Bilindiği üzere;

Milli Eğitim Bakanlığı, 07 Ocak 2015 tarihinde 44 okulu proje okulu olarak belirlediğini duyurdu.

Proje okulu öğretmenlerinin atamalarına ilişkin; 652 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 37. maddesinde şu hüküm yer almaktadır:

"(9)Yurt içi veya yurt dışında, yerli veya yabancı kurum ve kuruluşlarla veya başka ülkelerle işbirliği anlaşması çerçevesinde kurulan ve ulusal veya uluslararası proje yürüten okul ve kurumlar, Bakan onayı ile proje okulu olarak seçilen ve belirli eğitim reformu ve programları uygulanan okul ve kurumlar ile Bakan onayıyla doğrudan Bakanlık merkez teşkilatına bağlanan kurumlara yapılacak öğretmen atamaları ve yönetici görevlendirmeleri Bakan tarafından yapılır."

Kanun hükmü, Bakana bazı okulları proje okulu olarak belirlemek ve bu okullara öğretmen atamaları ile yönetici görevlendirmelerini yapmak hakkı vermektedir.

Kanunun yukarıdaki maddesinde yer alan bu hüküm 17.04.2015 Tarihli ve 29329 Sayılı Resmi Gazete'de Yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama Ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin; "Atamaları Bakan tarafından yapılacak öğretmenler" başlıklı 61. maddesinde; "(1) 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 37 nci maddesinin dokuzuncu fıkrası kapsamında yapılacak öğretmen atamalarına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça düzenlenir." şeklinde yer almaktadır.

Fakat Bakanlık bu konuda bir düzenleme yapmış değildir. Yani atamaya ilişkin usul ve esaslar belirlenmemiştir. Belirlemişse bile kamuoyu ile paylaşılmamıştır.

Bu hükümlere istinaden İstanbul ve Eskişehir başta olmak üzere, doğrudan Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı olan ve proje okulu olarak adlandırılan okullarda görev yapan çok sayıda öğretmenin, görev yerleri, haklı ve hukuka uygun hiçbir neden yokken değiştirilmiş bu konuda açılan davalarda İstanbul 12. İdare Mahkemesi, iki davada yürütmenin durdurulmasına kararı vermişti.

Kararın gerekçesi şu şekildedir:

"... dava dosyasındaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, davacının da görev yaptığı okulun "proje okulu" olarak belirlendiği ve bu okula öğretmen atamalarında Bakanlık makamının yetkili olduğu açık olmakla birlikte, yukarıdaki mevzuatta belirtilen 652 sayılı KHK'nın 37.maddesinin (9) bendi kapsamında yapılacak öğretmen atamalarına ilişkin dolayısıyla bu okullarda öğretmen olarak görev yapabilmeye/seçilmeye ilişkin objektif kural ve seçme kriterlerini belirleyen usul ve esasların Bakanlıkça prensip olarak oluşturulmadığı gibi bu bağlamda da, proje okulda öğretmen olarak görev yapacaklara ilişkin koşul/ilkelerin belirlenmemesi sebebiyle atamaya kamu yararı ve hizmet gerekleri yönünden makul ve haklı görülebilecek objektif-genel nitelikte nedenler ile gerekse de, davacıya özgü subjektif (başarısızlık. disiplin, branş yetersizliği v.s gibi) nitelikte hukuken itibar edilebilir somut nedenlerin ortaya konulamadığı anlaşılmakla, dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmamıştır."

Mahkeme kararlarına göre görev yerlerine iade edilen öğretmenlerin taamı başka okullara geçici görevlendirilmiştir.

Görevlerine iade edilen öğretmenler ilgili mevzuatına göre, öğretmenlerin aylık karşılığı ders ve zorunlu ek ders saatlerini görev yaptıkları okulda/kurumda doldurmaları gerekmektedir. Bu öğretmenlerin başka okulda/kurumda geçici olarak görevlendirilmesi yasal ve hukuki değildir.

Şöyle ki;

NORM KADRO İÇERİSİNDE YER ALAN BİR ÖĞRETMEN GEÇİCİ GÖREVLENDİRİLEMEZ

Öğretmenlerin hangi hallerde geçici görevlendirilebileceği 16.12.2006 tarih ve 26378 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın "Kadrosunun bulunduğu okul ve kurum dışında görevlendirilme" başlıklı, 20. maddesindeki; "(1) Her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumları müdürleri; kendi okul ve kurumlarında görevli öğretmenlere alanlarındaki dersler ile ilgili öğretmenin girebileceği diğer alanlardaki dersleri dengeli olarak dağıttıktan sonra, aylık karşılığı ders saatini dolduramayanlar ile dağıtılamayan alan derslerini en geç 15 gün içinde milli eğitim müdürlüğüne, (büyükşehir belediyesi bulunan merkezlerde il milli eğitim müdürlüğüne) yazılı olarak bildirmekle yükümlüdür.

