Polonya devlet zirvesini taşıyan resmi uçağın önceki gün Rusya'da düşmesinin ardından ülke yasa boğulurken, pilotun kontrol kulesinin uyarılarına rağmen ısrarla uçağı indirmeye çalışmasının nedeni sorgulanıyor. Uçakta hayatını kaybeden Devlet Başkanı Lech Kaczynski'nin pilota inme emri vermiş olabileceği belirtiliyor.
Ağır sis altında Smolensk havaalanına inmeye çalışan uçağın pilotunun, yer kontrolörünün “iniş yapmayın” şeklindeki direktiflerini dinlemediğinin açıklanması, Rusya-Gürcistan savaşı sırasında Kaczynski'nin gergin Tiflis yolculuğunu anımsattı. Reuters'in haberine göre Kaczynski 2008'deki Rus-Gürcü savaşı sırasında, Gürcistan Devlet Başkanı Mihail Saakaşvili'ye destek olmak üzere Tiflis'e gitti. Kaczynski'yi taşıyan uçak, Gürcistan semalarına geldiğinde yer kontrol, “savaş koşulları nedeniyle Tiflis'e inmenin çok tehlikeli olacağını” uçağın mürettebatına bildirdi. Ancak Kaczynski, uyarılara rağmen pilota inme emri verdi.
Polonya'nın eski Devlet Başkanı Lech Walesa da, pilotun hemen suçlu ilan edilmesinin yanlış olduğunu belirterek, “O uçakta mutlaka kararları veren biri vardır. Pilotun kendi başına karar aldığını sanmıyorum. Ben de çok uçtum, pilotlar şüpheye düştüklerinde liderlere gelip ne yapılacağına karar vermelerini ister” dedi.

Başkan eşinin cesedi belirlenemedi
Öte yandan Devlet Başkanı Kaczynski 'nin cenazesi dün Rusya'dan Varşova'ya götürüldü, eşi Maria'nın cenazesinin kimlik tespiti ise henüz yapılamadı. Devlet Başkanlığı sözcüsü, “Kendisinin kimlik tespiti yapılmış olsaydı, Başkan'la birlikte ülkeye getirilirdi” diye konuştu. Polonya Sağlık Bakanı Ewa Kopacz ise “Sadece 14 cesedin kimlik tespiti sorunsuzca yapılabildi. 20 ceset ise üzerlerindeki işaretler aracılığıyla tespit edilebildi” dedi. Kopacz, “diğer cesetler için DNA testi yapılacağını” açıkladı.

Meydanlar mum ve çiçek doldu
Kaczynski'nin yanı sıra Genelkurmay Başkanı, kuvvet komutanları, Merkez Bankası Başkanı gibi birçok üst düzey yetkilinin de aralarında bulunduğu 96 kişinin ölümü üzerine Polonya'da bir hafta yas ilan edildi. Polonyalılar dün, hayatını kaybedenler için iki dakikalık saygı duruşunda bulundu. Sirenler ve kilise çanları çalarken araçlar ve yoldan geçenler de saygı duruşuna katıldı. Halk kiliselere ve Başkanlık Sarayı'na akın ederek, Kaczynski ve diğer kurbanlar için mum yakıp çiçek bıraktı, anı defterine yazı yazdı. Bazı vatandaşlarınsa gözyaşlarını tutamadığı görüldü.

Uçakta teknik arıza yoktu
“Uçan tabut” olarak anılan ancak Polonyalı yetkililerin bütçe yetersizliği nedeniyle değiştiremediği Tupolev Tu-154 tipi uçak üzerinde inceleme yapan Rus yetkililer, uçakta herhangi bir teknik arıza olmadığını söyledi. Polonya uçağının düşmesi olayını soruşturan Rus Başmüfettiş Alexander Bastrykin, düşen Tupolev Tu-154'ün teknik olarak “mükemmel durumda” olduğunu belirtti. Bastrykin, pilotların kuleyle konuşmalarında da teknik bir sorundan söz edilmediğini vurguladı. Öte yandan uçağın kara kutuları Rusya'da Polonyalı ve Rus yetkililer tarafından inceleniyor. İncelemeler, Moskova'daki Hükümetler Arası Havacılık Komitesi adlı bir kuruluşa bağlı laboratuvarda yapılıyor. Komiteden yapılan açıklamada, verilerin kaydedildiği bandın “büyük bir olasılıkla şok yüzünden” yerinden oynadığı belirtildi. Bandın hasar görüp görmediği konusunda bilgi verilmedi.

Başkan adayı rakipsiz kaldı
Polonya yönetimindeki çok sayıda önemli ismin öldüğü olayın ardından, ülkenin siyaset sahnesinin büyük bir değişime uğrayacağı belirtiliyor. Normalde sonbaharda yapılması planlanan ancak kazanın ardından erkene alınan devlet başkanlığı seçimlerinde, ölen Devlet Başkanı Lech Kaczynski yeniden aday olacaktı. Kaczynski'nin ölümüyle, Hukuk ve Adalet Partisi'nin cumhurbaşkanlığı seçimi için adayı kalmadı. Demokratik Sol İttifak partisinin adayı Jerzy Szmajdzinski de uçakta hayatını kaybetti. Bu durumda, Lech Kaczynski'nin ikiz kardeşi Jaroslaw Kaczynski başkanlığa aday olmazsa iktidardaki merkez sağ Yurttaş Platformu partisinin adayı Bronislaw Komorowski'nin neredeyse rakipsiz kalacağı belirtiliyor. Jaroslaw Kaczynski aday olursa, uçak kazasının yarattığı sempati sayesinde güç kazanabileceği kaydediliyor.

Halktan 'sorumlu Rusya mı?' iması
Polonyalılar, Devlet Başkanı Lech Kaczynski ve diğer yetkililerin ölümü yüzünden büyük üzüntü ve şaşkınlık içinde. Bu olayın ülke tarihinin unutulmaz anları arasına gireceğini belirten vatandaşlardan bazıları ise kazanın sorgulanması gerektiğini söylüyor. İngiliz yayın kuruluşu BBC'nin görüştüğü Polonyalılardan Kamila Kasprzak (24), “İnsanların kazanın ne şekilde olduğuyla ilgili şüpheleri var. Birçok önemli yetkili o uçaktaydı. Ve tabii bu yıl yapılacak devlet başkanlığı seçimlerini de düşünün. İnsanlar 'Bu olay neden oldu?' diye soruyor. Bence bu büyük bir siyasi tartışma yaratabilir. Rusya'yla ilişkilerimiz zaten zorluydu, şimdi daha da zor olabilir” dedi.Monika Sidor isimli bir Polonyalı da, “Bu olay Rusya'yla ilişkilerimizi etkiler mi? Bunun cevabı soruşturmanın sonucuna bağlı. Cevaplanması gereken birçok soru var. Uçağın dört kez inmeye çalıştığını duyduk. Rus hava trafik kontrolörü pilotlara nasıl bir tavsiye vermiş olabilir? Bu hiç mantıklı değil. Sonuçta bunlar Polonya'nın en iyi pilotları” diye konuştu.

Milliyet