Milli Eğitim Bakanlığında teftiş sisteminin yapısal bozukluğu yıllardır gündemde. Birçok bakan yeni bir yapılanma çalışması başlatsa da sonuçlandıramadı. Bu nedenle sorun gündemden düşmedi.
Teftiş sisteminin birleştirilmesine yönelik kararlar Milli Eğitim Şuralarında alınmıştır.
Milli Eğitim Şurası, Bakanlığın en yüksek danışma kuruludur. Türk Millî Eğitim Sistemini geliştirmek, niteliğini yükseltmek için eğitim ve öğretimle ilgili konuları tetkik eder, gerekli kararları alır.
1996 Yılında yapılan 15. Milli Eğitim Şurasında 82 teftiş sisteminin birleştirilmesi ve müfettişlerin uzmanlaşması gerektiğine ilişkin iki karar almıştır. Kararlar aşağıdaki şekildedir.
82- Teftiş sistemi yeniden ele alınarak Bakanlık ve ilköğretim müfettişliği bir çatı altında birleştirilmelidir.
81-Denetim elemanlarının, alanlarında uzman, deneyimli, lisans üstü eğitimlerini tamamlamış olmaları, böylece teftiş ve denetim sisteminin etkililiği artırılmalıdır.
1996 yılında Milli Eğitim Şurasında alınan karara rağmen teftiş sisteminin birleştirilmesine yönelik çalışmalar sürekli olarak birkaç kişi ve onların hamiliğini yapan bazı aktörlerce engellenmiştir.
Aradan 10 yıl geçtikten sonra 2006 yılında yapılan 17 nci Milli Eğitim Şurasında teftişin yapısal sorununun çözülmesi için yine karar alınmıştır. Karar aşağıdaki şekildedir.
55- ilköğretim müfettişliği "Eğitim Müfettişliği" adı altında Bakanlık merkez teşkilatına bağlanarak yeniden yapılandırılmalıdır. Eğitim müfettişleri, Yeni oluşturulacak çalışma merkezlerinde/bölgelerinde görevlendirilmeli, kendi içerisinde rehberlik ve denetim, soruşturma, okul öncesi ve özel eğitim gibi alanlarda uzmanlaşmalıdırlar.
2006 yılındaki bu kararlar yine gerçekleştirilememiştir.
2010 yılında yapılan 18 inci Milli Eğitim Şurasında da, eğitim müfettişlerinin uzmanlaşması, eğitim çalışanlarına branşında rehberlik ve teftiş yapılması, eğitim müfettişlerinin kariyer basamaklarına ayrılması ele alınmıştır.
Şuralara, eğitim camiasının yanı sıra ülkemizdeki birçok kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcilerinin katılımıyla kararlar almaktadır. Katılımcılara bakıldığında Şura kararlarının bir ülke kararı olduğu görülür. Şuralarda 17 yıldır teftiş sisteminin birleştirilmesi kararı alınmasına rağmen bu güne kadar gerçekleşmemiştir. Teftiş sisteminin birleşmesine karşı çıkanlar ülke çıkarlarını değil kendi çıkarlarını düşünmektedirler. Milli Eğitim Bakanlığımızın teftiş sisteminin birleştirilmesine yönelik çalışması tüm eğitim camiasının özlemidir ve en kısa sürede gerçekleştirilmelidir. Beş büyük eğitim sendikasının birleşmeyi destekliyor olması da bunun en açık göstergesidir.
Doğan CEYLAN
Eğitimci/Yönetim Bilimi Uzmanı
Not: Milli Eğitim Şurasının kimlerin katılımıyla oluştuğu aşağıda görülmektedir.
Madde 6 — Bakan, Şûranın tabiî üyesi ve başkanıdır. Şûra; tabiî üyeler, seçimle gelen üyeler, davetli üyeler ve müşahitlerden teşekkül eder.
