Geçen yılki kur saldırısının ardından alınan önlemlerle ekonomisinde dengelenmeyi sağlayarak enflasyonu 26 ay aradan sonra tek haneye indirip, yıllık bazda tarihinin en yüksek cari fazlasını veren Türkiye, finansal mimaride atılan adımların da meyvelerini toplamaya başladı.
İKİNCİYE 10 KAT FARK
Jeopolitik risklerin arttığı, Merkez Bankası'nda başkanlık değişiminin olduğu, faiz indirimlerinin yaşandığı ve ABD'nin yaptırım tehditlerine rağmen geri adım atılmayan Barış Pınarı Harekatı'nın gerçekleştirildiği haziran sonundan bu yana TL, dolar karşısında yüzde 2.5 ile en fazla değer kazanan gelişmekte olan para birimi oldu. Bu süreçte dolara karşı sadece üç para birimi değer kazanabilirken, TL değer kazancında en yakın rakibine 10 kat fark attı. Türkiye'nin risk primi de 320 dolar ile Mart 2019'dan bu yana en düşük seviyeye geriledi.
Dolar, haziran sonunda 5.80 TL civarında seyrederken, temmuz ayıyla birlikte zorlu bir süreç başladı. Merkez Bankası'nda 6 Temmuz'da Murat Çetinkaya görevden alınırken, yerine Murat Uysal getirildi. Başkanın görevden alınmasına, kurun sert bir tepki göstereceğini ileri sürenler, kısa sürede yanıldıklarını anladı. Zira, başkan görevden alınıp yerine atama yapıldığında 5.73 TL olan dolar, 8 Ağustos itibarıyla 5.46 TL'ye kadar geriledi. TL, yeni dönemde en önemli sınavını faiz indirim süreçlerinde verdi. Merkez Bankası'nın 10 puanlık faiz indirimi yaptığı bu dönemde dolardaki artış sadece "2 kuruş" oldu. Yani 10 puanlık faiz indiriminin kurdaki etkisi 2 kuruşla sınırlı kaldı.
SALDIRI PÜSKÜRTÜLDÜ
Barış Pınarı Harekatı sürecindeki spekülatif saldırı ise ekonomi yönetiminin dirayetiyle püskürtüldü. 9 Ekim öncesinde 5.75-5.80 TL aralığında işlem gören dolar, 10 Ekim akşamı spekülatif ataklarla 5.93 seviyesine kadar yükseltildi. Hazine ve Maliye Bakanlığı, oynanan oyunu bozmak için hemen harekete geçti. Londra'da TL'nin faizi yüzde 20 seviyesinin üzerine çıkınca operasyonu yapanlar zarar etti. Dolar bu hafta 5.72 liraya kadar geriledi.
BORÇLANMA MALİYETLERİ DÜŞÜŞE GEÇTİ
Üçüncü çeyrekte ekonomi alanında özellikle enflasyondaki düşüş sürecinin hızlanarak para politikasının normalleşmesinde hareket alanı sağlandığını belirten Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan, "Ayrıca, CDS'deki düşüşün hız kazandığı ve bunun borçlanma maliyetlerini düşürdüğü bir dönem oldu. Küresel merkez bankaları, gelişen ülkeleri faiz indiriminde cesaretlendirdi" dedi.
ADIM ADIM ZORLU SÜREÇ
6 Temmuz: Çetinkaya görevden alındı, yerine Uysal getirildi.
25 Temmuz: 425 puanlık faiz indirimi.
5 Ağustos: Yabancı para karşılık oranları 1 puan artırıldı.
5 Ağustos: Döviz karşılığı TL swap işlemlerinin 1, 3 ve 6 ay vadeli olarak yapılması kararı alındı.
12 Eylül: 325 puanlık ikinci faiz indirimi.
24 Eylül: Yabancı para zorunlu karşılık oranları 1 puan artırıldı.
1 Ekim: MB bünyesinde, döviz karşılığı altın swap piyasası açılmasına karar verildi.
9 Ekim: Barış Pınarı Harekatı başladı.
15 Ekim: ABD yaptırımları açıklandı.
16 Ekim: Borsada 7 banka hissesine açığa satış yasağı ve depo şartı getirildi.
17 Ekim: ABD ile anlaşma sağlandı.
22 Ekim: Rusya ile anlaşma imzalandı.
24 Ekim: 250 puanlık üçüncü indirim.
OKTAY ÖZDABAKOĞLU SABAH