Peki 10 Ağustos'ta dananın kuyruğu kaç paraya kopacak? En büyük masraf medya, sürpriz masraf vinçler, fuzuli masraf kitapçıklar... Alışık olmadığımız türdeki seçim dev bir bütçe istiyor. Kampanya uzmanları hesapladı.

Yenal BİLGİCİ

KİTAPÇIĞA HARCANAN PARA YANIYOR

Proje Yapım'ın başındaki Gökhan Şen, Türkiye'de siyasi kampanyacılığın önemli isimlerinden. 1987 yılından bu yana gerçekleşen tüm yerel ve genel seçimlerde çalışan Şen, sürpriz harcamaların bütçeyi kabartacağını söylüyor.

Etkili bir seçim kampanyasında neye para harcanır?

Esas para gövde gösterisine harcanıyor. Yani şova. Lideri güçlü göstermek lazım. Türkiye'de insanlar hala öncelikle güçlü olduğunu düşündüğü lidere oy veriyor. Bu yüzden de tüm o mitingler, reklamlar, şarkılar iş yapıyor.

Ne kadar iş yapıyor?

Şov noktasında doğru yerlere harcanan para sandığa yüzde beş ila sekiz arasında yansır.

Kampanyalarda en lüzumsuz para neye harcanıyor?

Kesinlikle broşürlere. Zira kimse okumuyor. Bu şekilde basılan her şeyin yaklaşık yüzde sekseni doğrudan çöpe gidiyor, yazık. İnsanların zihninde yer etmek istiyorsanız broşürle, kitapçıkla yol alamıyorsunuz.

Ne yapmak gerekiyor?

Evlere girmek lazım. Onun birinci yolu da televizyon. Sosyal projeler de işe yarar. Seçim bitse de faydası kalıyor.

Cumhurbaşkanını ilk defa halk seçecek. Kampanyacılık açısından fark olacak mı?

Bu seçimlerde tüm harcama kalemleri bir kişi üzerinden planlanacak. Şekil itibariyle kampanya harcamaları adayın bağış hesabına yatan ve kendi bütçesinden gerçekleştireceği harcamalarla gerçekleşecek. Ama uygulamada bunun böyle olacağını sanmıyorum.Dolayısıyla parti örgütleri, genel merkezin destek kararı verdiği adaya ne ölçüde harcama yaparak destek olacak belli değil. Bu arada bireysel olarak destek verecek çok kişi ve kurum da olacaktır. Örneğin Anadolu'da birçok kişinin aday için seçim araçları kiraladığını ve partinin müzikleriyle caddelerde dolaştırdığını göreceğiz.

Parti belediyeleri destek verir mi peki harcamalara?

Muhtemelen, ama ne kadar, kestirmek güç. Bu detaylar gizli harcama kalemlerini ve görünmeyen bütçeyi oluşturacak.

Görünmeyen bütçe nedir?

Örneğin bayrak asma için yaklaşık dört milyon lira gerekli. Oysa bu, adaya destek veren belediyeler tarafından yapılırsa masrafa gerek kalmayacak ve bu harcama görülmeyecek!

SIRADAN BİR ADAY KENDİNİ 1 MİLYON LİRAYA TANITIR

Yerel ve genel seçimlerde onlarca kampanyaya imza atan Optimar Danışmanlık Genel Müdürü Hilmi Taşdemir, daha yolun başında 200 bin liralık bir kamuoyu araştırması yapılması gerektiğini söylüyor.

Seçim kampanyalarında en sık yapılan yanlış nedir?

Yanlış strateji... Kampanyalarda sıklıkla görülen hata sloganla hedefin birbirini tutmaması.

Nasıl belirlenecek peki doğru strateji?

İlk önce bir kamuoyu araştırması ile söylem geliştirilir. Sonra da yapılan çalışmaların etkinliğinin ölçülmesi gerekir. Yani önümüzdeki gibi bir seçimde, bir başlangıç araştırmasıyla yola çıkmak ve en az iki adet kampanya etkinlik ölçüm araştırması yapmak gerekir.

Maliyeti nedir?

Bütçeye göre değişir ama en az 200 bin lira tutar.

Peki partiler tarafından desteklenmeyen, sıradan vatandaşın seçime girip tanınırlık sağlaması için ne kadar harcaması gerekir?

Şöyle diyelim, bu ölçekte en mütevazı seçim kampanyası 750 bin liradan başlar, 1 milyon liraya kadar çıkar. Bu şekilde tanınabilirsiniz.

2 MİLYON TL 81 ilde asılacak bayrakların bedeli.

15 MİLYON TL 15 gün sürecek iyi bir medya lansmanı ve bu lansman için gerekli mecraların satın alımı (12 milyon TL ulusal medya, 3 milyon TL yerel medya için).

8 MİLYON TL 81 ilde açık hava mecraları ve benzer reklam alanlarını satın almak için.

4 MİLYON TL Basılı materyal (broşür, kitapçık, flyer) masrafı.

1.5 MİLYON TL En az iki sahne, tır, gerekli ekip, ses ve ışık donanımının bir ay süreyle hizmet vermesi bedeli.

8 MİLYON TL Adayın, ekibinin ve yakın çevresinin 81 ile ulaşımı, konaklaması ve bu seyahatlerin organizasyon masrafı.

500 BİN TL LED ekranlı 2 seçim otobüsü, 2 seslendirme otobüsü ve küçük seslendirme araçları bedeli (1 ay süreyle).

5 MİLYON TL 20 kişilik yakın ekip, bu ekibin yaptığı hazırlık, reklam filmleri, müzik ve diğer çalışmaların masrafı.

4 MİLYON TL 81 ilde bayrak, afiş asmak ve sökmek için gerekli vinçlerin 10 günlük kiralama bedeli.

Hürriyet