Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 23.11.2011 tarih ve 50015 sayılı yazısı ile Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans programı ile kariyere yönelik yapılan tezli ve tezsiz yüksek lisans programlarının denk olduğuna dair kararı üzerine, Tezsiz yüksek lisans eğitimini tamamladığından bahisle idareye başvuru tarihinden geçerli olmak üzere, Uzman öğretmenlik unvanına sahip olmasının sağlanması ve sertifikasının düzenlenerek aynı tarihten geçerli olmak üzere ödenmeyen parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesi taleplerini içeren dilekçesinin reddine ilişkin idare işleminin iptal edilmesi için açılan davada Bursa 3. İdare Mahkemesi’nin 07.05.2012 tarihli, 2012/58 E. ve 2012/496 K. sayılı kararı ile red kararı vermiştir.

Bursa 3. İdare Mahkemesi’nin 07.05.2012 tarihli, 2012/58 E. ve 2012/496 K. sayılı kararında “Olayda, tezli yüksek lisans mezunu olanların, 5204 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu ve Devlet Memurları Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunun 1. maddesiyle, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun 43. maddesinin sonuna eklenen 5. fıkra uyarınca kontenjan sınırlaması ve hizmet içi eğitim kriterlerine tabi olmaksızın uzman öğretmen olmasında yukarıda anılan Yasa hükümleri ile Anayasa Mahkemesince verilen iptal kararı neticesinde herhangi bir engelin kalmadığı, ancak Yasanın açık hükmü nedeniyle, bu hakkın ancak tezli yüksek lisans mezunlarına tanındığı, davacının ise tezsiz yüksek lisans mezunu olduğu görülmektedir.

Bu durumda, her ne kadar Ortaöğretim Alan Öğretmenliği tezsiz yüksek lisans programı ile kariyere yönelik yapılan tezli ve tezsiz yüksek lisans programlarının denk olduğu Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığının 23.11.2011 tarih ve 50015 sayılı yazısıyla belirtilmiş ise de, neticede davacının tezsiz yüksek lisans mezunu olduğu ve yukarıda anılan Yasa'da tezsiz yüksek lisans mezunlarına sınav muafiyetinin tanınmadığı ve anılan Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı yazısının Yasa hükmü yerine geçemeyeceği anlaşıldığından, davacının bu yöndeki talebinin reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.” denilmiştir. Bu kararla Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 23.11.2011 tarih ve 50015 sayılı görüş yazısında belirttiği “Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans programı ile kariyere yönelik yapılan tezli ve tezsiz yüksek lisans programları aynı kapsamda değerlendirilmektedir.” şeklindeki Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans programı ile kariyere yönelik yapılan tezli ve tezsiz yüksek lisans programları denktir görüşü dikkate alınmayarak dava reddedilmiştir.

Bursa 3. İdare Mahkemesinin söz konusu kararında Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 23.11.2011 tarih ve 50015 sayılı görüş yazısını dikkate almaması 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa aykırıdır. Çünkü 2547 sayılı kanunun verdiği yetki ile lisansüstü programların yürütülmesine ilişkin usul ve esaslar, Üniversitelerarası Kurulun görüşü alınarak Yükseköğretim Kurulunca belirlenmektedir.

Şöyle ki;

4.11.1981 tarihinde kabul edilen ve 6.11.1981 tarih ve 17506 sayılı resmi gazetede yayımlanan 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinde “ Bu Kanunda geçen kavram ve terimlerin tanımları aşağıda belirtilmiştir.

a) Yükseköğretim: Milli eğitim sistemi içinde, ortaöğretime dayalı, en az dört yarıyılı kapsayan her kademedeki eğitim - öğretimin tümüdür.

b) Üst Kuruluşlar: Yükseköğretim Kurulu ve Üniversitelerarası Kuruldur.” hükümleri bulunmaktadır.

Bu hükümlere göre aynı kanunun “Üniversitelerarası Kurul” başlıklı 11. maddesindeki; “b. Görevleri; Üniversitelerarası Kurul akademik bir organ olup aşağıdaki görevleri yapar: (3) Üniversitelerin tümünü ilgilendiren eğitim - öğretim, bilimsel araştırma ve yayım faaliyetleri ile ilgili yönetmelikleri hazırlamak veya görüş bildirmek,” şeklinde yer alan hükümlere göre Üniversitelerarası Kurulun görevlerinden biri de Üniversitelerin tümünü ilgilendiren eğitim – öğretim faaliyetleri ile ilgili yönetmelikleri hazırlamak veya görüş bildirmektir.

Yine aynı kanunun “Yönetmelikler” başlıklı 65. maddesindeki “b. Aşağıdaki hususlar Üniversitelerarası Kurul tarafından çıkarılacak yönetmeliklerle düzenlenir:

(1) Lisansüstü öğretim esasları,

(2) Bu Kanunun uygulanması ile ilgili diğer akademik hususlar.” hükümlere göre de lisansüstü öğretim esaslarını düzenleyen yönetmeliği çıkaracak kurul da Üniversitelerarası Kurulun görevleri arasındadır.

