Hazine ve Maliye Bakanlığı, gelir artırıcı yönü de bulunan yeni bir vergi taslağı hazırladı. Yakın zamanda Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) sunulacak taslakta Dijital Hizmet Vergisi ve Değerli Konut Vergisi adı altında 2 yeni vergi getiriliyor. Bu yeni vergilere ilişkin kanun yapılacak. Ayrıca temyize açık olarak mükellefçe kazanılan davalarda, mükellef temyizden vazgeçerse indirim uygulama imkanı veren "Kanun Yolundan Vazgeçme" müessesesi de yenilik olarak
taslağa konuldu. Bir diğer yenilik ise ilk kez ücret geliri elde edenler bazı giderlerin indirime konu edilebileceği şekilde yıllık beyanname verme zorunluluğu kapsamına alındı.
Kurumlar vergisi; finansal sektör ve diğerleri olarak düzenlenecek Taslak işletmeler için de önemli bir Kurumlar Vergisi düzenlemesi içeriyor. Kurumlar vergisi finansal sektör ve diğerleri olmak üzere farklılaşacak. Finansal kuruluşlar dışındakiler için Kurumlar Vergisi yüzde 18'e indiriliyor. 2020 için yürürlükte yüzde 22 olan vergi de yüzde 20 olarak uygulanacak. Finansal kuruluşlar için ise Kurumlar Vergisi yüzde 22 olarak kalacak. Buna karşılık 2020 için yüzde 20 olarak uygulanacak.
Döviz cinsinden mevduata da stopajın yüzde 20'ye kadar yükseltilmesine ilişkin yetki veriliyor. Kambiyo işlemlerinin BSMV'si de binde 2'ye yükseltilecek.
Taslak, sporcular ve sanatçılar için de vergi artışı öngörüyor. En üst liglerdeki sporcuların gelir vergisi yüzde 15'ten yüzde 20'ye çıkacak. Serbest meslek kazancı içinde istisna tutulan sanatçı, yazılımcı ve mucitlerin bu faaliyetlerinden gelirleri yıllık 500 bin TL'yi aştığında gelir vergisine tabi olacak.
Taslak, gelir vergisinde tarifelerden, yeni beyanname zorunluluklarına, bazı kesimler için vergi artışlarına gelir artırıcı özelliği göze çarpan düzenlemeler içeriyor. Bu kapsamda yapılan düzenlemeler şöyle:
Serbest meslek kazancı istisnası değiştirilecek
Gelir Vergisi Kanunu 18. maddede, yazar, ressam gibi sanatçılar, yazılımcılar ile mucitlerin buluş ve eserlerinden elde ettikleri kazançlar gelir vergisinden istisna tutuluyor. Yeni düzenleme ile bu istisnaya gelir sınırı getiriliyor. Bu kapsamda elde edilen gelirler yıllık 500 bin TL'yi aştığında istisna dışına çıkacak ve gelir vergisi ödenecek. 500 bin ve üzeri, taslakta yüzde 35 vergi dilimine denk geliyor.
Döviz cinsinden menkul gelirleri ile döviz mevduat faizi gelirlerinin vergisi yükseltilecek
Yabancı para cinsinden ihraç edilen menkul kıymetlerden sağlanan getiriler ile döviz cinsinden açılmış hesaplardan elde edilen faiz gelirleri için stopaj oranının yüzde 20'ye kadar artırılmasına yönelik Cumhurbaşkanına yetki veren bir düzenleme taslağa konuldu.
İşverenlere personel taşıma için destek
Gelir Vergisi Kanunu madde 23-1/10 maddesine parantez bir hüküm eklenerek, işverenlerce taşıma hizmeti verilmeyen durumlarda, çalışılan günlere ait bir günlük ulaşım bedeli olarak 10 TL'ye kadar ödemeler stopaj yapılmadan verilebilecek. Ödemeler, toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçların verilmesi şartına bağlı olacak.
Sporcuların vergisi yükselecek
En üst liglerdeki sporcular için yüzde 15 olan oran yüzde 20'ye yükseltilecek. Yıllık geliri 500 bin TL'yi aşanlar için yıllık beyanname zorunluluğu getirilecek.
Düzgün mükellefe 5 puan indirim kolaylaştırılacak
Vergisini düzenli ödeyen mükelleflere yüzde 5 vergi indirimi şartı içinde bulunan, uygulama yılı ve önceki 2 yılda beyannamelerin kanuni süresinde verilmiş ve ödenmiş olma şartı kaldırılacak. İndirimin uygulanacağı tarih itibariyle borcunun ödenmiş olması yeterli sayılacak.
İKİ YENİ VERGİ
1- Dijital Hizmet Vergisi
Sayısal hizmet veren kuruluşların gelirlerinin vergilemesi için Dijital Hizmet Vergisi Kanunu düzenlenecek. Lüks konutların vergilemesi için de Değerli Konut Vergisi getirilecek. Dijital Hizmet Vergisi Kanunu ile, Türkiye'de sunulan bazı sayısal hizmetlere vergi getiriliyor. Dijital Hizmet Vergisi yüzde 7,5 olacak. Bu verginin mükellefi, "dijital hizmet sağlayıcısı" olacak. Türkiye'den elde edilen hasılatı 20 milyon TL'den aşağıdaysa veya dünya genelinde elde
ettiği hasılatı 750 milyon Euro veya muadili yabancı para karşılığı TL'den az olanlar vergiden muaf olacak. Dijital hizmet vergisinin matrahı, ilgili vergilendirme döneminde verginin konusuna giren hizmetler nedeniyle elde edilen hasılat olacak.
