OKAN GÜRAY BÜLBÜL

SGK yetim veya öksüz kalmış ve ölüm aylığı veya geliri almakta olan kız çocuklarına evlenmeleri halinde halk arasında çeyiz parası olarak bilinen evlenme ödeneği veriyor. SGK bu ödeneğe evlenme ödeneği diyor fakat yalnızca kız çocuklarına ödeme yapıyor. Dolayısıyla annesi veya babasından ölüm aylığı veya geliri almakta olan erkek çocukları evlendikleri zaman evlenme ödeneği alamıyor.

KİMLER HAK KAZANIYOR?

Çeyiz parası, evlenmesi nedeniyle ölüm aylığı kesilecek kız çocuklarına ödenmektedir. Yani ölüm aylığı alıyorken evlenen ve evlenmesi nedeniyle ölüm aylığı kesilecek olan kız çocuklarının çeyiz parası hakkı bulunmaktadır. Bunun dışında ölüm aylığı alıyorken çalışması nedeniyle aylığı kesilen bir kız çocuğu bu durumdayken evlenmesi halinde çeyiz parası alamayacaktır. Aynı şekilde daha önce farklı nedenlerle ölüm aylığı kesilen kız çocuğu da çeyiz parasından yararlanamayacaktır.

ÇEYİZ PARASI NE KADAR?

Evlenmesi dolayısıyla aldığı ölüm aylığı kesilecek olan kız çocuklarına toplam iki yıllık alacağı ölüm aylığı tutarı peşin olarak evlenme ödeneği adı altında ödeniyor. Bu durumda 2 yıllık ölüm aylığını peşin alan kız çocuğu, 2 yıldan önce boşanması halinde ölüm aylığını hemen geri bağlatamıyor. Örneğin kendisine çeyiz parası 1 Ocak 2014'te ödenmiş olan kız çocuğu, 1 Ocak 2015'te boşanırsa yeniden ölüm aylığını bağlatmak için 1 Ocak 2016 tarihini beklemek zorunda. Bu tarihe kadar kendisine yeniden ölüm aylığı bağlanması söz konusu değil.

SAĞLIK HİZMETİ ÜCRETSİZ

Evlenip boşanan ve iki yıllık sürenin geçmesini beklediği için yeniden ölüm aylığı bağlatamayan kız çocuğunun gelir testi yaptırmasına gerek yok. İki yıl boyunca prim ödemeden sağlık hizmetlerinden yararlanabilir. Ayrıca evlenen kız çocuğu, eşinden dolayı sağlık hizmeti alamıyor olsa da iki yıl boyunca sağlık hizmetlerinden prim ödemeksizin yararlanabilir.

TALEP ETMEK ZORUNDA DEĞİL

Diğer yandan çeyiz parası kız çocuklarına her evlendiklerinde ödenen bir para değil. Çeyiz parası bir kez kullanılabilen bir hak. Kız çocuğu evlenirken çeyiz parası talep etmeyebilir. Ya da ilk evliliğinde talep etmediği çeyiz parasını ikinci veya üçüncü evliliğinde talep edebilir. Çeyiz parası talep etmeyen kız çocuğuna çeyiz parası ödenmez ve evlenirken çeyiz parası almayan kız çocuğu, boşandığı gün yeniden ölüm aylığını bağlatabilir. Yani çeyiz parası almayan kız çocuğunun yeniden ölüm aylığı bağlatması için 2 yıllık süreyi beklemesi gerekmez.

GERİDE KALAN NE OLUR?

Kız çocuğu ile birlikte aylık alan kişilerin ölüm aylıkları da yeniden hesaplanacaktır. Ancak yeniden hesaplama çeyiz parası alınan tarihten iki yıl sonra yapılacaktır. Örneğin hem eşinin hem de kızının ölüm aylığı aldığı bir durumda, kız çocuk ölüm aylığının yüzde 25'ini, dul kalan eş ise yüzde 50'sini almaktadır. Kız çocuğu evlendiğinde annenin ölüm aylığı yüzde 75'e yükselecek.

5 YILLIK SÜRENİZ VAR

Türkiye'de çoğu kişi söz konusu ödeneği nasıl alacağından bile bihaber... Çeyiz parası almak için en yakın SGK merkezine başvurmak gerekiyor. Kız çocukları talepte bulunmazlarsa evlenme ödeneği alamıyorlar. Bu talebin yapılabilmesi için de evlilik tarihinden itibaren en fazla beş yıl süreleri var. Bu süre geçilmediği müddetçe evlenme ödeneği talep edilebilir.

ÇİFT ÖDENEK OLABİLİR

Hem annesinden, hem babasından ölüm aylığı alan kız çocuklarının iki dosyadan birden evlenme ödeneği alması annesi veya babasının emekli sandığı mensubu olması halinde söz konusu olabiliyor. Yalnız bu durumda kız çocuğunun aldığı ölüm aylıklarının birisinin Emekli Sandığı olması dolayısıyla kız çocuğuna ödenen çeyiz parası ölüm aylığının 12 aylık tutarı kadar oluyor.