Soru: İki buçuk yıldır bir kurumda çalışıyorum. Bazı sebeplerden dolayı aralıklı olmak kaydıyla 10'ar gün arayla rapor almaktayım. İşimi kaybetmemek adına ne kadar süre rapor alma hakkım var?
Cevap: Sık sık alınan raporlar işyerindeki işleyişi bozuyorsa, tatillerin arkasına takılan raporlar gibi kötü niyet taşıyorsa tazminatsız atılma bile gündeme gelebiliyor. Sık rapor aldığı için çıkarılan bir çalışanın işe geri dönüş davasını kazanması da söz konusu olamıyor. Raporlarda ortaya çıkan uygulamaları üç ayrı başlıkta inceleyebiliriz.
1) Sürekli alınan raporlar: Çalışanlar 3-4 günlük raporları sık sık alıyor ve iş akışını bozuyorsa burada işveren için geçerli nedenle fesih imkânı ortaya çıkıyor. İşveren işçinin davranışlarından dolayı geçerli nedenle iş akdini feshetmeden önce yazılı savunma almalı. İşverenin ihbar ve kıdem tazminatı ödemesi yükümlülüğü bulunuyor. Ancak işten çıkartma geçerli nedene dayandığı için de işe geri dönüş davası kazanılamıyor.
2) Süresi uzun raporlar: Uzun süreli kesintisiz raporlarda ise raporun süresi işverene çeşitli haklar veriyor.
Bunlar arasında işten çıkarmak da var. Raporun ihbar süresini 6 haftayı aşması durumunda işveren için sözleşmeyi haklı nedenle feshetme imkânı doğuyor. Doğum ve gebelik hallerinde ise farklı uygulama bulunuyor.
Orada analık izinlerinden sonra süre başlatılıyor. Kıdemi 6 hafta olan işçi için ihbar süresi 2 hafta, 6 ay-1.5 yıl olan için 4 hafta, 1.5 yıl ile 3 yıl arasında olan işçi için 6 hafta ve 3 yıldan fazla kıdemi olan işçi için 8 hafta olarak belirleniyor.
3) Hastalık dışı raporlar: Çalışanlar rapor alma işini suiistimal ediyorlarsa bu kez durum farklılaşıyor. İşveren sık sık rapor alan ve bunu alışkanlık haline getirip 'işten kaçma' aracı gibi kullanan işçileri için gelen raporları hakem hastaneye götürebilir. Eğer işçinin dürüst olmadığı tespit edilirse haklı nedenle derhal fesih işlemi yapılabilir.
Üstelik işçinin kötü niyeti olduğu için burada tazminatsız işten çıkarma da gündeme gelir.
Soru: SSK emeklisi emekli maaşını peşin mi alır? Örnek olarak 26 Aralık'taki maaşın 26 Aralık -26 Ocak arasındaki günleri kapsayan maaşım mı?
Cevap: Evet emekliler maaşlarını peşin olarak alıyorlar. ancak yeni emekli olmuşsanız örneğin aralık ayının başından maaş gününüz olan 26 Aralık'a kadarki bölümde ödeniyor.
Soru: 13 yıldır özel bir firmada çalışıyorum. 3 yıl önce patron çıkış girişi yaptı ve 10 yıllık tazminatımı istemeden minimumdan hesaplayarak verdi. Kıdem tazminatım 3 yıl önce sıfırlandı mı yoksa 13 yıl olarak son maaşımdan geçerli olup aldığım miktar düşülerek geçerli mi? Çok teşekkür ederim.
Cevap: Eğer işten çıkışınız yapıldı ve tazminatınız da ödendiyse daha sonraki girişinizle birlikte tüm tazminat ve izin haklarınız da sıfırlanmış demektir. Bu yüzden yeni işe girişinizden sonraki dönem hesaplanır.
Soru: 20 yıl SGK'ya prim yatırdım. 5 yıl bağkur primi ödedim. Ancak Bağkur primlerinin emekli maaşımın az bağlanmasına neden olacaağını duydum. Doğru mu? Eğer doğrusya Bağkur günlerimi sildirerek SGK'dan emkli olabilir miyim? Son 7 yıldır SGK'ya prim ödüyorum. Yaşım 51.
Cevap: BAĞKUR primlerinizi sildirmenize gerek yok. Zaten sildirmek diye de bir uygulama yok. Son 7 yıldır SSK olarak prim ödeniyorsa zaten SSK'lı olarak emekli olacaksınız demektir. 2000 yılında sigortalı olduysanız 7 bin gün ve 60 yaş şartlarınız var.
