Yaklaşık 20 milyon öğrenci için ders zili yarın sabah çalacak. Yeni bir yıla başlayacak olan milyonlarca öğrenci okul heyecanı içerisinde. Hal böyle olunca öğrencilerin, sosyal ve psikolojik sorunları da ortaya çıkıyor. Çocuklarımızın okul psikolojisi ve bunun karşısında ebeveynlerin onlara karşı tutumu konusunda Uzman Psikolog Yeşim Akıncı ile aileleri ve çocukların davranışlarını değerlendirdik.

ÇOCUĞA ERKEN UYUMASI, DİSİPLİNE GİRMESİ İÇİN ZAMAN TANIMALI

Tatil sonrası çocukların, psikolojik hazırlıkları nasıl yapılmalı?

Tatil gibi keyifli bir süreçten sonra çocuklar okul sürecinde oldukça strese girebiliyor. Hatta bu stres ile ters ebeveyn davranışları birleşince çocuk okuldan soğuyabilir, tüm akademik hayatına olumsuz etki edebilir.Uyum sağlama sürecinde en büyük destek ailesinden alacağı koşulsuz sevgi ve anlayıştır. Ebeveyn çocuğuna baskı kurmadan, isabetli ve etkin iletişimle çocuğunu okul dönemine hazırlayacaktır."Okulda başarılı olursan seni daha çok seveceğim " vb. gibi tavırla yaklaşılmamalı, özgüvenini kırmamalı.Kendinizi çocuğunuzun yerine koyun. Sizde tatilden sonra iş hayatına veya rutin günlük hayatına adapte olmakta zorlanmıyormuşsunuz? Elbette sabır göstererek ve çocuğuna rol model olarak bu süreci kolaylıkla atlatabilirsiniz. Okul alışverişini birlikte yapabilir, bir kalem bile alırken onun fikrini sormanız, okul öncesi ve sonrası etkinlik yaparak hazırlık sürecini eğlenceli hale getirebilirsiniz. Okulu birlikte ziyaret edip okula bağ geliştirmesini sağlayabilir, okulun ilk günü elinden tutup aile güvenini hissettirerek okula beraber gidebilirsiniz. Çocuğa erken uyuması, disipline girmesi için zaman tanımalı, baskı kesinlikle yapılmamalıdır.

Okulun ilk günü okulun çıkışında beklenmeli güven verilmelidir. Çocuğunuza "okulun ilk günü nasıldı?" "Okul nasıl geçti" sorularını sormayın.

Koşulsuz sevginizi verin, rol model olun ve sabredin her şey düzene girecektir.

OKUL ÇOCUĞUN AİLESİ DIŞINDA SOSYALLEŞTİĞİ İLK ORTAMIDIR

Bir çocuk için, okul ve öğretmen seçiminin önemi nedir?

Okul çocuğunuzun kendi başına bireyselleşebileceği bir platform. Ailesinin sevgi dolu yaklaşımıyla büyüyen çocuk doğru okul ve öğretmen seçimi ile daha da gelişecektir. Okul çocuğun ailesi dışında sosyalleştiği ilk ortamıdır.

Yeni arkadaşlıklar kuracağı için okula kayıtlı diğer öğrencilerin başarı düzeyi ve sosyo ekonomik durumu açısından uyumuna da önem vermelisiniz. Çocuğunuz o ortamda arkadaşlıklar kuracak, kendini ispatlayacak, sorumluluk alacak, öğrenim görecektir. Öğretmen sevgi dolu, doğru etkileşim içine girebilecek dinamik, yeterli ve donanımlı olmalıdır. Sizinle net iletişim kurabilmelidir. Çocuğa sabırlı yaklaşabilmelidir. Çocuğunuzun öğretmeni ve okulu sevmesi, benimsemesi çok önemlidir.

PROFESYONEL DESTEK ALINMALI

Bazen çocuklar okula başladıktan ya da üst sınıflarda eğitim görürken okula gitmekten kaçınıyor okul fobisi oluşuyor. Bunu yenmesi için ne yapılmalı?

Okul fobisinin temelinde çoğu zaman ayrılık anksiyetesi yatar, özelikle küçük çocuklar anneden ya da bağlandığı kişiden (güvenli insan) ya da evden (güvenli ortam) okul aracılığıyla uzaklaştırılmak korkusu yaşıyorsa, ayrılık anksiyetesi söz konusudur. Kısaca; çocuk, her zaman anneden ayrılırken sorun yaşıyorsa, okul fobisi değil ayrılık anksiyetesi vardır. Okul fobisine sebep olan olay ve olgular değerlendirilerek okul fobisini yenmek mümkündür.

Ebeveynlere bu süreçte düşen görevler nelerdir?

Çocuğun okula gitmekte zorlandığını fark eden aileler, çocuğun korkusunu dile getirmesi için desteklemelidirler. Bir an evvel çocuğun tekrar okula gitmesini sağlamak gerekir. Profesyonel destek alınmalı ve tedavi için hemen harekete geçilmelidir. Okul fobisi tedavi edilmezse çocuğun depresyona girmesi olağandır.

DEMOKRATİK TUTUM

Ebeveynler çocuklarının iyi performanslarını ödüllendirmeleri ne kadar doğrudur? Bu durumda kötü performansları çocukları nasıl etkiler?

Anne babanın çocuğa karşı tutumu, çocuğun ileride nasıl bir kişi olacağını belirliyor.

Çocuğa aşırı disiplin ve aşırı sevgi aynı anda verilirse çocuğun kaygılı ve güvensiz, aşırı disiplin ve yetersiz sevgi aynı anda verilirse çocuğun saldırgan ve anti sosyal, aşırı sevgi ve disiplinsiz bir eğitim verilirse çocuğun sorumsuz, disiplinsiz bir eğitim ve yetersiz sevgi verilirse çocuğun içe dönük olacağının yapılan araştırmalarda belirtilmiş.