Tabiî Üyeler
Madde 7 — Tabiî üyeler şunlardır:
a) Türkiye Büyük Millet Meclisi, Millî Eğitim Komisyonu Başkanı ve Üyeleri,
b) Bakanlıktan;
1. Müsteşar,
2. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanı,
3. Müsteşar Yardımcıları,
4. Teftiş Kurulu Başkanı,
5. ( Değişik: 3.8.2006/26248 RG ) Strateji Geliştirme Başkanı,
6. Birinci Hukuk Müşaviri,
7. Genel Müdürler ve Bağlı Kuruluşların birim amirleri
8. Talim ve Terbiye Kurulu Üyeleri,
9. Bağımsız Daire Başkanları,
10. Yürürlükten kaldırılmıştır. (4.5.2010/27571 RG)
c) Yükseköğretim Kurulu'ndan;
1. Kurul Başkanı,
2. (Değişik alt bent : 4.5.2010/27571 RG) İlgili başkan vekili,
3. Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanı
d) Radyo ve Televziyon Üst Kurulu Başkanı,
e) Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı,
1. Atatürk Araştırma Merkezi Başkanı,
2. Türk Dil Kurumu Başkanı,
3. Türk Tarih Kurumu Başkanı,
4. Atatürk Kültür Merkezi Başkanı,
f) Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu Genel Müdürü,
g) ( Değişik: 3.8.2006/26248 RG ) Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarı ve Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürü,
h) Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürü,
i) Millî Eğitim Vakfı Merkez Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü.
Bakanlık ve diğer birimlerce belirlenen üyeler(1)
Madde 8 — (Değişik : 4.5.2010/27571 RG) Bakanlık ve diğer birimlerce belirlenen üyeler şunlardır:
a) Bakanlık teşkilatından;
1) Bakanlıkça belirlenen en fazla beş bakan müşaviri,
2) Bakanlıkça belirlenen her coğrafi bölgeden altışar il, birer ilçe millî eğitim müdürü,
3) Teftiş Kurulu Başkanlığınca belirlenen beş bakanlık müfettişi,
4) Konu/konuların özelliğine göre her coğrafi bölgeden İlköğretim Genel Müdürlüğünce belirlenen üçer ilköğretim müfettişi, yönetici, alan öğretmeni ve sınıf öğretmeni; Ortaöğretim Genel Müdürlüğünce belirlenen ikişer yönetici ve öğretmen; Erkek Teknik Öğretim, Kız Teknik Öğretim, Din Öğretimi, Ticaret ve Turizm Öğretimi ile Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüklerince belirlenen birer yönetici ve öğretmen,
5) Okulu bulunan diğer genel müdürlükler ile daire başkanlıklarınca belirlenen ikişer yönetici ve öğretmen,
6) Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğünce belirlenen özel okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarının her birinden üçer yönetici ve öğretmen,
7) Bilim Sanat Merkezi (BİLSEM) ve Rehberlik Araştırma Merkezlerinden (RAM), Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğünce belirlenen ikişer yönetici ve öğretmen,
8) Çıraklık ve Yaygın Eğitim Müdürlüğünce halk eğitimi merkezi ile mesleki eğitim merkezlerinden belirlenen ikişer yönetici ve öğretmen,
9) Personel Genel Müdürlüğünce il ve ilçe millî eğitim müdürlüklerinden belirlenen üçer müdür yardımcısı veya şube müdürü,
10) Yükseköğretim Genel Müdürlüğünce üniversiteler bünyesinde bulunan ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarından belirlenen birer yönetici ve öğretmen;
b) Konuların özelliğine göre yükseköğretim kurum ve kuruluşlarından Yükseköğretim Kurulunca belirlenen;
1) İki Yükseköğretim Kurulu üyesi,
2) Beşi vakıf üniversitelerinden olmak üzere on beş üniversite rektörü,
3) Eğitim, eğitim bilimleri, sanat ve tasarım fakültelerinin ilgili bölümlerinden on dekan, on beş öğretim üyesi,
4) Eğitim fakülteleri dışındaki fakültelerden on öğretim üyesi;
