personel birçok sorunla boğuşmakta, bazı haklardan mahrum edilmektedir.

Eğitim-Bir-Sen olarak, üniversite idari personelinin genel sorunlarını ve bunlara yönelik çözüm önerilerini ele alan ‘Üniversite İdari Personelinin Özlük Hakları Sorunlar ve Çözüm Önerileri’ başlıklı bir rapor hazırladık.

‘Eğitim çalışanlarıyla omuz omuza vererek aşamayacağımız engel, çözemeyeceğimiz sorun yoktur. Tek mesele, hakkın son hududuna varıncaya kadar mücadeleyi hakkıyla vermektir’ diyerek tüm üniversite çalışanlarının ekonomik ve sosyal problemlerini ve bunların iyileştirilmesine yönelik çözüm önerilerimizi bu raporla ortaya koyduk.

Mali haklara ilişkin öneriler

-2914 sayılı Kanun’un 14. maddesi kapsamında ödenmekte olan geliştirme ödeneğinin, söz konusu kanun maddesi hükmü doğrultusunda ve bu hükme göre belirlenmiş usul ve esaslara göre üniversiteler ve bağlı birimlerinde 657 sayılı Kanun’a tabi çalışan personele de öğretim görevlilerine verilen oranda ödenmesi noktasında düzenleme yapılmalıdır.

-2914 sayılı Kanun’un ek 3. maddesi kapsamında ödenmekte olan yükseköğretim tazminatının, söz konusu kanun maddesi hükmü doğrultusunda ve bu hükme göre belirlenmiş usul ve esaslara göre üniversiteler ve bağlı birimlerinde 657 sayılı Kanun’a tabi çalışan personele de öğretim görevlilerine verilen oranda ödenmesi hususunda düzenleme yapılmalıdır.

-Yükseköğretim kurumlarında görevli genel sekreter yardımcıları, fakülte sekreterleri, enstitü sekreterleri ve yüksekokul sekreterlerinin ek göstergelerinin artırılması noktasında düzenleme yapılmalıdır.

-Üniversite daire başkanları da bakanlıklarda görev yapan daire başkanlarının yararlandığı tazminatlardan aynı şekilde yararlanmalıdır.

-ÖSYM Sınav Görevlilerini Belirleme ve Atama İlkeleri’nin yeniden düzenlenerek ÖSYM ve yükseköğretim kurumlarınca yapılan merkezî sınavlarda eğitim durumları ve yaptıkları görev göz önünde bulundurularak idari personelin de bahsi geçen sınavlarda görev alabilmelerini sağlayacak bir düzenleme yapılmalıdır.

-657 sayılı Devlet Memurları Kanunu eki IV sayılı Makam Tazminatı Cetveline yükseköğretim kurumlarında görevli daire başkanı, fakülte sekreteri, yüksekokul sekreteri ve şube müdürlerinin eklenerek söz konusu kadro ünvanları için 2000 gösterge rakamının altında olmamak üzere makam tazminatı ödenmesi sağlanmalıdır.

-Bünyesinde ziraat, eğitim ve veteriner fakülteleri, sivil havacılık yüksekokulu ile atölye ve laboratuvar bulunan yükseköğretim kurumları; ulusal düzeyde açık ve uzaktan öğretim yapan yükseköğretim kurumları ile düzenli döner sermaye geliri olan yükseköğretim kurumlarında üretilen mal ve hizmetlerden elde edilen döner sermaye gelirlerine katkısı olan 657 sayılı Kanun’a tabi olarak istihdam edilen personele de döner sermaye katkı payı ödenmesi sağlanmalıdır.

-Taşınır Kayıt Kontrol Yetkilileri ve Mutemet olarak görev yapanların mali risk ve sorumluluklarından dolayı ayniyat saymanı kadrosuna tanınan özlük haklarından faydalandırılmaları ve mali sorumluluk zammı oranlarının artırılması yönünde düzenleme yapılmalıdır.

-Kadroları üniversitelerde bulunan mali hizmetler uzmanlarına, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname eki (III) sayılı Cetvelin (1) sıra nolu bölümündeki usul ve esaslara göre ek ödeme ödenmesi için düzenleme yapılmalıdır.

