Taşımalı eğitim uygulaması; ülkemizin  geleceği olan, bina, donatım,araç gereç ve diğer imkanlardan yoksun  köy ve mezrada yaşayan çocuklarımızın eğitimde fırsat eşitliğini sağlamak amacı ile merkez okullarda daha güvenli, daha hijyenik, daha donanımlı ve modern teknolojik imkanlarla eğitim görmesini sağlamak amacı ile yapılan başarılı  bir  uygulamadır.

Yasal dayanağını 222 sayılı ilköğretim kanunu ve 1739 sayılı milli eğtim temel kanunundan alan, milli eğitim bakanlığı taşımalı eğitim uygulama yönetmeliği oluşturmakadır. Ülkemiz ilköğretim sisteminde yeni bir uygulama olmasına rağmen (maksimum 15-20 yıl geçmişi)çabuk benimsenmiş ve kabul görmüştür.Uygulama sayesinde taşradaki eğitim öğetim imkanlarından yoksun bulunan köy ve mezra öğrencilerinin  oluşturduğu taşıma merkezi okullar, heryıl en az bir fen lisesi veya 5- 10 anadolu öğretmen-anadolu lisesi gibi prestijli okullara girmeyi başarmışlardır.

Taşımalı eğitim uygulaması nasıl daha az tartışılabilir ve daha çok övünülebilir hale gelebilir? Bu soruya cevap verebilmek için uygulamanın artıları ve eksilerini ayrı ayrı analiz etmemiz gerekmektedir. Bu bakımdan uygulamamın görülen ve tespit edilen eksikleri ve çözüm önerileri aşağıya çıkarılmıştır.

 1-İhale Uygulamalırındaki Belirsizlik

Taşımalı eğitm ihaleleri 4734 sayılı kamu ihale mevzuatına uygun olarak hizmet alımı usulu ile yapılmaktadır. 5018 sayılı kanun hükümleri ve ihale mevzuatı hükümleri tam anlaşılmadığından veya yorum eksikliği nedeni ile İhale uygulamaları  sahiplenme aşamasında kadük kalmakta il özel idareleri ve milli eğitim müdürlükleri arasında gidip  gelmektedir, il özel idareleri harcama yetkilisi olmamalı, olacaksa ki 5018 sayılı kanun gereği harcama yetkilisidir, ihaleyi özel idareler yapmalıdır. Çözüm önerisi olarak il milli eğitim müdürlüğü taşımalı eğitim birimi bu konuda tek yetkili olmalı , 5018 sayılı kanunda değişikliğe gidilerek ödenek il milli eitim mdürlüğüne gelmeli ve harcama yetkilisi il milli eğitim müdürlüğü olmalı bu yetki gelen ödeneğin dağıtımı, kulanılması ve ihale uygulamasını kapsayacak şekilde olmalı ,  çünkü il özel idareleri  sadece 4734 sayılı kanun cephesinden çalışma yapmaka oysa ihaledosyası  MEB Taşımalı Eğitim Uygulama Yönetmeliği, Ulaştırma Bakanlığı Okul Servis Araçları Uygulama Yönetmeliği hükümlerine göre hazırlanması gerekmektedir.

2-Taşımalı Eğitim Uygulama İhaleleri Yıllık Olarak Yapılmamalı

Yıllık olarak yapılan ihaleler, yüksek oranda rekabet ortamına sebep olmakta ve yüklenici taahhüt ettiği araç kalite ve standarını yakalamakta güçlük çekmekte bu da öğrencilerimiz mağdur etmektedir, ayıca heryıl ihale yapılması milli eğitim müdürlüklerinde çalışan personelin gereğinden fazla olarak meşgul edilmesini sağlamaktadır. Çözüm önerisi Diğer kamu kurum ve kuruluşlarında olduğu gibi hizmet alım süresi  öğrenci azalış ve artışlarının idari şartnamede belirtilmesi ve sözleşmede açıkça öngörülmesi kaydıyla en az 5 yılı kapsayacak şekilde olması ve her yıl öğrenci sayısı artan ve azalan köy ve okulların ihalelerinin yenilenmesi şeklinde olacaktır. Bu durum her yıl yenilenen ihale nedeni ile ihale masrafları , zaman ve emek kaybını ortadan kaldıracaktır.

