Millî Eğitim Bakanlığınca, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli ile eğitim sistemine ilk kez geniş şekilde yansıtılan "farklılaştırılmış eğitim" kapsamında özel eğitim ihtiyacındaki kaynaştırma/bütünleştirme öğrencilerinin sınıflarda akranlarıyla öğrenme süreçlerinin zenginleştirilmesini sağlamak için yeni stratejiler belirlendi.
Söz konusu çalışmalar kapsamında, sınıflardaki özel eğitim öğrencilerinin hem akademik hem sosyal açıdan desteklenmeleri için uluslararası normlara uygun 12 rehber kitap hazırlanarak öğretmenlerin dikkatine sunuldu. Kitaplarda, öğretmenlerin sınıf içi uygulamalarında yararlanabilecekleri birçok örnek ve yöntem sunuldu. Bu yöntemler, sınıf içinde her öğrencinin ihtiyaçlarına uygun olarak derslerin nasıl farklılaştırılabileceğine dair pratik bilgiler içeriyor.
Farklılaştırılmış eğitim, her öğrencinin öğrenme hızına, yeteneklerine, ilgi alanlarına ve bireysel ihtiyaçlarına göre şekillendirilen bir öğretim yaklaşımı olarak yeni eğitim ve öğretim döneminde yeni müfredatla ilk kez geniş kapsamlı şekilde hayata geçirilecek.
Öğrencilerin fiziksel, bilişsel, duygusal ve davranışsal özellikleri dikkate alınarak eğitimde fırsat eşitliği sağlanması hedeflenen öğretim yaklaşımıyla öğrencilerin kendilerine özgü öğrenme yollarını keşfetmeleri ve eğitim süreçlerinden maksimum verim almaları hedefleniyor.
Yeni yaklaşımda, öğrenciler arasındaki bireysel farklılıklar göz önünde bulundurulacak ve öğretim süreci daha esnek ve etkili hâle getirilecek. Ayrıca öğretmenlere de her öğrencinin öğrenme stiline uygun yöntemleri uygulama imkânı tanınacak.
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nin bu yaklaşımı, öğrencilerin eğitimdeki başarılarını artırmayı ve potansiyellerini en üst düzeye çıkarmayı amaçlıyor.
Destekleme ve zenginleştirme yaklaşımları
Yeni müfredatta farklılaştırmanın iki temel boyutu olan destekleme ve zenginleştirme yaklaşımlarına özel önem verildi.
"Destekleme", özellikle öğrenme sürecinde daha fazla zaman ve tekrar ihtiyacı duyan öğrenciler için uygun stratejiler geliştirmeyi hedeflerken, bu öğrencilerin sınıf içi başarılarını artırmayı amaçlıyor. Bu kapsamda, her öğrencinin bireysel öğrenme hızına uygun olarak ders içeriği, süreç, ürün ve ortamlar adapte edilerek tüm öğrencilerin eşit öğrenme fırsatlarına sahip olması sağlanıyor.
"Zenginleştirme" ise yüksek performans gösteren veya potansiyeli yüksek öğrenciler için daha derinlemesine ve geniş kapsamlı öğrenme fırsatları sunmayı amaçlıyor. Bu öğrenciler için müfredatın içerikleri genişletilerek ve öğrenme etkinlikleri çeşitlendirilerek, onların bireysel gelişimlerine katkı sağlanıyor.
Bu sayede, öğrencilerin sadece temel bilgileri öğrenmekle kalmayıp derinlemesine analiz yapabilme ve eleştirel düşünme becerilerini geliştirmeleri teşvik ediliyor.
Somut uygulamalar: Öğretmen rehber kitapları ve kılavuzlar
Bu doğrultuda, Millî Eğitim Bakanlığınca, ortaöğretim düzeyindeki öğretmenlere yeni yaklaşım konusundaki detayların yer aldığı "Farklılaştırılmış Öğretim Etkinlikleri" rehber kitapları yayımlandı.
Kitaplarda 9, 10, 11 ve 12. sınıf öğrencilerine yönelik Türk dili ve edebiyatı, matematik, tarih, coğrafya, felsefe, fizik, kimya, biyoloji ve İngilizce derslerinde farklılaştırma uygulamalarını destekleyecek içerikler yer alıyor. Kitaplar; sınıf içi etkileşimlerin artırılması, işbirliğine dayalı öğrenme ortamlarının oluşturulması ve öğrencilere öz güven kazandırılması gibi hedefler doğrultusunda farklılaştırılmış öğretim stratejilerini içeriyor.
