Danıştay 10. Dairesi'nin İzmir Kahveciler Odası'nın açtığı davanın ardından, kahvehanelerde sigara yasağı getiren yasa maddesinin iptal edilmesi amacıyla Anayasa Mahkemesi'ne başvurması büyük tartışmanın fitilini yeniden ateşledi. Düzenlemenin insan haklarına aykırı olduğunu savunanlar yasağın gevşetilmesini isterken, sigara karşıtlarından sert eleştiriler geldi.

'Telaşlanacak bir şey yok'
Türk Toraks Derneği'nin avukatı Turgut Kazan da Danıştay'ın aldığı kararı yanlış bulduğunu söyleyerek, “Sağlık hakkı temel bir haktır ve dumansız hava soluyabilme hakkı kimsenin ticaret özgürlüğüne öldürücü bir darbe sayılamaz. Ama telaşlanacak bir şey yok. Anayasa Mahkemesi'nin böyle bir itirazı destekleyeceğine ihtimal vermiyorum. Toraks Derneği olarak Anayasa Mahkemesi'nce dinlenmek üzere davet edilmeyi isteyeceğiz” dedi.

'Yasak yumuşarsa gerisi gelir'
Türkiye Yeşilay Cemiyeti Genel Başkan Yardımcısı Sefa Saygılı ise “Yasa yumuşarsa gerisi gelir. Ülkemizin yaptığı en önemli ve yararlı yasalardan biri budur. Türkiye yasayı en iyi uygulayan dünyadaki 6 ülkeden biridir. Yasanın delinmesine karşıyız” diye konuştu.

'Kanun Anayasa'ya aykırı'
Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, sigara yasağını en katı biçimde uygulayan kimi Avrupa ülkelerinde bile sigara içenler için özel salonlar oluşturulduğunu kaydetti. Türkiye'de bu konuda çıkan kanunun Anayasa'nın 173'üncü maddesine aykırı olduğunu iddia eden Palandöken, “Danıştay bu aykırılığı gördü ve Anayasa Mahkemesi'ne konuyu taşıdı. Biz de zaten tamamen içilsin demiyoruz, içilen ve içilmeyen bölümler olsun istiyoruz” dedi.

'Ayrım yapılsın'
Davayı açan İzmir Kahveciler Odası Başkanı İsmail Hakkı Kırdı da “Yasakçı bir zihniyeti olmadığına inandığımız Başbakan Erdoğan ve Hükümet'e çağrı yapıyoruz. Sigara içilen veya içilmeyen işletmeler ayrımı yapılsın” diye konuştu.

Kahvehane sakinleri bölündü
Kahvehanelerde tartışma büyük. Kimi işletme sahipleri “Yasağa alıştık” derken, kimisi de boş masaları göstererek, “Mutlaka kalkmalı” diyor. Bayrampaşa'daki Uygar Kıraathanesi'nde boş masaları gösteren Süleyman Okumuş, “Yasak geldiğinden beri işlerim neredeyse yarı yarıya düştü. Çözüm istiyorlarsa sigara içilen ile içilmeyen kahveleri ayırsınlar” dedi. Müşterilerden Sadık Katırcı da “Bu yasağa alışamadık. Yılların verdiği bir alışkanlık var. Kaldırılması gerekir” dedi.
Esenler'deki Dostlar Kıraathanesi'nin sahibi Önder Kızıltaş ise yasağın kaldırılmasına karşı olduğunu söyledi. Kızıltaş, “Müşteriler bu sayede sigarayı azalttı. Kalkmasını istemem” diye konuştu. Müşterilerden Hasan Öztekin ise “42 sene sigara içtim. Yasak sayesinde bıraktım. Tekrar içilirse buraya gelmem” dedi.

'Arkasında sigara endüstrisi var'
Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi (SSUK) Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı “Bu beklediğimiz bir şeydi, onun için çok şaşırmadık. Dünyanın her tarafında bu kanunu çıkaran her ülkede bunlar olmuş. Kanunun iptali için Danıştay ve Anayasa Mahkemesi'ne başvuruların birçoğunun arkasında sigara endüstrisi tespit edilmiş” dedi. Bu tür girişimlerin diğer ülkelerde başarılı olamadığını söyleyen Dağlı, “Çünkü sağlığın önünde bir ticari hak olamıyor. Fakat sigara endüstrisi şu avantajı sağladığını düşünüyor; mahkemenin karar verme sürecinde 'bu iptal edilecek' diye şehir efsanelerini yayıp kanuna uyumu azaltmaya çalışıyorlar. Bu aslında bir taktik. Öyle ki, Hollanda'da başvuran restoran sahibi sigara firmasından para aldığını itiraf etmiş. İsviçre'de bir sigara firması üniversitedeki bir hukuk profesörünü görevlendirmiş. O da kendisi bir basın toplantısıyla itiraf etmiş.”

'Fransa'daki metinle aynı'
Türkiye'de Danıştay'dan çıkan karar metniyle, Fransa'da sigara endüstrisinin yapmış olduğu başvurunun bire bir aynı çıktığını öne süren Dağlı, şunları kaydetti: “Entresan bir durum. Türkiye'deki metinle Fransa'daki aynı. Dolayısıyla İzmir Kahveciler Odası'nın uluslararası ilişkilerinin olması çok beklenen bir şey olmadığı için başka bir orkestranın işi gibi görünüyor. Gelen doküman hiçbir araştırmaya gerek görmeden çıkmış gibi. Bu tip kurumların biraz daha ciddi olmasını bekliyoruz. Danıştay, 'sigara içmek özgürlüktür' diyor. Danıştay tıbbi konularda karar vermesi mümkün olmayan bir kurum. Açıkçası bir Türk vatandaşı olarak Danıştay'dan bunun çıkması üzücü buluyorum.”

Dünyada nasıl uygulanıyor?
İngiltere: Neredeyse tüm kapalı kamusal alanlarda sigara yasak. Cezası 60 euro.
İtalya: Kapalı alanlarda, barlarda, restoranlarda sigara içilemiyor. Ayrı havalandırması olan sigara odalarına ise izin veriliyor.
İspanya: Okullarda, hastanelerde, toplu taşıma araçlarında sigara yasağı uygulanıyor. 100 metrekareden büyük işletmelere sigara içme alanı inşa etmek için 8 ay müsaade ediliyor.
ABD: Çoğu eyalet ve şehir ya sigara yasağı uyguluyor ya da uygulamayı planlıyor.
İrlanda: Barlarda, restoranlarda ve çalışma alanlarında sigara yasak. Cezası 3 bin euro'ya kadar çıkıyor.
Portekiz: 100 metrekareden küçük barlarda sigara içilebiliyor. Halka açık alanlarda ise sigara içme alanları var.
Hindistan: Halka açık alanlarda sigara yasağı uygulanıyor. Cezası 3.6 euro.
Kenya: Kapalı kamusal alanlarda, ofislerde, otobüs duraklarında, havaalanlarında, stadlarda sigara içen ya 565 euro para ya da altı ay hapis cezası ile karşılaşıyor.

Milliyet