Soru: Engelliyim. Daha önceden hastane raporlarım var. E-KPSS'ye girmek istiyorum. Heyetlere sıra aldim ancak 5 hastaneden randevu aldım. Hastaneler E-KPSS başvuru tarihleri dışında bir tarihe gün verdi. Ne yapabilirim?
Cevap: Bunun için durumu çalışma bakanlığına bildirmenizde yarar var. Bir hak kaybı söz konusu ise bir hukukçuyla da görüşebilirsiniz. Fakat yine de bu gibi durumlarda biraz erken hareket etmek ve tedbirli olmakta fayda var.
Soru: 15.03.1989 işe girişim. 03.01.1972 doğumluyum. 9072 günüm var. Ne zaman emekli olurum?
Cevap: 25 yıl 51 yaş ve 5450 gün şartlarınız var. Prim ve yıl tamamlanmış. Yaşınızın 51 olmasını bekleyeceksiniz.
Soru: Merhabalar. Görümcem 90 yaşınndaki kayınvalideme yıllardır bakıyor. Babadan emekli sandığından 3 aylık maaş alıyorlar. Devletin bu yasasından beri o kadar yere başvurdu ve bakım parası olumsuz çıktı. Maaş almaları gerçekten mümkün değil mi? Şartlarını tekrar söyler misiniz? Çünkü maaş yetmiyor kayınvalide uzun zamndır da sürekli hastahanelerde uğraşıyorlar.
Cevap: Burada bakım parası alabilmek için kişi başı gelirin asgari ücretinh (agi hariç) üçte ikisinden az olması gerekiyor. Yani kişi başı gelirin 1.402 liranın altında olması lazım. Eğer bu kritere uymuyorsanız bağlanmıyor. Ayrıca bakılacak kişinin en az yüzde 50 raporu olması ve bakıma muhtaç durumda bulunması da isteniyor.
Soru: 1956 doğumluyu. 78 yılında sigorta girişim var. 20 ay askerlik yaptım. Yaptığım bu askerliğin ne kadarını borçlanabilirim?
Cevap: Emeklilik için 5000 güne, kısmi emeklilikte ise 3600 güne ihtiyaç var. Eğer priminiz eksik ise bunu askerlik borçlanması yaparak karşılayabilirsiniz. Buna göre ne kadar ihtiyaç varsa o kadar borçlanabilirsiniz.
Soru: Part-time çalışıyorum. Bu kalan süreleri borçlanabilir miyim? Geçmişe dönük borçlanma yapabilir miyim?
Cevap: 5510 Sayılı yasanın 41. maddesine bir bent eklendi ve bu bente göre 2011 yılından sonraki tüm süreler borçlanılabilecek. Bu bendin yürürlüğe girdiği tarihten sonraki sürelere ilişkin olmak üzere, 4857 sayılı kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik süreleri borçlanılabiliyor.
Soru: Doğum tarihim 07.05.1981... 1998 yılında SSK'lı olarak çalışmaya başladım. 2010 yılı Mart ayında memuriyete girene kadar kesintili çalışmalarım oldu. SSK'ya bağlı ödenen primlerimin emekliliğimde herhangi bir etkisi olacak mıdır?
Cevap: Bu primleri hizmet birleştirmesi ile prim günlerinize ekletebilirsiniz ancak emeklilik yaşınız memuriyete göre hesaplanacağından göne çekilmez fakat ikramiye ve emekli maaşınıza katkı yapar
Soru: 02.03.1976 doğumluyum. 12.08.1995 işe girişim var. 6664 günüm olduç Maaşım neyse o yatıyor bankaya. Emekli maaşım düşer mi? Ne zaman emekli olabilirim?
Cevap: Maaşınız neyse onun bankaya yatması önemli değil. SGK'ya da tam bildirilmesi önemli. SGK'ya tam bildiriliyor ve brüt maaşınız 4 bin lira ve üzerinde ise emekli maaşınızı artırır. İşe girişe göre 55 yaş ve 5750 gün şartlarınız var.
Soru: Aynı anda iki yerde sigortalı olabilir miyim? Böyle olunca emekliliğim daha mı erken gerçekleşir?
Cevap: Aynı anda iki ayrı yerde çalışıp prim yatırılmasının önünde yasal bir engel yok. Ancak bu durum sizin daha erken emekli olmanızı sağlamaz fakat emekli maaşınızın yüksek olmasına sebep olur çünkü kazançlar toplanıyor ancak iki yerde de sigortalı olsanız bir ay 30 gün kabul ediliyor.