Evde kontrolü elde tutan anneler, okulda da gücün kendisinde olmasını istiyor. Zaman zaman öğretmenlerden farklı isteklerde bulunuyor, evde kendisinin çocuğa davrandığı gibi davranmasını istiyor. Çocuğun öğretmene olan sevgisini kıskanan, çocuğun sınıf arkadaşlarıyla yaşadığı soruna müdahale eden velilerin yanı sıra çocuğun aldığı notu beğenmeyenler de bulunuyor.
Uzmanlar, işte böyle velileri "zor veli" olarak nitelendiriyor. Oysa, öğretmenle empati kuran, sorunların çözümü için işbirliğine giden veli daha çok seviliyor. İşte, zor veli ile başa çıkabilmek için öğretmenlere öneriler:
Veli ile empati kurulmalı
DBE-Davranış Bilimleri Enstitüsü Çocuk ve Genç Psikolojik Danışmanlık Merkezi Uzman Klinik Psikolog Aslı Kızıltoprak Tuna: Her öğretmenin konuşmaktan kaçındığı, rahatsız olduğu, iletişim kurmakta zorlandığı hatta belki görüşmek istemediği velisi vardır. Bu veliler bazen öfkeli, suçlayıcı, savunmacı, hükmeden ya da inanmayan, bazen de ilgisiz, kayıtsız bir tutum sergileyebilirler. Unutmamak gerekiyor ki öğretmen ile veli arasındaki bilgi alışverişi ve iş birliği öğrencinin akademik başarısını olumlu yönde etkiliyor. Bu yüzden her iki tarafında öncelikle birbirine karşı saygılı, güven veren, dürüst ve açık olması, birbirini aktif bir şekilde dinlemesi gerekiyor. Görüşme sırasında öğretmen göz kontağı kurmalı, farklı şeylerle ilgilenmemeli ve samimi olmalı. Söz kesmeden, müdahale etmeden, dikkatli ve içten bir şekilde veliyi dinlemeli. Anlatılan bazı bilgileri not almalı. Bu şekilde veli önemsendiğini hisseder. Ortamın gerilmesi durumunda, öğretmen sakin kalıp velinin kendini kontrol etmesine yardımcı olmalı. Öğretmen konuşma sırasında veliye öncelikle çocuğun olumlu yanlarını aktarmalı. Daha sonra olumsuz konulardan bahsetmeli ve görüşmeyi yine olumlu bir şekilde sonlandırmalı. Derslerdeki başarısızlık, uyum ve davranış sorunları gibi olumsuzlukları sadece sıralamakla yetinmeyip, neler yapılabileceği konusunda aileye yol göstermeli. Çocukları ile ilgili hassas oldukları noktaları anlamaya ve onlara destek olmaya çalışmalı.
Öğretmen ile veli işbirliği yapmalı
Emekli öğretmen Necla Topalbekiroğlu: Her anne baba çocuğunu kendilerinden başka birine teslim ederken kaygı taşırlar. Bu kişi öğretmen bile olsa. Velilerin akıllarında sürekli 'çocuğuma ilgili, sevgili olacak mı, çocuğumun yeteneklerini görecek mi, bütün çocuklara adil davranacak mı?' gibi sorular oluyor. Beklentilerini hep en üst düzeyde tutuyorlar. Kendileri başarılı, hedeflediği yere gelmemiş kişiler olsa bile, çocuğundan başarı bekliyorlar. Çocuk okulda küçük bir sorun yaşasa bile veli hemen soluğu öğretmenin yanında alıyor. Genelde ise amaç sorunun kaynağını öğrenmek değil, öğretmeni suçlamaya yönelik oluyor. Bu durumda öğretmen becerisini gösterip, 'Bu benim işim' deyip, meseleyi önemsediğini belirtmeli. Sorunu çözerken veliye de küçük görevler vererek eğitimin içinde yer almasını sağlamalı. Öğretmenlik yaptığım dönemde bir öğrencim dördüncü sınıfa geldiğinde sınav kaygısı yaşıyor ve iyi bir not alamıyordu. Veli bu durum için benimle görüşmeye geldi. Yaptığımız konuşmada beni suçlama yoluna gitti. Ama asıl sorunu velinin notu çok önemsemesi ve sınavda çocuğun dikkatli okuyamaması olduğunu belirledik. O günden sonra anne baba ile işbirliği yaparak çocuğun notlarının yükselmeye çalıştık. Sorunlarda ortak hareket etmek çocuk için daha faydalı olur ve sonuca daha çabuk ulaşılır.
Zor veli karşısında güler yüzlü olun
Yıldız Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölüm Başkan Yardımcısı Yrd. Doç. Dr. Bülent Alcı: Eğitim öğretim sürecinde öğrenciyle olduğu kadar öğretmen, okul yönetimi ve anne baba ile olan iletişim de çok önemli. Ama bazen öğretmen, okul yönetimi ve veli arasında sorunlar da yaşanabiliyor. Öğretmenlerin, 'zor veli' olarak kabul ettiği bu velilere yaklaşımları sorunun çözümü açısından son derece önem taşıyor. Öncelikle bu psikolojiyle gelen velilerin, öğretmenler tarafından güleryüz ve soğukkanlı bir şekilde karşılanmaları gerekiyor. Bu tutum velilerin olayla daha sakin ve mantıklı bakmalarına yardımcı olabilir. Çünkü savunma ya da karşı suçlama imaları, durumu daha da çıkmaz hale getirir. Veliye çocuğunu daha iyi tanımasına yardımcı olup, çocuğun başarısızlıklarının yanı sıra başarılarından da söz edilmeli. Öğrenmede bireysel farklılıklar olduğu, bununda öğrencilerin öğrenme ve başarı düzeylerini farklılaştırdığı vurgulanmalı. Ayrıca öğretmen bireysel farklılıklardan dolayı bu görüşmeleri tüm velilerle birlikte değil, her bir veli ile ayrı ayrı görüşmesi daha doğru olur. Çünkü hiçbir aile çocuğu hakkında söylenebilecek olumsuz kelimeleri başkalarının duymasını, bilmesini istemez. Öğretme hem öğrenciyi, hem aileyi iyi tanımalı. Onlarla doğru iletişim kurarak, okul rehber öğretmeni ve yönetimiyle koordineli bir şekilde çalışmalı.
Zor veli ile doğru iletişim için
* Güven ilişkisi kurun
* Başka bir şeyle ilgilenmeyin
* Samimi olun
* Velinin dediklerini not alın
* Konuşurken göz kontağı kurun
* Sizi bekleyen başka veliler varsa, konuşmayı sonlandırmakta çekinmeyin
* Veli ile empati kurun
* Çocuğun önce olumlu yanlarını sayı, daha sonra olumsuzlara geçin
* Sorunlar üstüne ailenin neler yapabileceği konusunda yol gösterin
* Kısa, net ve açık olun
Velilerden ilginç sorular
* Beni sordu mu?
* Ağladı mı?
* Derse katıldı mı, soru sordu mu?
* Yemeğini yedi mi?
* Bu gün keyfi nasıldı?
* Bana biraz keyfi yok gibi geldi, bir sebebi var mı?