Bu kanuna dayanılarak Üniversitelerarası Kurul tarafından düzenlenen “Ortaöğretim Alan Öğretmenlerinin Yetiştirilmesine Yönelik Programlar” başlıklı Ek 1. maddesindeki; “ b) Tezsiz Yüksek Lisans Programı:

Yükseköğretim Kurulunca tespit edilen programlardan lisans diploması almış öğrencileri; lisans diploması almış oldukları programla ilgili ortaöğretim alanında öğretmen olarak yetiştirmek amacıyla üç yarıyıla eşdeğer bir süreyi kapsayan tezsiz yüksek lisans programları düzenlenir. Bu tür yüksek lisans programlarına, usul ve esasları Yükseköğretim Kurulunca tespit edilen sınavla öğrenci seçilir ve yerleştirilir.

Ortaöğretim alan öğretmenlerinin yetiştirilmesi amacı ile düzenlenen birleştirilmiş lisans artı tezsiz yüksek lisans ve tezsiz yüksek lisans programlarına ilişkin giriş ve mezuniyet şartları ile bu programların yürütülmesine ilişkin usul ve esaslar. Üniversitelerarası Kurulun görüşü alınarak Yükseköğretim Kurulunca tespit edilir.” hükümlerince de tezsiz yüksek lisans programlarına ilişkin giriş ve mezuniyet şartları ile bu programların yürütülmesine ilişkin usul ve esaslar, Üniversitelerarası Kurulun görüşü alınarak Yükseköğretim Kurulunca tespit edilmektedir.

Yüksek Öğretim Kurulu bu yetkisini 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunundan almaktadır.

Milli Eğitim Bakanlığı İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü tarafından Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına yazılan 20/10/2011 tarih ve 70526 sayılı yazısı ile “ Bakanlığımız Talim ve Terbiye Kurulunun 80 Sayılı kararında; ortaöğretim alan öğretmenliklerine, eğitim fakültesi mezunları ile karar eki çizelgede yer alan yükseköğretim programlarından mezun olup, Ortaöğretim Alan öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans belgesi ya da pedagojik formasyon belgesi bulunanların atanabileceği hükmü yer almaktadır.

Bu kapsamda eğitim fakültesi dışındaki yükseköğretim programlarından mezun olup, Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans belgesi ile ortaöğretim alan öğretmenliğine atananlar, kariyere yönelik yapılan tezli ve tezsiz yüksek lisans mezunlarına verilen mali ve özlük haklarından yararlanmak istemektedirler.

Eğitim fakültesi mezunlarının bu programdaki dersleri öğrenimleri süresince aldıkları ve pedagojik formasyon programı ile aynı ders içeriğine sahip olduğu hususu göz önünde bulundurularak; kariyere yönelik yapılan tezli ve tezsiz yüksek lisans programları ile aynı kapsamda değerlendirilip değerlendirilemeyeceği konusunda tereddüde düşülmüştür.

Bu nedenle Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans programı mezunlarının, yükseköğretim programına giriş şartlan, programın suresi, program içeriği ve bu program mezunlarının doktora eğitimi programına kabul edilip edilmedikleri bilgisi ile kariyere yönelik yapılan tezli ve tezsiz yüksek lisans programlan ile eşdeğer olup olmadığı, aynı kapsamda değerlendirilip değerlendirilemeyeceği konusunda Başkanlığınız görüşüne ihtiyaç duyulmuştur.” şeklinde ve özellikle uzman öğretmenliği kast ederek eğitim fakültesi dışındaki yükseköğretim programlarından mezun olup, Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans belgesi ile ortaöğretim alan öğretmenliğine atananlar, kariyere yönelik yapılan tezli ve tezsiz yüksek lisans mezunlarına verilen mali ve özlük haklarından yararlanmak istedikleri belirtilerek tezli ve tezsiz yüksek lisans programlarının birbiri ile eşdeğer olup olmadığını sormuştur.

Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından 23.11.2011 tarih ve 50015 sayılı cevabi yazı ile“Üniversitelerimiz bünyesinde 1998–1999 eğitim-öğretim yılında başlatılan ve en son 2009–2010 eğitim öğretim yılına kadar verilen Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans Programlarına öğrenci kabulü Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliği çerçevesinde yapılmıştır.

12.01.2010 tarihli Öğretmen Yetiştirme Türk Milli Komitesinde alınan tavsiye kararı çerçevesinde Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans Programı uygulamasına son verilmiştir.

Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliği'nin Ek 1. Maddesinde; Tezsiz Yüksek Lisans Programı Yükseköğretim Kurulunca tespit edilen programlardan lisans diploması almış öğrencileri; lisans diploması almış oldukları programla ilgili ortaöğretim alanında öğretmen olarak yetiştirmek amacıyla üç yarıyıla eşdeğer bir süreyi kapsayan tezsiz yüksek lisans programları düzenlenir. Bu tür yüksek lisans programlarına, usul ve esasları Yükseköğretim Kurulunca tespit edilen sınavla öğrenci seçilir ve yerleştirilir.