(2) Milli eğitim müdürleri; aylık ve zorunlu ek ders görevi saatlerini kendi okul ve kurumunda dolduramayan öğretmenleri, öncelikle isteklilerden, istekli bulunmaması durumunda ise hizmet puanı en az olandan başlamak suretiyle görev yerlerinin bulunduğu veya ikamet ettikleri belediye sınırları (büyükşehirlerde büyükşehir belediyesi) içinde kalmak kaydıyla öncelikle alanlarında veya ilgili öğretmenin girebileceği diğer alanlarda öğretmen ihtiyacı bulunan diğer okul ve kurumlarda görevlendirmek ve bu görevlendirmenin yerine getirilip getirilmediğini izlemek zorundadır.

(3) Aynı belediye sınırları içinde alanlarında veya ilgili öğretmenin girebileceği diğer alanlarda aylık karşılığı ders ve ek ders görevi saatlerini dolduramayan öğretmen varken bu dersler 9 uncu maddede sayılanlara verilemez." hükümlerinde yer almaktadır.

Ayrıca 12.03.1964 tarih ve 11654 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 439 Sayılı Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Yüksek Ve Orta Dereceli Okullar Öğretmenleri İle İlkokul Öğretmenlerinin Haftalık Ders Saatleri İle Ek Ders Ücretleri Hakkında Kanun ile öğretmenlerin çalışma saatleri düzenlenmiş ve kanunun açıklaması olan 16.12.2006 tarih ve 26378 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'ın "Aylık karşılığı ders görevi" başlıklı 5. maddesi ve "Ek ders görevi" başlıklı 6. maddesi ve diğer maddeler ile girilecek dersler belirlenmiştir.

Bu hükümlere göre öğretmenlerin başka bir okulda/kurumda geçici görevlendirilebilmesi için, aylık karşılığı ders ve zorunlu ek ders saatlerini kendi okul ve kurumlarında dolduramaması ve görevlendirileceği okulda ihtiyaç olması şartı bulunmaktadır.

Buna göre öğretmenler aylık karşılığı ders ve zorunlu ek ders saatlerini görev yaptıkları okulda/kurumda doldurmaları halinde başka okulda/kurumda geçici olarak görevlendirilemezler.

Öğretmenlerin aylık karşılığı ders ve zorunlu ek ders saatlerini görev yaptıkları okulda/kurumda doldurmaları norm kadro içinde yer almaları demek olduğundan norm kadro içinde yer alan öğretmenlerin İller, ilçeler arası ve aynı yerdeki başka okullarda/kurumlarda geçici görevlendirmelerine imkan bulunmamaktadır.

Bir görevlendirme yapılacaksa Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın "Kadrosunun bulunduğu okul ve kurum dışında görevlendirilme" başlıklı, 20. maddesi 2. fıkrasında "aylık ve zorunlu ek ders görevi saatlerini kendi okul ve kurumunda dolduramayan öğretmenleri, öncelikle isteklilerden, istekli bulunmaması durumunda ise hizmet puanı en az olandan başlamak suretiyle görev yerlerinin bulunduğu veya ikamet ettikleri belediye sınırları (büyükşehirlerde büyükşehir belediyesi) içinde kalmak kaydıyla görevlendirilir" şeklinde açıkça yazdığı üzere norm kadro fazlası ve aylık ve zorunlu ek ders saatlerini doldurmayan öğretmenlerden hizmet puanı düşük olandan başlanarak geçici görevlendirme yapılabilmektedir.

Bu görevlendirmelerde de açıkça aylık ve zorunlu ek ders görevi saatlerini kendi okul ve kurumunda dolduramayan öğretmenler olarak norm kadro fazlası öğretmenler kastedilmektedir.

18.06.2014 Tarihli ve 29034 Sayılı Resmi Gazete'de Yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumları Yönetici ve Öğretmenlerinin Norm Kadrolarına İlişkin Yönetmeliğinin "Norm kadro sayısının değiştirilemeyeceği"başlıklı, 23. maddesindeki, "(1) Norm kadro belirlenmesine esas kriterlere göre yapılacak değişiklikler dışında olmak üzere, eğitim kurumlarının bu Yönetmeliğe göre belirlenmiş olan norm kadro sayıları değiştirilemez." hükümlerine istinaden bir öğretmenin branşında normu olmayan bir okula atama ve yer değiştirmesi yapılamaz.