-Hizmetli kadrolarında bulunanlar başta olmak üzere yardımcı hizmet sınıfı kadrolarında bulunan personelin, öğrenim durumları itibarıyla ihraz ettikleri kadrolara sınavsız olarak atanmaları noktasında düzenleme yapılmalıdır.

-Yükseköğretim kurumlarına bağlı yurtlarda görev yapan personelden kendilerine yılı bütçe kanununa ekli (K) cetveline göre fazla çalışma ücreti ödenenlerin saat başı fazla çalışma ücretleri en az beş kat artırımlı ödenmeli, söz konusu ödeme için öngörülen aylık 90 saat sınırlaması kaldırılmalıdır.

-17/04/2006 tarihli ve 2006/10344 sayılı Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı eki (I) sayılı Cetvelde, Adalet Bakanlığı’nda şef kadrosunda çalışanlar için öngörülmüş bulunan iş güçlüğü zammı ve temininde güçlük zammı puanları, üniversitelerde şef kadrolarında çalışanlar için de uygulanmalı, söz konusu karar kapsamındaki şefler için öngörülen özel hizmet tazminatı oranları artırılmalıdır.

-Koruma ve güvenlik görevlilerine millî ve dinî bayramlarda yaptıkları vardiya karşılığında fazla çalışma ücreti ödenmesi sağlanmalıdır.

-17/04/2006 tarihli ve 2006/10344 sayılı Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı’nda teknik hizmetler sınıfı kadroları için öngörülen özel hizmet tazminatı oranları artırılmalıdır.

-Süresiz veya uzun süreli hizmetin yürütülmesi amacıyla yapılmış geçici görevlendirme ya da naklen atama amacı taşımasına rağmen geçici görevlendirmeyle işlem tesis edilen hâllerde, bulundukları ünvan ve kadro dışında görevlerde çalıştırılan personelin görevlendirildikleri kadronun mali haklarından yararlanmaları sağlanmalıdır.

-Teknisyen kadrosunda çalışıp ön lisans mezunu olan teknisyenler, ünvan değişikliği sınavına tabi tutulmadan tekniker kadrosuna atanmalı veya fiilen yaptıkları görevin ilişkili olduğu kadronun özlük haklarından yararlandırılmalıdır.

-Kamu görevlilerinden, yurt içinde veya yurt dışında serbest (işçi) ve kendi nam ve hesabına tabi olarak veya özel kurumlarda çalışılmış olan süreler ile kamu kurum ve kuruluşlarında 657 sayılı Kanun’a ya da teşkilat kanunlarına dayalı olarak sözleşmeli pozisyonda görev yapılan sürelerin tamamı veya bir kısmı tabi oldukları personel kanunlarına göre kazanılmış hak aylığı derece ve kademesinde değerlendirilmemiş olanların söz konusu çalışma süreleri; her yılı bir kademe ilerlemesi, her üç yılı için de bir derece yükselmesi verilmek suretiyle intibaklarında değerlendirilmelidir.

Sosyal haklara ilişkin öneriler

-Kamu Konutları Yönetmeliği kapsamında yükseköğretim kurumlarının uhdelerinde bulunan kamu konutlarının (hizmet tahsisli konutlar dikkate alınmaksızın) yüzde 80’inin sıra tahsisli konut kapsamında tahsis edilmesi; konut tahsisinde kadro ünvanına dayalı ayrımcılık yapılmaması gibi belli dağıtım esaslarına ilişkin çerçeve düzenleme yapılmalıdır.

-Tekniker kadrosunda bulunan personele 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu uygulaması kapsamında kanun kapsamındaki alım konusu işlerde denetleme ve yönetim faaliyetinde bulunmaları hâlinde adı geçen kanun uygulaması kapsamında “İş Yönetme, İş Denetleme Belgesi” alma hakkı tanınmalıdır.

-Memur ünvanlı kadrolarda bulunanların herhangi bir işleme gerek kalmaksızın VHKİ veya Bilgisayar İşletmeni kadrolarına atanmaları yönünde düzenleme yapılmalıdır.