            3-Araç Yaş Sınırı

Halen geçerli olan  Ulaştırma Baknlığı Okul Servis Araçları Uygulama Yönetmeliğine göre 12 yaş olan araç yaş sınırı 6 yaş olarak düzeltilmesi ve 5 yılı kapsayacak sözleşme yapılması, çocuklarımızın daha kaliteli hizmet almalarını sağlayacak, sözleşme yılının uzatılması sektörde ciddi olarak hizmet etmek isteyen yüklencilerin hayatta  kalmasını sağlayacaktır. TURSAB turim acenteleri mevzuatına göre 6 yaş olan sınır öğrencilerimizi için de  uygulanmalı, idareler mevzuat değişikliği ile araç bulunamayan ve ihalesi yapılamayan yerlerde valilik onayına bağlı olarak yaş sınırını değştirebilmeli ama öncelik 6 yaş sınırında olmalı

            4-Uygulama  Bütün Öğretim Kademelerine Yayılmalı

Taşımalı eğitim uygulaması yukarıda belirttiğim üzere dayanağını aldığı ilköğretim kanunu gereği ilköğretim öğrencileri ve son bir yıldır dokuzuncu sınıf kız öğrencilerini kapsamaktadır. Oysa eğitim öğetim hakkı bütün eğitim öğretim kademesindeki vatandaşlarımızın Anayasal hakkıdır.İlköğretim okulunda olup taşıma kapsamı dışına çıkan ve sınavla kendine en yakın il- ilçedeki prestijli okul kazann ve kazanamayan fakat okumak isteyen öğrencileri de kapsamalı, anasınıfı çağında olan ve yerleşim yerinde anasınıfı olmayan öğrencilerde unutulmamalı.   Çözüm önerisi yeni bir yasal düzenlemeye gidilerek bütün eğitim öğretim kademesindeki vatandaşlarımızı kapsayacak mevzuat bütünlüğü oluşturulması ve buna bağlı olarak Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde bütçesi bağımsız olarak planlanan  Taşımalı Eğitim Uygulama Genel Müdürlüğü/Daire Başkanlığı kurulması ve okul öncesi-ilköğretim-sınavlı sınavsız bütün ortöğretim kademelerini kapsamasıdır.

5-Taşıma Merkezi Okulların Fiziki Durumları

Taşıma merkezi okulların büyük çoğunluğu 8 derslikli ilköğretim okulu olarak planlanmış ve yapılmıştır. Bu okullara gelen öğrencilerin normal  öğrenim gören öğrencilerden farklı olarak zamanlarının tamamını okullarda  geçirmek zorunda olmaları öğrencilerin kontrolü ve korunması problemlerini ortaya çıkarmaktadır. Bu okullara acil olarak  sportif ve sosyal aktivitelerin yerine getirilebilmesi için çok amaçlı salon yapılması sağlanması gerekmektedir.

 6-Taşıma Merkezi Okllara Taşımalı Eğitim Müdürü Yardımcısı Kadrosu Tahsisi Sağlanması

Taşıma merkezi okullara birden fazla yerleşim yerinden gelen çoğulcu  kültür özelliklerini taşıyan öğrenci modellerinin bulunması bu tür okulların yönetimsel olarak problem yaşanmasına neden olmaktadır.Çözüm önerisi olarak; gerek veli iletişimi gerekse öğrencilerin psiko sosyal ihtiyaçları bu okulların kendi modellerine uygun olarak ayrı bir müdür yardımcısı kadrosu tahsisi ile daha rahat ve kaliteli hizmet vermelerini sağlayacaktır.

7-Taşıma Merkezi Okul Öğretmenlerine Nöbet Görevi Nedeni İle İlave Ek Ders Ücreti Verilmesi

 Yukarıda açıkladığımız nedene bağlı olarak farklı kültür özelliklerini barındıran okul modelleri olmaları nedenİ ile taşıma merkezi okul öğretmenleri daha fazla özveriyi gerektiren okul modellerdir. öğrenciler öğle arasında okulda kalmaları sonucu okul nöbetçi öğretmenide okulda kalmak zorundadır. Bu durum öğretmenlerin kendi mesailerinden fedakarlık etmelerini gerektirmektedir. Bünyesinde taşımalı öğrenci bulunmayan okul nöbetçi öğretmeni öğle arasında aradaşları ile kendi evine giderken eya serbest kalırken taşıma merkezi okul nöbetçi öğretmeni ise  fazladan ve ücretsiz mesai yaparak okulda kalmaktadır. Bu durum ise öğretmene ayrıca  sorunluluk getirmek anlamını taşımakadaır.Çözüm önerisi olarak bu okullarda nöbete kalan öğretmenlere bu sorumluluk ve buna bağlı olarak yaptıkları bu görevlerinden dolayı ilave ek ders ücreti tahakkuk etirilmesidir.  