'Aşırı baskıcı ve otoriter', 'dengesiz ve kararsız', 'izin verici' (aşırı hoşgörülü), 'ilgisiz ve kayıtsız', 'aşırı koruyucu ve müdahale edici', 'mükemmeliyetçi' ve 'demokratik' olmak üzere yedi tip anne baba tutumu vardır.

Demokratik tutum en doğru tutum olup çocuğu yargılamadan, acımasızca eleştirmeden, büyük cezalar vermeden sevgi dolu yaklaşım en büyük ödül olacaktır.

OKUL HAYATINDA BAŞARILI OLAMAMIŞ İNSANLAR ÇOCUKLARININ BAŞARILI OLMASINI İSTİYOR

Çocuklarını diğer çocuklarla kıyaslaması ne kadar doğru?

Empati yapalım. İş hayatındasın ve patronun seni başka elemanla kıyaslıyorlar. Ne düşünürsün? Hayatta kendimize yapılmasını istemediğimizi bir başkasına yapmamalısınız. Ki çocuklar bomboş tertemiz bir sayfa. Onlara verdiğimiz her duygu, onlara her yaklaşımımız, yaklaşırken ki ses tonumuz, bakışımız bile hayatını etkilerken kıyaslamak çok olumsuz bir davranış yaratabilir. Mesela hiç okul hayatında başarılı olamamış insanlar çocuklarının okulda çok başarılı olmasını istiyor. Elbette isteriz. Ama çocuğun ilk önce hayatta başarılı olması gerekiyor.

Anne ve babalar öğrenci olan çocuklarının sağlıklı beslenmesi için nelere dikkat etmeliler?

Çocukların sağlığı ve sağlıklı yetişkinler olabilmesi, anne karnından başlayarak sağlıklı bir ortamda büyümelerine bağlıdır. Okul öncesi dönem yaşamın en duyarlı dönemlerinden biridir. Yeterli ve dengeli beslenme doğumdan ölüme kadar insan yaşamı boyunca yalnız fizyolojik gereksinimin giderilmesi için değil, aynı zamanda psikolojik ve sosyolojik gereksinimlerin giderilmesinde de önemli bir yer tutar. Araştırmalar yetersiz ve dengesiz beslenmiş çocukların hem ziksel hem de mental yönden geri olduklarını, sevgisiz ve ilgisiz yetiştirilen çocukların yeterli beslenseler dahi mental yönden geri olduklarını ortaya koymuştur.

UYKU KONUSUNA BASKI YAPILMAMALI

Tatil süreci boyuna yatma ve kalkma saatleri değişen çocukların, okul döneminde nasıl uykuları düzene sokulur? Ebeveynler nasıl önlemler almalılar?

Çocukla yakından ilgilenip yeteri kadar uyumaları ve uykularını bir düzene sokmak gerekiyor. Aksi takdirde çocuğunuz sağlık sorunları ve okulda ders başarısı konusunda problem yaşayabilir. Fakat uyku konusuna baskı yapmamak gerekir. Birlikte hareket etmek çocuğunuza rol model olmak, uyumadan önce birlikte uykuya hazırlanmak uykuya geçişini kolaylaştırabilir.

Uykudan önce TV seyrettirmemek, uykudan 3 saat önce uykuya dalmasını etkilemek yiyecek ve içecek verilmemesi önemlidir.

Yaz döneminde çocuklar bilgi kaybı yaşar. Bu durumda ne yapılmalı?

Yaz dönemi çocukların çeşitli etkinliklerle ve aktif iletişim ile okul zamanında kazandığı bilgileri hayata geçirebileceği bir dönem olarak algılanıp uygulanırsa, bilgi kaybı yerine bilgiler daha etkinleşen bir dönem olur.

Ebeveyn ile etkin etkileşim kuran çocuk bilgilerini sağlıkla tazeleyecek, belleğine aktaracaktır.

ÇALIŞAN EBEVEYN İLE EVDE OTURAN EBEVEYN ARASINDA PEK FARK YOKTUR

Çalışan ebeveynlerin okul çağındaki çocuklarıyla olan kopuklukları nasıl düzelir?

Çalışan ebeveyn ile evde oturan ebeveyn arasında pek fark görmüyorum açıkçası.

Çocuk yetiştirmede en önemli faktör çocuğa etkin ve kaliteli zaman ayırmak, koşulsuz sevgi vermektir. Bütün gün yanında olup televizyon seyreden, çocukla hiç ilgilenmeyen ev kadını anne ile büyüyen çocuk mu? İşten gelir gelmez çocuğuna ses tonundan, göz temasına, ilgi ve sevgisini doğru aktaran çalışan annenin ilgilenmesi mi derseniz elbette kaliteli zaman geçiren anne derim.

TEOG sınavına çocuklar ne kadar süre içerisinde psikolojik ve eğitim olarak hazırlanır? Bu süreçte çocuğun, aile ve çevresi ile bağları nasıl olmalı?

Teknolojik gelişmeler okul çağındaki çocuklar üzerinde etkileri nelerdir?

Yeni nesil çocuklar, teknolojiyi iyi kullanan ve bu teknolojiyi ileriye taşıyan bireyler olacaktır. Elbette Bilgisayar ve internet, sadece erişkinler için değil; aynı zamanda çocuklar için de faydalı bir ortamdır. Her şeyde olduğu gibi ölçüsü önemlidir. Çocuğa belirli saatlerde tablet ve bilgisayar kullanımına izin verilmedir.

MELEK AYDIN - Star