c) Diğer kurum ve kuruluşlardan;
1) Bakanlıkça şûranın gündemine göre belirlenen ilgili bakanlıkların müsteşarları ya da kurumların başkanlarından en fazla on kişi,
2) Devlet Plânlama Teşkilâtı Sosyal Plânlama Genel Müdürlüğüne bağlı bir daire başkanı ile iki uzman,
3) Genel Kurmay Başkanlığınca belirlenen askeri liseleri temsilen ikişer yönetici ve öğretmen,
4) Emniyet Genel Müdürlüğüne bağlı Polis Kolejinden birer yönetici ve öğretmen,
5) Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinden bir temsilci,
6) Bakanlıkça her coğrafi bölgeden birer vali ve/veya kaymakam, ikişer belediye başkanı, il genel meclisi üyesi, il özel idaresi genel sekreteri, belediye meclisi üyesi ve muhtar,
7) Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu Genel Müdürlüğü, Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü ve Anadolu Ajansı Genel Müdürlüklerinden birer temsilci,
8) Türkiye Bilimler Akademisi, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, Türkiye İstatistik Kurumu, Türk Standartları Enstitüsü, Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü, Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü, Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Milli Prodüktivite Merkezi, Türk Patent Enstitüsü, Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Mesleki Yeterlilik Kurumu ve Avrupa Birliği Genel Sekreterliğinden alanla ilgili birer temsilci,
9) Basın Konseyi Başkanı, Ankara, İstanbul, İzmir Gazeteciler Cemiyeti Başkanları ve Anadolu Basın Birliği Genel Başkanı veya temsilcisi,
10) Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığından iki üye,
11) Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) Türkiye temsilcisi.
Şûra Genel Sekreterliğince, Bakanlık birimlerinden belirlenerek gelen üyelerin ve şûra konularıyla doğrudan ilgili birimlerin sayısı, gündem dikkate alınarak gerektiğinde iki katına çıkarılabilir.
Davetli Üyeler
Madde 9 — (Değişik : 4.5.2010/27571 RG) Davetli üyeler aşağıdaki şekilde belirlenir:
a) Bakan tarafından davet edilecek üyeler şunlardır:
1) Millî eğitim eski bakanları,
2) Türkiye Büyük Millet Meclisi Millî Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu üyeleri,
3) Diyanet İşleri Başkanı,
4) Daha önce asaleten Bakanlık Müsteşarlığı ve Kurul Başkanlığı görevlerinde bulunanlardan en fazla sekiz kişi,
5) Şûra konularıyla ilgili resmî ve özel kurum ve kuruluşlar, meslek kuruluşları ve sendikalardan en fazla on beş kişi,
6) Konfederasyona bağlı olan veya üye sayısı en fazla olan eğitim sendikaları başkanlarından en fazla beş kişi,
7) İlgili sivil toplum kuruluşlarından en fazla 3 temsilci,
8) Gündemdeki konularla ilgili alan uzmanları ve akademisyenlerden en fazla on beş kişi,
9) Şûranın konusuna göre ilgili kuruluşlar dışındaki kamu kurum ve kuruluşlarından en fazla on kişi.
b) Genel Sekreterlik tarafından davet edilecek üyeler şunlardır:
1) Daha önceden asaleten kurul üyeliği yapanlardan en fazla on beş kişi,
2) Şûranın komisyon çalışmalarında görev alanlardan en fazla yirmi kişi,
3) Her coğrafi bölgeden belirlenecek illerden birer okul aile birliği başkanı,
4) Şûra konularına göre her coğrafi bölgedeki ilköğretim ve ortaöğretim kademelerinden birer okul meclisi başkanı ile yükseköğretim kademelerinden birer öğrenci,
5) Bakanlıkta asaleten genel müdürlük yapmış emekli beş kişi,
6) Emekli olmuş öğretmenlerden en fazla beş kişi,
7) Şûra gündemi dikkate alınarak belirlenecek en fazla elli kişi.