Öğretmenlerin başka bir okulda/kurumda geçici görevlendirilebilmesi için, aylık karşılığı ders ve zorunlu ek ders saatlerini kendi okul ve kurumlarında dolduramaması ve görevlendirileceği okulda ihtiyaç olması şartı bulunduğundan norm kadro içinde yer alan öğretmenlerin bir başka okul veya kurumda görevlendirmeleri yapılamaz.

ANAYASAMIZDA ANGARYA YASAKTIR

Yukarıdaki mevzuat hükümlerine göre; öğretmenlerin aylık karşılığı ders ve zorunlu ek ders saatlerini görev yaptıkları okulda/kurumda doldurmaları halinde başka okulda/kurumda geçici olarak görevlendirilmesi yasal ve hukuki değildir. Ayrıca Anayasa'mızın 18. maddesinde yer alan "Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır."hükümlerine de aykırılık teşkil edecektir.

ULUSLARARASI SÖZLEŞMELERDE ANGARYA YASAKTIR

İLO diğer adıyla Uluslararası Çalışma Örgütü Türkiye'nin imza koyduğu İLO sözleşmeleri veya diğer uluslararası sözleşmeler 1982 Anayasası'nın "Milletlerarası Antlaşmaları Uygun Bulma" başlıklı 90. maddesinde yer almaktadır.

Bilindiği üzere Anayasa'da önemli değişiklikler yapılarak kamu görevlilerine sendika hakkı açıkça tanınmış, daha sonra yapılan bir değişiklik ile de Anayasa'nın 90. maddesinin son fıkrasına, 22.05.2004 tarih ve 5170 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 5170 sayılı yasanın 7. maddesi ile eklenen son cümle uyarınca; "Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası andlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamaz. Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşma hükümleri esas alınır." hükümleri ile Uluslararası Sözleşmeler iç hukukumuzun bir parçası haline getirilmiştir.

Anayasa'nın 90. maddesi uyarınca iç hukukumuzun bir parçası haline gelen ve bir uyuşmazlık olması halinde yasalardan önce uygulanacak olan temel hak ve özgürlüklere ilişkin uluslararası sözleşmelerin örgütlenme özgürlüğü ve sendikal haklara ilişkin hükümler içerdiği bilinmektedir.

Buna göre; 13.01.2004 tarih ve 25345sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Ve Çalışma Ortamına İlişkin 155 Sayılı Sözleşmesinin 3. maddesi (b) bendindeki; "Bu sözleşmenin amacı bakımından; "b "İşçiler" terimi, kamu çalışanları dahil olmak üzere istihdam edilen bütün kişileri kapsar." hükümlerince sözleşme metni memurları da kapsamaktadır.

23.06.1998 tarih ve 23381 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Cebri veya Mecburi Çalıştırmaya İlişkin Sözleşmenin 11. maddesi (b) bendindeki; "Sadece 18'den yukarı ve 45'den aşağı yaşlarda bulunan sağlam yetişkin erkekler cebri veya mecburi çalıştırmaya tabi olabilirler. Bu sözleşmenin 10 uncu maddesinde öngörülen iş türleri hariç, aşağıdaki tedbirler ve şartlar dikkate alınmalıdır.

b-Öğretmenler öğrenciler ve genel olarak idari personelin muaf tutulması;" hükümleri ile memurların cebri ve mecburi çalışmadan muaf tutulacağı kayıt altına alınmıştır.

KANUN, TÜZÜK VE YÖNETMELİK HÜKÜMLERİNE AYKIRI EMİR, YERİNE GETİRİLMEZ

Diğer taraftan 23.07.1965 tarihli ve 12056 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun"Devlet memurlarının görev ve sorumlulukları" başlıklı 11. maddesinde "...Devlet memuru amirinden aldığı emri, Anayasa, kanun, tüzük ve yönetmelik hükümlerine aykırı görürse, yerine getirmez ve bu aykırılığı o emri verene bildirir. Amir emrinde ısrar eder ve bu emrini yazı ile yenilerse, memur bu emri yapmağa mecburdur. Ancak emrin yerine getirilmesinden doğacak sorumluluk emri verene aittir. Konusu suç teşkil eden emir, hiçbir suretle yerine getirilmez; yerine getiren kimse sorumluluktan kurtulamaz..." hükmü mevcut olup bu hüküm uyarınca öğretmenlerin aylık karşılığı ders ve zorunlu ek ders saatlerini görev yaptıkları okulda/kurumda doldurmaları halinde başka okulda/kurumda geçici olarak görevlendirilmesi yukarıdaki mevzuat hükümlerine aykırı olup mevzuata aykırı olarak verilen bu görevin yerine getirilme imkanı da bulunmamaktadır.

Geç kalan adalet, adalet değil zulümdür.

Ahmet KANDEMİR