Ortaöğretim alan öğretmenlerinin yetiştirilmesi amacı ile düzenlenen birleştirilmiş lisans artı tezsiz yüksek lisans ve tezsiz yüksek lisans programlarına ilişkin giriş ve mezuniyet şartlan ile bu programların yürütülmesine ilişkin usul ve esaslar Üniversitelerarası Kurulun görüşü alınarak Yükseköğretim Kurulunca tespit edilir.” hükmü yer almaktadır.” açıklamasında bulunarak Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans Programı Dersleri ve Kredilerini açıkladıktan sonra “Yukarıdaki bilgiler ışığında Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans programı ile kariyere yönelik yapılan tezli ve tezsiz yüksek lisans programları aynı kapsamda değerlendirilmektedir.” tespiti yapılmış ve Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans programı mezunlarının doktora programına başvuruda bulunma haklarının olduğu tespit edilmiştir.

Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans programından mezun olanlar hakkında karar mercii 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunundan alınan yetki ile Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı olduğundan Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı da Milli Eğitim Bakanlığı İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü tarafından özellikle uzman öğretmenlik kast edilerek eğitim fakültesi dışındaki yükseköğretim programlarından mezun olup, Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans belgesi ile ortaöğretim alan öğretmenliğine atananlar, kariyere yönelik yapılan tezli ve tezsiz yüksek lisans mezunlarına verilen mali ve özlük haklarından yararlanmak istedikleri belirtilerek tezli ve tezsiz yüksek lisans programlarının birbiri ile eşdeğer olup olmadığı sorusuna “Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans programı ile kariyere yönelik yapılan tezli ve tezsiz yüksek lisans programları aynı kapsamda değerlendirilmektedir.” şeklinde cevap verdiğine göre sadece Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans programlarından mezun olanlar Tezli Yüksek Lisans mezunlarına denktirler.

Dolayısıyla Milli Eğitim Bakanlığı İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğünün Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına yazılan 20.10.2011 tarih ve 70526 sayılı yazısı ile özellikle uzman öğretmenliği kast ederek eğitim fakültesi dışındaki yükseköğretim programlarından mezun olup, Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans belgesi ile ortaöğretim alan öğretmenliğine atananlar, kariyere yönelik yapılan tezli ve tezsiz yüksek lisans mezunlarına verilen mali ve özlük haklarından yararlanmak istedikleri belirtilerek tezli ve tezsiz yüksek lisans programlarının birbiri ile eşdeğer olup olmadığının sorulması ve Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından 23.11.2011 tarih ve 50015 sayılı cevabi yazı ile “Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans programı ile kariyere yönelik yapılan tezli ve tezsiz yüksek lisans programları aynı kapsamda değerlendirilmektedir.” şeklinde yüksek lisans konusunda yetkili olan tek kurumun cevabının Bursa 3. İdare Mahkemesinin elinde olmasına rağmen davacının Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans programından mezun olmasını gerekçe gösterilerek verilen Bursa 3. İdare Mahkemesinin söz konusu kararında hukuki uyarlık bulunmamaktadır.

Ayrıca Öğretmenlik Kariyer Basamaklarında Yükselme Yönetmeliğini Danıştay 2. Dairesi; Anayasa Mahkemesi’nin 18.03.2009 günlü, 27173 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 21.05.2008 günlü, E:2004/83, K:2008/107 sayılı kararı neticesinde yasal dayanağı kalmadığından hareketle Yönetmelik ve Kılavuzun dava konusu madde ve ibarelerinde hukuka uygunluk görülmediğinden E: 2007/450, K: 2010/1401 sayılı kararı ile iptal etmiştir.

Milli Eğitim Bakanlığı İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğünün Yükseköğretim Kurulu Başkanlığından 23/11/ 2011 tarih ve 50015 sayılı cevabi yazı ile “Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans programı ile kariyere yönelik yapılan tezli ve tezsiz yüksek lisans programları aynı kapsamda değerlendirilmektedir.” şeklinde aldığı görüş üzerine Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans programından mezun olan öğretmenlere; kamu yararını gözeterek, dava açılmasını önlemek ve gereksiz yere mahkemeleri meşgul etmemek adına direkt olarak uzman öğretmenlik sertifikası düzenlemesi gerekmektedir.

 Tezsiz yüksek lisans uzman öğretmenlik davası olan öğretmenlerin yukarıda belirttiğimiz hususları dava dosyasına beyan olarak sunmaları veya davaları olumsuz sonuçlanmış ise temyiz etmeleri gerekmektedir.

Bursa 3. İdare Mahkemesi’nin 07.05.2012 tarihli, 2012/58 E. ve 2012/496 K. sayılı kararı için tıklayınız.

Konya 2. İdare Mahkemesi’nin 02.02.2012 tarihli, 2011/1771 E. ve 2012/496 K. sayılı kararı için tıklayınız.