Geçtiğimiz haftalarda Almanya ve Hollanda’da art arda mahkemeler Türkler’in Avrupa ülkelerine vizesiz girme ve turist olarak üç ay kalabilme hakları olduğunu bir kez daha hatırlatan kararlar aldılar. Mahkemeler kararlarına gerekçe olarak, AB ile Türkiye arasında imzalanan ve 1973 yılından itibaren geçerli olan katma protokolü gösterdi. Daha önce Avrupa Adalet Divanı da benzer gerekçelerle aynı yönde karar almıştı.
Öte yandan Türk hükümeti, Türkiye’nin yasal hakkı olmasına rağmen AB ile vize kolaylığı karşılığında Avrupa’ya Türkiye üzerinden geçen göçmenleri geri kabul etmeyi öngören bir anlaşmanın pazarlığı içerisindeydi. Libya, Tunus, Mısır gibi Arap ülkeleri ile benzer anlaşmalara imza atan AB, Türkiye ile arasındaki görüş ayrılığını gerekçe göstererek bu pazarlığı gündeminden çıkardı.
Peki gelinen süreçte Türkler’in vizesiz olarak Avrupa’ya girmesi mümkün mü? AB yasaları ne diyor? Fiili durum ne? Federal Almaya Parlamentosu’nun Yeşiller partili üyesi ve Avukat Mehmet Kılıç tüm bu soruların yanıtlarını ntvmsnbc’ye anlattı.
TÜRK TARAFI KARARLI DEĞİL’
Fulya Canşen: AB’nin Türkiye ile vize kolaylığı ve Geri Kabul Anlaşması ile ilgili pazarlığı gündeminden çıkarmasını siz nasıl yorumluyorsunuz.
Mehmet Kılıç: AB’nin geri çekmesini ipe un sermek olarak yorumluyorum. Bu aynı zamanda Türk tarafının vize kolaylığı konusunda yeterli ve kararlı olmadığını da göstermekte, taraflar arasında ciddi bir fikir ayrılığı olduğunu da gözler önüne sermektedir.
Dublin Anlaşmasına göre, Türkiye üzerinden Avrupa’ya gelen illegal göçmenler Yunanistan’a geri gönderildiği için Avrupa’nın birçok ülkesinin pratikte mülteciler ile ilgili bire bir derdi yok. Mülteciler bütün Avrupa’ya dağıtılan bir sistemle kabul edilse herhalde Almanya ve Fransa gibi büyük devletler de acil çözüm arayışına girerlerdi ama işi şimdilik Yunanistan’a havale etmiş görünüyorlar.
‘FİİLEN TÜRK VATANDAŞLARI VİZESİZ AB’YE GİREMEZ’
FC: Türk vatandaşlarını, AB’ndeki vize pazarlığından çok Almanya ve Hollanda’da alınan kararlar ilgilendiriyor. Örneğin benim mimar olan kardeşim Almanya’da bir fuara katılmak istese, vize almadan uçağa binebilir mi?
MK: Maalesef binemez, çünkü vizesiz yolcu kabul eden uçak şirketleri Avrupa devletlerine yüksek cezalar ödemek zorunda bırakılıyorlar. Halbuki bu cezalar da hukuksuz. Ama buna rağmen uygulama sürüyor.
Kardeşiniz pratikte uçağa binemez. Bindi diyelim Almanya sınırını geçebilir mi? Yasaya göre turist olarak geçebilirdi. Çünkü hizmetin sadece aktif sunumu serbest değil aynı zamanda pasif sunumu yani bir hizmetten yararlanmak için Almanya’ya gelmek de vize muafiyeti dahilinde. Ancak Almanya’daki sınır polisi bu kişinin bir hizmet sunumu için gelip gelmediğini sormakla görevlendirilmiş durumda. Burada en küçük tereddütte polis kişiyi kabul etmeyip sınır dışı etmek istikametinde hareket ediyor. Bu büyük bir riziko oluşturmaktadır. Bu nedenle biz bu kişilere Almanya ya gelmeden önce Alman konsolosluklarında vize muafiyetini onaylatmasını istiyoruz. Ama maalesef bu belge için istenenler, vize için istenenlerden daha çok.
KATMA PROTOKOL NEYİ ÖNGÖRÜYOR?
FC: Mahkemelerin gerekçe gösterdiği 1973 yılında yürürlüğe giren katma protokol neyi ön görüyor?
Katma protokol ve Ankara anlaşması Türk vatandaşlarının hizmetin serbest dolaşımı konusundaki haklarının protokolün yürürlüğe girdiği 1973 yılından sonra kötüleştiremeyeceğini ama her türlü iyileştirmenin de kalıcı olduğunu ön görmektedir.
Ben geçen yıl Federal Meclis’e verdiğim vize muafiyetine ilişkin öneride de bunun üzerinde durdum ve vize muafiyetinin hizmetin aktif sunumunun değil hizmetten yararlanma özgürlüğünü kapsadığını da dile getirdim . Avrupa Adalet Divanı’nın bu doğrultuda aldığı pek çok karar var.
‘TÜRKİYE KORKTU’
FC: Bu kararlara rağmen Türkler neden hala vize alıyorlar?
MK: Buna iki şekilde yanıt vermek mümkündür. Bugüne kadar Türkiye bu sözleşmenin bir tarafı olduğunu göremedi, kabul edemedi. Sanki sözleşme Avrupa’da yaşayan ve hakları ihlal edilmiş Türkler ile Avrupa devletleri arasında yapılmış gibi davrandı. Taraf olup bu işi Avrupa Komisyonu’na götürüp bir dava haline getirmekten çekindi, korktu Türkiye.
Bu birinci nokta, ikincisi ise Türk vatandaşlarının gözleri korkutulduğu için var olan kapıyı göremez hale geldiler. Bugün verilen mahkeme kararlarına rağmen Türk vatandaşları bu kapıyı hala görememektedirler.
Bir üçüncü faktör de Türkiye’de bir buçuk milyon kişinin yeşil pasaport sahibi olması. Türkiye’deki elit kesim bundan yararlanarak seyahat özgürlüğünü garanti altında tutuyor. Ortada kalan yoksul köylü, çiftçi, çocuğunun düğününe gidemeyen, hasta oğlunu ziyaret edemeyen anne ve baba oluyor. Onların da lobi yapma, dava açma gücü olmadığı için maalesef durum bugüne kadar devam ediyor
ntvmsnbc