Her öğrencinin bireysel öğrenme ihtiyaçları düşünülerek hazırlanan bu kitaplarda derslerin içeriği, süreci ve ürünleri farklılaştırma teknikleriyle zenginleştirildi ve öğrenme ortamları bu stratejilere göre şekillendirildi.
Rehber kitaplarda, öğrencilerin öğrenme sürecinde karşılaştıkları zorlukları aşmalarına yardımcı olacak müdahale stratejileri ayrıntılı şekilde ele alındı. Bu stratejiler, öğrencilerin ihtiyaçlarına göre ders içeriğini, öğretim yöntemlerini, sınıf ortamını ve değerlendirme yöntemlerini uyarlamayı kapsıyor. Öğretmenlerin, öğrencilerin güçlü yanlarını öne çıkararak onların eksiklerini gidermeye yönelik stratejiler geliştirmesi teşvik ediliyor.
Rehber kitaplar, özellikle kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim alan öğrenciler için büyük önem taşıyor. Kitaplar, bu öğrencilerin sınıf içi performanslarını artırmayı ve öğrenme süreçlerine daha etkin katılımlarını sağlamayı amaçlıyor.
Kaynaştırma öğrencilerinin eğitimde akranlarıyla eşit seviyede ilerleyebilmesi için gerekli olan destekleme çalışmaları da müfredata dâhil edildiğinden özel eğitim ihtiyacı olan öğrenciler için "Farklılaştırılmış Öğretim ve Müdahale Stratejileri" öğretmen rehber kitapları, öğretmenlere yol gösterici olması amacıyla detaylı bir şekilde tasarlandı.
Rehberler, öğrencilerin akranlarıyla öğrenme süreçlerine etkin katılımlarını sağlamak için gerekli tüm araçları sunuyor. Müdahale stratejileri, öğrencilerin hem akademik hem de sosyal açıdan desteklenmelerine odaklanıyor.
Derslerin nasıl farklılaştırılabileceğine ilişkin pratik bilgiler içeriyor
Kitaplarda, öğretmenlerin sınıf içi uygulamalarında yararlanabilecekleri birçok örnek ve yöntem sunuldu. Bu yöntemler, sınıf içinde her öğrencinin farklı ihtiyaçlarına uygun olarak derslerin nasıl farklılaştırılabileceğine dair pratik bilgiler içeriyor. Öğretmenlerin söz konusu yöntem ve stratejileri derslerinde kullanmaları, hem öğrencilerin öğrenme deneyimlerini zenginleştirecek hem de bireysel başarılarını artıracak.
Rehber kitaplarda öğrencilerin öngörülebilir öğrenme güçlükleri dikkate alınarak etkinlikler üzerinde farklılaştırmalar yapıldı. Ayrıca, uluslararası normlara ve uygulamalara uygun olarak hazırlanan bu rehberlerde, sosyal kabul, olumlu sınıf iklimi oluşturma ve etkili sınıf yönetimi stratejileri gibi konular da ele alındı.
Lise öğrencileri için yeni kılavuz yolda
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli kapsamında ortaöğretim öğrencilerine yönelik "Farklılaştırılmış Öğretim ve Müdahale Stratejileri" kılavuzu da hazırlanıyor. İlk aşamada 9. sınıf öğrencileri için Türk dili ve edebiyatı, matematik, fizik, kimya, biyoloji, tarih ve coğrafya derslerine yönelik tasarlanan çalışmada, ilerleyen süreçte 10, 11 ve 12. sınıflar da yer alacak.
Kılavuz, öğrencilerin mevcut müfredatın ötesine geçerek daha derin ve geniş kapsamlı bir öğrenme deneyimi yaşamalarını amaçlıyor.
Zenginleştirilmiş öğrenme tasarımları öğrencilerin bilgi, beceri, değer ve eğilimlerini en üst düzeye çıkarmayı hedeflerken öğretmenler için de uygulamaya yönelik kapsamlı bir kaynak sunuyor. Kılavuzda yer alan etkinlikler, öğrencilerin aktif katılımını sağlamak ve öğrenilen bilgilerin kalıcılığını artırmak amacıyla Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nin hedeflerine uygun olarak, öğrencilerin akademik başarılarını destekleyecek ve onların daha karmaşık düşünme becerilerini geliştirmelerine olanak tanıyacak şekilde tasarlanıyor.