MEB Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği tarafından Sakıp Sabancı Basın Merkezi'nde düzenlenen "Basın Merkezi Toplantıları"na katılan Yükseköğretim ve Yurtdışı Eğitim Genel Müdürü Semih Aktekin, gazetecilere yürütülen faaliyetlere ilişkin bilgiler verdi.

Türkiye'de hizmetine ihtiyaç duyulan bilim ve teknoloji transferinin gerçekleştirilmesi amacına yönelik olarak özellikle yükseköğretim kurumlarının öğretim elemanı ihtiyacını karşılamak üzere Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren yurt dışı eğitim bursunun verildiğini dile getiren Aktekin, başlangıçta yılda 120 öğrenciye burs verilirken, 1929-1964 arasında toplam 4 bin 200 öğrencinin burslu öğrenim görmesine imkan tanındığını aktardı.

1964-2005 yılları arasında ise toplam 5 bin 489 öğrencinin burslu statüde yurt dışına gönderildiğini belirten Aktekin, "2006 yılında hayata geçirilen '5 Yılda 5 bin Öğrenci Projesi' ile program ivme kazanmış ve özellikle yeni kurulan üniversitelerimizin can simidi olmuştur" değerlendirmesini yaptı.

Aktekin, geçen yıl 1416 sayılı Kanunda yapılan değişiklikle, bu kanun uyarınca mecburi hizmet karşılığı yurt dışına gönderilenlerin öğrenimlerini başarıyla tamamladıktan sonra mecburi hizmet yükümlülüklerini ifa etmek üzere, adlarına gönderildikleri kurumların ilgili kadrolarına atanacakları hükmünün getirildiğini dile getirdi.

Milli Eğitim Bakanlığı adına yurt dışına gönderilenlerden, doktora öğrenimlerini tamamladıktan sonra mecburi hizmet yükümlülüklerini ifa etmek üzere Milli Eğitim Uzmanı kadrolarına atanacağının kararlaştırıldığını bildiren Aktekin, kanunla getirilen diğer değişiklikleri şöyle anlattı: "Devlet memuru olup burstan yararlanmak isteyen adaylar için öngörülmüş olan istifa şartı ortadan kaldırılmıştır. Yurt dışında lisansüstü eğitim amacıyla geçirilen sürelerin tamamının memuriyette geçmiş sayılarak, bu sürelerin her yılının bir kademe ilerlemesine ve her üç yılının bir derece yükselmesine esas olacak şekilde değerlendirilmesi kararlaştırıldı. "

2013 yılına kadar daha çok ABD ve Batı Avrupa ülkelerine öğrenci gönderilirken, 2013 yılından itibaren Türkiye'nin uluslararası arenadaki pozisyonu da dikkate alınarak dünyanın hemen hemen tüm bölgelerine öğrenci gönderilmeye başlandığına dikkati çeken Aktekin, bu kapsamda geçen yıl, bursluluğa hak kazanan öğrencilerin ABD, Almanya, Arjantin, Avustralya, Azerbaycan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bosna Hersek, Brezilya, Bulgaristan, Cezayir, Çin, Endonezya, Etiyopya, Fas, Finlandiya, Fransa, Güney Afrika Cumhuriyeti, Güney Kore, Gürcistan, Hırvatistan, Hindistan, Hollanda, İngiltere, İran, İspanya, İsrail, İsveç, İtalya, Japonya, Kanada, Kazakistan, Kırgızistan, Kuveyt, Malezya, Meksika, Mısır, Norveç, Özbekistan, Pakistan, Polonya, Rusya, Sırbistan, Singapur, Tunus, Ürdün ve Yunanistan gibi ülkelerde de lisansüstü öğrenim görebileceklerini söyledi.

Burs miktarları ülkelere göre değişmekle birlikte, bazı ülkeler için ödenen aylık burs miktarlarına ilişkin örnekler veren Aktekin, ABD için bin 780 ABD Doları, İngiltere için bin 200 Sterlin, Kanada için bin 870 Kanada Doları, İran için bin 150 Euro, Almanya için bin 490 Euro, Rusya için bin 530 ABD Doları, Çin için bin 220 ABD Doları, Singapur için bin 340 ABD Doları aylık burs ödendiğini kaydetti.

MEB ülke ve bölge uzmanları yetiştiriyor

ÖSYM'nin lisans programları tablosundaki 985 lisans alanının tarandığını ve ilan edilen burs kontenjanlarına 416 farklı lisans alanından mezun olan öğrencilerin başvurabilmesinin sağlandığını belirten Aktekin, bu yıl 511 lisansüstü öğrenim alanında 67 farklı ülkeye öğrenci gönderileceğini duyurdu.