8- Taşımalı Eğitim Yemek İhalelerinde Farklı Uygulama Yapılması

Taşımalı eğitim uygulamasına alınan öğrencilere sıcak yemek verilmekte ve yemek ücreti olarak ise okul pansiyonlarına verilen yemek bedeli %55i esas  alınmaktadır. Yaklaşık 2,50 TL ye tekabul eden bu ücret yapılan ihale sonucunda yüklenci tarafından en az katılımcı sayısına göre  %20-%40   indirim yaparak  alınmakta,  bu indirim sonunda yemek kalitesi kontrolu zorlaşmaktadır, bu  durum çouklarımızın gelişim ve sağlığını olumsuz etkilemetedir. Amaç öğrencilerimizin sağlığı üzerinden indirim yapılarak ihale yapmak  olmamalı.  Çözüm önerisi olarak; geleceğimizin teminatı olan çocuklarımızın daha sağlıklı  ve daha güvenli beslenmeleri sağlanması için ; yasal düzenlemeye gidilerek,  4734 sayılı kanun kapsamında taşımalı eğitim yemek hizmeti ihalelerinde ihale yaklaşık maliyeti açık olarak duyurulmalı ve  tekliflerin değerlendirilmesi ekonomik açıdan uygun  fiyat teklifi yerine  firma iş deneyimi, kapsite uygunluğu, personel yapısı kırıterleri gibi kriterler  önemli olmalı ve firmaların ilan edilen fiyattan ,çocuklarımızın hakkı olan ücretten indirim yaparak ihaleye girmelerinin engellenmesi sağlanması kaliteyi artıracaktır.

9-Taşıma Merkezi Okul Örencilerine Pansiyonlu Okul Öğrencileri Gibi Kıyafet Desteği Ve Sosyal Faaliyetler İçin Destek Sağlanması

Taşıma merkezi okul öğrencileri yukarıda belirtildiği gibi taşrada farklı kültür ortamlarından gelen belkide hayatlarında farklı köy ve şehir kavramlarını ilkez duyan gören öğrencilerdir.Anayasada  ifadesni bulduğu üzere sosyal hukuk devleti olan devletimizin bu öğrencilerimize bakış açısı ve değerlendirmesi öğrencilerimiz adına pozitif olmalı, bu çocuklarımızın kıyafetleri bakanlığımız genel bütçesi  tarafından yatılı öğrenciye verilen bedel kadarı olarak  kaşılanmalı, bu öğrencilerimizin okulda yapacakları yapmayı planladıkları gezi araştırma türü sosyal faaliyetlere ise yerel kaynaklarca destek verilmelidir

10-Taşıma Merkezi Okullara YİBOLARA  Yapıldığı Gibi Temizlik Hizmeti İçin Ödenek Gönderilerek Temizlik Hizmeti Alınması

Temizlik elemanı sıkıntısı taşıma merekzi okul değil bütün ilköğretim okullarının genel sıkıntısıdır. Taşıma merkezi okulların en önemli özelliği öğrencilerin öğle arasında dahi okulda bulunma zorunluluğudur. Okulun temizlik elemenı varsa dahi ki bu bir tanedir bu elemanın yedeği olmaması nedeni ile öğrencilerin okulda bulunması okulun temiz ve hijyenik olarak eğitime hazırlanması sıkıntısını ortaya çıkarmakta, en az üç beş köy okulunun birleştiği ve taşındığı okul öğrencileri için bu sıkıntıya çözüm önerisi olarak il özel idare kaynaklarından veya yibolarda olduğu gibi genel bütçeden en az iki eleman alınacak şekilde hizmet alım ödeneği gönderilmesi sıkıntının giderilmesine yardımcı olacaktır. 

11-İdareci ve Öğretmenlerin Özendirilmesi

Taşıma merkezi okullarda çalışan idareci ve öğretmenler özendirilmeli daha tecrübeli personel çalışması sağlanmalı bunun için bu okullara atanan İdareci ve öğretmenlere ek hizmet puanı verilmelidir.Okulların tipleri belirlenirken taşımalı eğitim uygulamsı yapılması durumu puan değeri olarak alınmalıdır.

Uygulama Ülkemiz geleceği olan ve eğitimde fırsat eşitliği ilkesinden tam faydalanamayan taşradaki öğrenilerimizin kendi geleceklerini kendi  çizmelerinde çok faydalı olmuştur. Planlama komsiyon çalışmalarından itibaren sistemi bir bütün olarak düşündüğümüz zaman , planlayan, ihaleyi yapan uygulayan ve özverili bir şekilde öğrencilerle ilgilenerek öğle aralarında öğrencilere ücretsiz kurs dahi veren nöbetçi öğretmen ve diğer öğretmenler ile birlikte bir destan yazılmakta ve bu destan başlangıçta söylediğim gibi her yıl bu okullardan en prestijli okullara öğrenciler gönderilmektedir. Geleceğimizi emenat edeceğimiz çocuklarımızın daha iyi yetişmesi için emeği geçen herkese teşekkür eder saygılarımı sunarım

                                                                                  Adem ÖZTÜRK

                                                                       Hacıbektaş İlçe Milli Eğitim Şube Müdürü

                                                                                  (Başkan Yardımcısı)