Hükümet TBMM’den aldığı KHK Çıkarmayetkisini kullanarak Bakanlıkların teşkilat yapılarında önemli değişiklikleryaptı. Bu o kadar hızlı ve düzensiz bir değişiklikti ki kimse diğerbakanlıkların ne yaptığıyla ilgilenmedi, onlarla benzer yapı oluşturma düşüncesinihiç taşımadı. Teşkilat yapılarında aynı birimler için farklı adlar kullanıldı.Çıkarılan KHK’ larla diğer bakanlıklarca hazırlanmış ve daha birkaç hafta önce kabuledilmiş KHK hükümleri bile değiştirildi.
Teftiş sistemi, bu değişiklikten en çoknasibini alan birimlerden biri oldu. Bakanlıkların merkez teşkilatlarındateftişe ilişkin birimlerin adları dahi tutmuyor. Teftiş Kurulu Başkanlığı enyaygın ad, bunun yanı sıra Rehberlik ve Denetim Başkanlığı, Rehberlik ve TeftişBaşkanlığı, Denetim Hizmetleri Başkanlığı gibi farklı isimler kullanılıyor.Aynı gün Bakanlar Kurulunda kabul edilen KHK’larda bile birimlerin veunvanların birbirini tutmuyor olması koordinasyonsuzluğun en açık göstergesi. Örneğin3 Haziranda Bakanlar Kurulunda Kabul edilen KHK’larda Bilim Sanayi ve TeknolojiBakanlığı , Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Gıda Tarım ve HayvancılıkBakanlığındaki birimin adı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı, görev yapanların kadrounvanı Müfettiş. Aynı gün kabul edilen Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığındabirimin adı Denetim Hizmetleri Dairesi Başkanlığı, görev yapanların kadrounvanı denetçi. Gençlik ve Spor Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı ve Avrupa BirliğiBakanlığında ise denetim birimi hiç yok.
Bu değişiklikler sırasında bazıbakanlıklarda Teftiş Kurulu Başkanlarının statüsü, genel müdür düzeyineindirildi. Bazı bakanlıklarda müfettişlik devam ederken, bazı bakanlıklar müfettişlerinedenetçi unvanı verdi, görev alanını daralttı.
Değişiklikbununla sınırlı kalmadı. Maliyede Denetmenler müfettiş yapılırken Millieğitimde müfettişler denetmen yapıldı. Farklı Bakanlıklarda Denetmenliktenuzmanlığa, kontrolörlükten uzmanlığa geçirilenler oldu. Kimin ne yaptığı bellideğil. Ortada ne politika, ne ilke var. Sanki bakanlıklar farklı ülkelerinbakanlıkları!
Bu değişikliklerin en uygunsuz olanlarındanbirisi de yetkileri artırıldığı halde unvanları denetmenliğe düşürülen eğitimmüfettişleri oldu. Hem yetki artırıp hem unvan düşürmenin mantığı anlaşılamadı.Müfettişlik için 4 yıl üniversite eğitim almış, sınavla müfettiş olmuş,yıllardır müfettiş olarak çalışan eğitim müfettişlerinin unvanını denetmene çevirmek,kazanılmış hakların ihlali. Meclis Hükümete, kamu personeli için terfi yetkisiverdi, tenzil-i rütbe yetkisi vermedi. Müfettişler Derneği bu değişikliğinAnayasa mahkemesine götürülmesi için gerekli hukuki girişimlerde bulundu.
Denetmenlerle ilgili değişikliklerin de bir düzeni yok. MaliyeBakanlığında vergi denetmenleri müfettiş yapılarak üst sınıfa alınırken, milliemlak ve muhasebe denetmenleri uzman yapılarak bir alt kademeye indirildi. MilliEmlak ve muhasebe denetmenleri için de bir tenzil-i rütbe uygulandığı açık.
Kontrolörler için de çelişkili uygulamalar yapıldı. Maliye Bakanlığında Gelirler Kontrolörleri müfettişyapılırken Ekonomi Bakanlığında Dış Ticaret Kontrolörleri uzman yapıldılar.
Kimin neye yetkisi var unvanına bakarak anlamak mümkün değil. Örneğin “teftiş”yetkisi ancak müfettişlerde olması gereken bir yetkiyken, bazı bakanlıklarda “uzman”lara teftiş yetkisi verildi. Denetmenlerin rehberlik yapma, personelinteftişini yapıp not verme gibi yetkileri olmamasına rağmen, bu yetkileri olaneğitim müfettişlerine denetmen unvanı verildi.
2011 Yılında Bakanlık TeftişBirimlerinde Yapılan Bazı Değişiklikler
Devletin genleriyle oynarken dikkatli olmak lazım. Bu ülkede insanların kullandığı ortak bir dil vardır. Bu dile göre;
Müfettiş, teftiş eder.
Denetmen, kontrol eder.
Uzman, inceler.
Hiyerarşik olarak, müfettiş, denetmen,uzman şeklinde bir sıralama algısı vardır. Uzmanlar kariyer yapmak için denetmenolurlarken, denetmenler de müfettiş olmaya çalışırlar. Bu kadrolarınunvanlarını, yetkilerini, statülerini çorbaya döndürmenin devlete ne faydasıvar? Nasıl “İç Denetim Birimi” bütün bakanlıklarda aynı adı ve yetkiyi taşıyorsa,teftiş birimleri de aynı adı ve yetkiyi taşımalıdır. Yukarıdaki tablo Devletimizin büyüklüğüne hiçyakışmıyor. Sayın Başbakanımıza duyurulur.
Doğan CEYLAN