Me­mur ve me­mur emek­li­le­ri­ne bu yıl ilk kez oran­sal ye­ri­ne sey­ya­nen zam ya­pıl­ma­sı, TO­Kİ­’den ev sa­hi­bi ola­bil­mek için her ay yük­lü mik­tar­da kre­di öde­yen bin­ler­ce dar ge­lir­li va­tan­da­şı vur­du. Sey­ya­nen zam ne­de­niy­le Ma­li­ye ile TO­Kİ­’nin he­sa­bı şa­şın­ca, kre­di borç­la­rı­na çif­te zam ya­pıl­dı. Bu yıl­ki ma­aşı­na yüz­de 6,5 zam ala­bi­len me­mu­run TO­Kİ kre­di­si yüz­de 10,76 zam­lan­dı.

İlk 6 ay­lık zam yüz­de 4

TO­Kİ, kre­diy­le ev alan­la­rın ay­lık kre­di tak­sit­le­ri­ne her 6 ay­da bir me­mur ma­aş ar­tı­şı ora­nın­da zam ya­pı­yor. TO­Kİ, zam ora­nı­nı ken­di­si be­lir­le­mek ye­ri­ne Ma­li­ye ve TÜ­İK’­ten res­mi ya­zıy­la ‘zam ora­nı­’ is­ti­yor. Sis­tem yıl­lar­dır böy­le de­vam eder­ken, bu yıl ilk kez me­mu­ra oran­sal ye­ri­ne sey­ya­nen zam ya­pı­lın­ca iş­ler ka­rış­tı. TO­Kİ kre­di­le­re ne ka­dar zam yap­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni yi­ne Ma­li­ye ve TÜ­İK’­e sor­du.

Ma­li­ye, me­mu­ra 2013 Tem­muz-Ara­lık dö­ne­min­de yüz­de 4 zam ve­ril­di­ği­ni, do­la­yı­sıy­la 2014 yı­lı­nın Ocak-Ha­zi­ran dö­ne­mi için kre­di­le­re yüz­de 4 zam ya­pıl­ma­sı­nın uy­gun ola­ca­ğı­nı bil­dir­di. TO­Kİ de bu yı­lın Ocak-Ha­zi­ran dö­ne­mi­ni kap­sa­yan ilk 6 ay­lık dö­ne­mi için kre­di tak­sit­le­ri­ni yüz­de 4 zam yap­tı. Sı­ra bu yı­lın ikin­ci 6 ayın­da kre­di tak­sit­le­ri­ne ya­pı­la­cak zam ora­nı­nın be­lir­len­me­si­ne gel­di. TO­Kİ yi­ne Ma­li­ye ve TÜ­İK’­e yaz­dı. Ma­li­ye, me­mu­ra ocak ayın­da ya­pı­lan ve yıl­lık ola­rak uy­gu­la­nan brüt 175 li­ra, net 123 li­ra olan sey­ya­nen zam­mın or­ta­la­ma yıl­lık yüz­de 6,5 zam­ma kar­şı­lık gel­di­ği­ni he­sap­la­yıp TO­Kİ­’ye bil­dir­di.

%6,5 ye­ri­ne %10,75 zam

TO­Kİ de bu ora­nı kre­di­le­re ikin­ci 6 ay için uy­gu­la­na­cak zam ora­nı ola­rak ilan edip kre­di borç­la­rı­na yüz­de 6,5 zam yap­tı. An­cak, me­mu­ra ocak ayın­da ya­pı­lan or­ta­la­ma yüz­de 6,5’lik zam 6 ay­lık de­ğil yıl­lık ol­du­ğu için TO­Kİ kre­di­le­ri­ne çif­te zam ya­pıl­mış ol­du.

So­nuç­ta me­mu­ra yıl­lık or­ta­la­ma yüz­de 6,5 zam ya­pı­lır­ken TO­Kİ kre­di­le­ri ilk 6 ay­da yüz­de 4, ikin­ci 6 ay­da yüz­de 6,5 ol­mak üze­re top­lam­da yüz­de 10,75 ora­nın­da ar­tı­rıl­mış ol­du. Oy­sa TO­Kİ­’nin kre­di­le­re yıl­lık yüz­de 6,5’in da­ha üze­rin­de zam yap­ma­ma­sı ge­re­ki­yor.

İşte yanlış güncelleme

TO­Kİ, me­mu­ra ya­pı­lan yıl­lık zam ora­nı­nı kre­di borç­lu­la­rı için böy­le gün­cel­le­di: “İ­da­re ta­ra­fın­dan in­şa et­ti­ri­len ve bir ön­ce­ki al­tı ay­lık me­mur ma­aş ar­tış ora­nı­na bağ­lı ola­rak sa­tı­şa su­nu­lan ye­ni pro­je­le­rin, ge­ri öde­me­le­ri­ne esas borç ba­ki­ye­le­ri ve tak­sit be­del­le­ri, bir ön­ce­ki al­tı ay­lık dö­nem­de­ki (1 Ocak-30 Ha­zi­ran 2014 dö­ne­mi) me­mur ma­aş ar­tış ora­nı ile gün­cel­le­ne­cek­tir. Bu oran yüz­de 6,50’dir.”

Memura 123 lira, krediye 161 lira

Bu yan­lış­lık ne­de­niy­le TO­Kİ­’den kre­di kul­la­nıp ev sa­hi­bi ol­ma­ya ça­lı­şan me­mur ve me­mur emek­li­si­nin 2014 zam­mı kre­di ar­tı­şı­nın al­tın­da kal­dı. Zam bu­har ol­du­ğu gi­bi yük­sek kre­di zam­mı me­mu­run ek­me­ği­ni kü­çült­tü.

Dev­let, ör­ne­ğin bin 500 li­ra ma­aş alan bir me­mu­ra 123 li­ra zam ve­rir­ken, me­mu­run bin 500 li­ra olan TO­Kİ kre­di­si bor­cu­na 161 li­ra zam yap­tı. Me­mur 123 li­ra­lık zam­mı tüm­den kay­bet­ti­ği gi­bi 38 li­ra ila­ve yük­le kar­şı­laş­mış ol­du.

TOKi: Oranı biz belirlemiyoruz

TOKİ, zam­ma iliş­kin açık­la­masın­da, “Zam oran­la­rı yo­rum­la­ra se­be­bi­yet ver­me­mek ama­cıy­la İda­re­miz­ce he­sap­lan­ma­mak­ta olup, il­gi­li ve yet­ki­li ku­rum­lar olan Ma­li­ye Ba­kan­lı­ğı ve TÜ­İK’­ten ta­lep edil­mek­te, ya­zı­lı ola­rak te­min edi­len oran­lar hiç­bir de­ği­şik­lik ya­pıl­mak­sı­zın ay­nı şe­kil­de kul­la­nıl­mak­ta­dı­r” de­nil­di.

ERDOĞAN SÜZER - BUGÜN GAZETESİ