-2828 sayılı Kanun veya 3713 sayılı Kanun gereğince üniversite idari kadrolarına atanan personelden, atandıkları tarihten sonra bir üst öğrenimi tamamlamış olanların, tamamladıkları yükseköğretim programına göre kadrolarının bulunduğu üniversitede veya bunun mümkün olmaması hâlinde isteklerine göre bir başka üniversite bünyesinde ihraz ettikleri kadrolara atanmaları yapılmalıdır.

Çalışma şartlarına ilişkin öneriler

-Üniversite idari personeli arasındaki istihdam biçiminden kaynaklı statü farklılığı ortadan kaldırılmalı, bütün sözleşmeli personel kadroya geçirilmelidir.

-Yükseköğretim kurumlarında 657 sayılı Kanun’a tabi olarak çalışan personele, merkezî sistem dâhilinde yükseköğretim kurumları arasında isteğe bağlı yer değişikliği hakkı tanınmalıdır.

-Yükseköğretim kurumlarında görevde yükselme sınavlarının en geç iki yılda bir yapılması; yazılı sınavın ÖSYM tarafından merkezî olarak gerçekleştirilmesinin sağlanması; görevde yükselme sınavına girip ilk sıradakiler yerleştirildikten sonra yedekte kalan personel tek bir havuzda kabul edilip boşalan kadrolara en yüksek puandan başlamak üzere atama işlemi yapılması; sözlü sınavın kaldırılarak görevde yükselmeye tabi atamaların yazılı sınav sonuçlarına göre yapılması gibi hususlarda düzenleme yapılmalıdır.

-Asli görevi akademik faaliyet yapmak olan akademik personelin genel sekreter, fakülte, enstitü, yüksekokul sekreteri gibi yönetim görevine ilişkin kadrolarda görevlendirilmemeleri ya da sadece kamu yönetimi, yükseköğretim kurumları yönetimi gibi alanlarda akademik çalışması olan akademik personelin görevlendirilmesi noktasında düzenleme yapılmalıdır.

-Şoför olarak çalışanlara aylık kilometre sınırı getirilmeli; trafik cezaları ve kazalara ilişkin mali sorumluluklar açısından oluşabilecek mağduriyetler, kurumlarca hukuki sorumluluğu kapsayacak şekilde sigorta yoluyla giderilmelidir.

-İdari personelin kurumlar arası yer değişikliğinde muvafakat sürecinde muvafakat taleplerinin karşılanması noktasında personelin üst öğrenimi, özlük haklarının iyileşecek olması, aile bütünlüğü ve sağlık durumu mazeretlerinin karşılanacak olması, kariyeri açısından ilerleme imkânına sahip olması gibi kişinin ve çalışacağı kurumların lehine, belirli açık, net, somut, objektif, denetlenebilir kıstaslar oluşturulmalı; kadrolarının bulunduğu kurumların takdir hakları bu kıstaslar çerçevesinde sınırlandırılmalıdır.

-Yükseköğretim kurumlarının üniversite yönetim kurullarında idari personelin de diğer kurul üyeleriyle eşit haklara sahip temsilci bulundurması sağlanmalıdır.

-Her türden meslek lisesinin aşçılık sertifikası almaya imkân sağlayan bölümleri ile Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek liselerinin “mutfak” bölümü, Anadolu meslek/Anadolu kız meslek liselerinin “Ağırlama ve Gıda Teknolojisi” alanı ve kız meslek/meslek liseleri ve çok programlı liselerin “Ağırlama ve Gıda Teknolojisi “alanı mezunu veya iki ya da üç yıl süreli aşçılık ön lisans mezunu olup aşçı kadrolarında bulunanların, teknik hizmetler sınıfına geçirilmeleri veya eğitim düzeylerine göre teknisyen ve/veya teknikerlerin sahip olduğu mali ve sair özlük haklarından istifade edebilmeleri noktasında gerekli düzenleme yapılmalıdır.

-2547 sayılı Kanun’un 13/b-4 maddesinde rektöre tanınmış olan yetkilerin sınırlarının çizilmesi; görev yeri değişikliği başta olmak üzere yetkinin kullanımının objektif, açık, net, somut, haklı gerekçelere dayalı ve denetlenebilir kurallara bağlanması sağlanmalıdır.

