Daha önceki yazılarımızda da ifade ettiğimiz üzere, Kamu Görevlileri Etik Kurulu görevini etkin bir şekilde yerine getirebilse kamu kesimindeki ahlaksızları korku saracaktır. Ancak, zaman zaman olsa da bu Kurul vermiş olduğu kararla ne kadar önemli bir fonksiyon icra ettiğini göstermektedir. Bugünkü yazımızda kurulun vermiş olduğu örnek bir kararla bazı kamu görevlilerini nasıl hizaya getirdiğini açıklayacağız.

Müdürlerin % 90'ının tedviren görev yapması etik değil

Kamu Görevlileri Etik Kurulu 07/03/2018 tarihli kararında önemli bir konuya parmak basarak kamu görevlilerinin atamalarda nasıl hareket etmesi gerektiğinin altını çizdi. Ümit ederiz ki bu kararlar birçoklarına ders olur. Bu Kararda şu ifadelere yer verilmiştir; ...Genel Müdürlüğü'nün terfilerde mevzuata uygun davranmadığı, görevde yükselme sınavı yapılarak şube müdürü kadrolarına asaleten atama yapmak yerine bu kadroların büyük kısmına liyakatsiz ve idarecilerin akrabası olan kişilerin vekaleten görevlendirildiği, 52 şube müdürü kadrosunun 45 tanesinin vekaleten ve tedviren yürütüldüğü, söz konusu Genel Müdürlüğün İnsan Kaynakları ve Eğitim Dairesi Başkanı'nın kızının mevzuata aykırı şekilde Şube Müdürü olarak tedviren görevlendirildiği iddialarına ilişkin olarak ilginç bir cevap verildiğini görüyoruz.

Adeta itiraf gibi cevapta şu ifadelere yer verilmiş; Genel Müdürlük'ten gelen bilgi ve belgelerde 52 şube müdürlüğünün 6'sının tedviren 39'unun vekaleten yürütüldüğü dolasıyla söz konusu Genel Müdürlük'te vekaleten veya tedviren görevlendirme işleminin yaklaşık % 90'lık bir oran ile sürekli hale getirildiği tespit edilmiş olup, Kariyer ve liyakat ilkeleri kamu personel rejimini düzenleyen 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'ndaki temel ilkelerindendir.

Söz konusu kanunla, devlet memurlarının bu ilkeler çerçevesinde atanma, yükselme ve ilerleme hakları güvence altına alınmıştır. Bu haklarının kullanımına ilişkin usul ve esaslar ise somut olaya ilişkin olarak Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik'le ve Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik'le düzenlenmiştir.

Ayrıca 657 sayılı Kanun'un 86'ncı maddesinde yer alan vekaleten görevlendirmenin ancak belli koşullarda geçici ve istisnai hallerde başvurulabilecek bir yöntem olarak düzenlendiği, tedviren görevlendirmeye ise yasada yer verilmediği, dolayısı ile söz konusu genel müdürlüğün vekaleten ve tedviren atama yöntemini genel ve sürekli bir yöntem haline getirmesi 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 3. maddesinde belirlenmiş olan kariyer ve liyakat ilkeleri ile mezkur yönetmeliklere aykırılık teşkil ettiği anlaşıldığından Genel Müdürü ... ... 'in Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 9. maddesinde yer alan "Dürüstlük ve tarafsızlık" başlıklı ilkesinin birinci fıkrasındaki "Kamu görevlileri; tüm eylem ve işlemlerinde yasallık, adalet, eşitlik ve dürüstlük ilkeleri doğrultusunda hareket ederler..." hükmüne aykırı bir işlemde bulunmuştur.

Şartları taşımayan damadın şube müdürlüğüne tedviren atanması etik değil

Bazı görevlerde bulunanların daha dikkatli olması gerekmektedir. Su başında bulundum gerekçesiyle testi doldurmaya çalışmak doğru bir yaklaşım değildir. Gök kubbenin altında gizli saklı bir şeyin kalmayacağı bilinmelidir. Sadece yanlış işlerin ne zaman ortaya çıkacağını kimse bilemez. Dolayısıyla kamu görevlisi, yaptığı işin ortaya çıkması halinde utanma hali varsa o işi yapmaması gerektiğini bilmelidir.

Bir kamu kurumunun en kritik iki görevinden birisi İnsan Kaynakları Daire Başkanlığı veya birimi diğeri ise Teftiş Kurulu Başkanlığı'dır. Bu iki görevin başında bulunanların çok dikkatli olması ve etik ilkelere dikkat etmesi gerekmektedir. Etik kurul kararına yansıyanlara baktığımızda Teftiş Kurulu Başkanı, önce kızını sınavsız olarak 17/02/2015 tarihinde sözleşmeli personel statüsünde göreve başlatıyor, sonra ise hızını alamayarak damadının evliliğin hemen akabinde tedviren şube müdürü olarak atanmasını sağlattırıyor. Neresinden bakarsanız bakın yapılanların kabul edilebilir bir tarafı yoktur.

Kararda neler yer alıyor?

Kararda konuyla ilgili şu ifadelere yer veriliyor; ...Genel Müdürlüğün İnsan Kaynakları ve Eğitim Dairesi Başkanı'nın kızının Başkanlık Makamının 16.03.2017 tarihli ve 5158 sayılı Oluruyla 3. dereceli Ulaşım Takip ve Organizasyon Şube Müdürlüğü'ne tedviren görevlendirildiği, Teftiş Kurulu Başkanın kızının 17/02/2015 tarihinde sözleşmeli personel statüsünde göreve başlatıldığı, damadının ise evliliğin hemen akabinde tedviren şube müdürü olarak görevlendirildiği tespit edilmiş olup, söz konusu Genel Müdürlüğün üst yöneticilerinin çocuklarının sınavsız şekilde Kurumda işe başlatılmaları ve görevde yükseltilmeleri, Kurumun itibarını ve güvenini zedelediği, bu yolla halkın kamuya olan güven duygusuna ve adalet ilkesine zarar verdiği anlaşıldığından Genel Müdür... ... 'in Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 10. maddesinde yer alan "Saygınlık ve güven" başlıklı ilkesinin birinci fıkrasındaki "Kamu görevlileri, kamu yönetimine güveni sağlayacak şekilde davranırlar ve görevin gerektirdiği itibar ve güvene layık olduklarını davranışlarıyla gösterirler. Halkın kamu hizmetine güven duygusunu zedeleyen, şüphe yaratan ve adalet ilkesine zarar veren davranışlarda bulunmaktan kaçınırlar..." hükmüne aykırı bir işlemde bulunmuştur.

Bu kararın düşündürdükleri

Adaletsiz davranışlar, kim yaparsa yapsın vicdanları yaralamaktadır. Kamu gücünü elinde bulunduranların bu gücün emanet mi yoksa kendi gücü mü olduğu ayrımını iyi yapması gerekiyor. Kamu gücü özünde bir emanettir ve şahsi çıkarlar için kullanılmamalıdır. İnşallah bu tür etik dışı davranışlara bundan sonra rastlamayız.

Ahmet Ünlü - YeniŞafak