2- Değerli Konut Vergisi
Değeri 5 milyon TL'nin üzerindeki konutlar için yeni bir vergi olan "Değerli Konut Vergisi" getirilecek. Değerli konut vergisi oranı yüzde 1 olarak belirlendi. Türkiye sınırları içinde bulunan meskten nitelikli taşınmazlar değerli konut vergisine tabi olacak. Binanın değeri Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün yapacağı ya da yaptıracağı değerleme ile belirlenecek.
Yeni müessese: Yargı Yolundan Vazgeçme
Taslak kamu-mükellef vergi uyuşmazlıklarının çözümünde yeni bir araç da oluşturuyor. Buna göre, vergi mahkemesinde istinaf yolu açık alarak ve bölge idare mahkemesince verilen temyiz yolu açık olarak mükelleflerce kazanılan davalarda, mükellef "Kanun Yolundan Vazgeçme" aracını kullanarak temyizden vazgeçerse "indirim" yapılacak. Taslakta bu indirimin ne olacağına ilişkin henüz bir belirleme yapılmadı.
Gelir vergisi tarifesi değişiyor, 500 bin TL üzeri ücrete yıllık beyanname geliyor
Taslak gelir vergisi dilimlerinde değişiklik yapması yanında, ücret geliri elde eden bir kesim için ilk kez beyanname zorunluluğu getirmesi açısından da önem taşıyor. Buna göre yıllık 500 bin TL ve üzeri ücret geliri elde edenler yıllık beyanname verecek.
Bu beyannamede, bordroda yer verilmeyen bazı şahsı harcamaların da indirimine imkan tanınacak. Gelir vergisi tarifelerinde ise köklü bir değişiklik yapılarak vergileme dilimleri, yüzde 15-20-27-35- 39-43 ve 45 olmak üzere 7'ye yükseltiliyor.
Kurumlar Vergisi düşürülüyor
Taslakta, kurumlar vergisi finansal kuruluşlar dışındakiler için yüzde 18'e çekiliyor. Yüzde 18 oran 2021'den itibaren geçerli olacak. Daha önce yapılan geçici bir düzenleme ile 2018-2019-2020 için kurumlar vergisinin yüzde 22 olması öngörülmüştü. Yine geçici olarak 2020'de daha önce yüzde 22 olan vergi yüzde 20 olarak uygulanacak.
Finansal kurumlar için ise Kurumlar Vergisi yüzde 22 olarak kalıcı hale getirilecek. Finansal kurumlar için sadece 2020 yılı için yüzde 20 kurumlar vergisi uygulanacak. Finansal kurumlar, bankalar, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri, finansman şirketleri, ödeme ve elektronik para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketlerinin kurum kazançları olarak sıralandı. Böyle bir öneri daha önce de gündeme gelmiş ancak Anayasa'ya aykırılığın ileri sürülebileceği nedeniyle sektörel ayrımdan vazgeçilmişti.
Halka açılana 5 yıl boyunca 2 puanlık teşvik
Halka açılarak BİST'te ilk defa işlem görmeye başlayan şirketlere 5 yıl boyunca Kurumlar Vergisi 2 puan indirimli olarak uygulanacak.
EMLAK VERGİSİ DÜZENLEMELERİ:
Matrah alt sınır hesaplamasında ayarlama
Taslak ile emlak vergisi ile tapu harcı matrahının alt sınır hesaplamasında değişikliğe gidiliyor. Buna göre, her ikisi için alt sınır, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce yapılan veya yaptırılan değerleme ile emlak vergisi değerinden yüksek olanı matrah olarak kabul edilecek.
Kambiyo işlemlerinde BSMV artırılacak
Döviz alım-satımını kapsaması nedeniyle, döviz kullanımını caydırıcı özelliği nedeniyle daha önce binde 1 olarak uygulanmaya başlayan BSMV, binde 2'ye yükseltilecek.
Şirketlerin binek otoların giderlerini matrahtan düşme oranı azaltıldı
Düzenleme, şirketlerin binek oto kira tutarlarının ve satın alma durumunda gider yazılan KDV ve ÖTV tutarlarına sınırlama da getiriyor. Buna göre binek oto kiralanması halinde, binek otomobillerinin her birine ilişkin aylık kira bedelinin 4 bin TL'ye kadar olan kısmı ile binek otomobillerin satın alınmasında ödenen ÖTV ve KDV'nin toplamının en fazla 115 bin TL'ye kadarlık kısmı gider olarak yazılabilecek. Ayrıca, binek otolara ait, akaryakıt, sigorta ve tamir bakım gibi giderlerin yüzde 70'i gider yazılabilecek.
Amortismanda da düzenleme öngörülüyor
İlk defa satın alınan binek otolarının ÖTV ve KDV hariç 135 bin TL'yi, sözkonusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak alındığı hallerde, amartismana tabi tutarı 250 bin TL'yi aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amartismanın en fazla 250 bin TL'si gider yazılabilecek.
Mehmet Kaya-Canan Sakarya DÜNYA