-Yükseköğretim kurumlarında 657 sayılı Kanun’un 4/B maddesi hükmüne göre sözleşmeli personel statüsünde çalışmakta iken 632 sayılı Kanun Hükmünde Kararname gereği memur kadrolarına atananların aylık ve ücretlerinin genel bütçeden ödenmesi konusunda gerekli değişiklikler yapılmalıdır.

-Görevde yükselmeye tabi kadrolara yapılacak atamalarda kurumda en az çalışmış olma süresinin en az üç yıl olarak uygulanması sağlanmalıdır.

-Yardımcı hizmet sınıfı çalışanlarına birinci dereceye kadar yükselebilmeleri sağlanmalı ve bu çalışanlara ek gösterge oranı uygulanması noktasında düzenleme yapılmalıdır.

-Hakkında idari inceleme, araştırma ve soruşturma açılan idari personel ile ilgili, sendika üyesi olması hâlinde sendikasına bilgi verilerek inceleme, araştırma ve soruşturma sürecinde üyesinin haklarını savunabilmesine imkân sağlanmalıdır.

-Üniversite çalışanlarının mesleki bilgi ve becerilerinin artırılması ve iş verimliliğinin artırılması amacıyla eğitim ve seminer faaliyetleri en az yılda bir defa yapılmalıdır. İdari personele, erasmus+ programlarına erişim imkânı sağlanmalıdır.

-Üniversitelerde idari personele kadro ünvanı, görev tanımı, eğitimi ve yeterliliğiyle uyumsuz görevlendirme yapılması, görev yerinin sık sık gerekçesiz değiştirilmesi, emir ve talimat verme yetkisi bulunanların kendi isteklerini kabul ettirme çabaları noktasında tutundukları tavır; kendisinin dikte ettiği hususları kabul etmeyen personeli dışlama ve kendisine tabii olan personelle birlikte hareket etmek, yalnızlaştırma politikası yürüterek bezdirmeye çalışmak ve nihayetinde kişinin kurum aidiyetini kaybetmesine yol açarak, kişiyi farklı kurum aramaya mecbur etmek; yıllık izinleri kullandırtmama noktasında baskı uygulamak ve kullanılmasına engel olmak; oda, masa, sandalye ve benzeri, kamu hizmetinin yürütülmesi ve insanca iş için gerekli donanımdan mahrum bırakmak başta olmak üzere değişik eylemlerle idari personele karşı mobbing uygulanmaktadır. Mezkûr eylem ve işlemlere karşı daha etkili önlemler alınmalı, mobbing uygulamalarını tanımlayıp yaptırıma bağlayacak bir hukuki düzenleme yapılmalı; üniversiteler bünyesinde mobbingle mücadele edecek bir birim kurulmalıdır.

-Sosyal Güvenlik Kurumu başta olmak üzere, kurum ve kuruluşlara yönelik bildirim, beyan, ödeme ve benzeri işlemlerden doğan sorumluluklar karşısında yöneticileri kasten yapılanlar hariç olmak üzere kusurlarına karşı koruyacak, hukuki ve mali sorumluluklardan doğan zararları tazmin edecek bir mekanizma kurulmalıdır.

-Servis hizmeti ayni olarak sunulamayan kurumlarda gidiş geliş ücreti nakdi olarak verilmelidir.

-3713 sayılı Kanun’a göre şehit ve gazi yakınları, gazi statüsünde ataması yapılanlar ile 2828 sayılı Kanun’a göre ataması yapılanların eğitim durumlarına göre ihraz ettikleri kadrolara sınavsız olarak atanmaları sağlanmalıdır. Yine 3713 sayılı Kanun kapsamında ataması yapılan personelin, eğitim durumlarına göre yapılacak atamalarının üniversitelere tanınan genel atama sayısı kapsamına dâhil edilmemesi gerekir.

Rapora buradan ulaşabilirsiniz: ‘Üniversite İdari Personelinin Özlük Hakları Sorunlar ve Çözüm Önerileri’