Bu yıl Yurt Dışına Lisansüstü Öğrenim Görmek Üzere Gönderilecek Adayları Seçme ve Yerleştirme (YLSY) sürecinde bin 500 kontenjan için 10 bin 661 başvuru geldiğini bildiren Aktekin, bu öğrencilerin 1,5 yıl süreyle yabancı dil kursu alacaklarını, gittikleri ülkelerin yerel dillerini de öğrenebileceklerin söyledi.

Ülkelere özel uzmanlar yetişiyor

Milli Eğitim Bakanlığın 2 yıl önce başlattığı uygulamayla yurt dışında ülke ve bölge uzmanları yetiştirmek üzere ayrı bir kontenjan açtığını bildiren Aktekin, konuşmasına şöyle devam etti: "Bu burslara siyaset bilimi, sosyoloji, tarih antropolji gibi farklı alanlardan mezun öğrenciler başvurulabiliyor. Böylece bu öğrenciler ülkeye döndüklerinde belli üniversitelerde kürsüler kuracaklar. Bu kürsülerde bazı ülkeler ve bölgeler üzerine akademik çalışmalar yapılacak. Örneğin Erzurum Atatürk Üniversitesi'nde İran çalışmaları, Rize Recep Tayyip Üniversitesi'nde Gürcistan çalışmaları, Boğaziçi Üniversitesi'nde Uzak Doğu Çalışmaları, Trakya Üniversitesi'nde Balkan çalışmaları, Ankara'daki çeşitli üniversitelerde ise Japonya ve Afrika çalışmaları gibi bölgesel konularda uzmanlaşmış akademisyenlerin ülkenin yeni vizyonuna uygun bilimsel çalışmalar yapacaklar ve bu alanda Türkiye'de önemli bir ihtiyacı karşılayacaklar. Bu arkadaşlarımızın Türkiye'ye döndüğünde uluslarası gelişmeleri, bilgi birikimlerini Türkiye'ye aktaracak muazzam bir insan potansiyeli ortaya çıkacaktır."

MEB'e yurtdışında 300 uzman yetişiyor

Genel Müdür Semih Aktekin, 2013'den itibaren Milli Eğitim Bakanlığı adına öğrenim görmek üzere yurt dışına burslu öğrenci gönderdiklerini bildirdi. Zihinsel engelliler eğitimi, özel yetenekliler eğitimi, eğitim sosyolojisi, yabancı dil eğitimi gibi alanlarda son 3 yılda 300 burs imkanı sağladıklarına işaret eden Aktekin, lisansüstü eğitimlerini tamamlayan bu bursiyerlerin, bakanlığın merkez ve taşra teşkilatında ilgili genel müdürlüklerinde uzman olarak görev alacaklarını ve politika geliştireceklerini söyledi.

Yurda dönenlerin oranı yüzde 30'dan yüzde 90'lara ulaştı

YLSY burslarına ilişkin 315 milyon liralık bir bütçenin bulunduğunu bildiren Aktekin, "Milli Eğitim Bakanlığının resmi burslu statüde yüksek lisans ve doktora öğrenimi için ayırdığı bütçe 10 yılda 13,6 kat artışla 315 milyon liraya çıktı. 10 yıl öncesini karşılaştırırsak, ülkelere göre aylık burs miktarlarında yüzde 50-70 oranlarında artış gerçekleştirdik" bilgilerini paylaştı.

Aktekin, Türkiye'de bilimsel olanaklar, iş imkanları, ekonomik imkanların cazip hale gelmesiyle 2000 yılı öncesi Milli Eğitim Bakanlığı burslularının yaklaşık yüzde 30'unun Türkiye'ye döndüğünü, bu yıllardan itibaren dönüş oranının Türkiye'deki ekonomik ve sosyal gelişmeler, iş garantisi, üniversitelerin artan imkanları, akademisyenlerin ekonomik şartlarında sağlanan imkanlar gibi sebeplerle yüzde 90'ların üzerine ulaştığını bildirdi.

En fazla ABD'ye öğrenci gönderiliyor

Semih Aktekin, MEB burslusu olarak halen yurt dışında öğrenim gören 2 bin 646 öğrencinin bulunduğunu, bunlardan bin 470'sinin ABD'de, 851'inin İngiltere'de 134'ünün de Almanya'da eğitim aldığını bildirdi.