Özellikle devlet geçen yıl 671 bin 64 olan devlet üniversiteleri kontenjanları yüzde 22 artarken, kontenjanı 84 bin 49 olan vakıf üniversitelerindeki artış oranı ise yüzde 13 oldu. En fazla artışın devlet üniversitesinde olmasına rağmen, vakıf üniversitelerinde bursluluk oranın yükseltilmesi yüzleri güldürdü. Öğretmenlikte başarı sıralamasında ve puanlarda yükseliş bekleniyor.
Bütün bunlara bakılınca yine de adayların yüzünü güldüren sonuç sınava giren 2 kişiden biri üniversiteli olması. Adayların yol haritasını belirleyecek bu önemli günlerde 25 Temmuz’a kadar hafta içi her gün tercihler konusunda ipuçları vereceğiz.
Türkiye’nin her bölgesindeki üniversite rektörlerinden adaylara tercih önerileri, tercih listesi oluşturulurken dikkat edilmesi gerekenler konusunda rehber öğretmenlerden ipuçları sayfalarımızda yer alacak. Her gün bir adayın tercih listesini oluşturup, merak edilenlerin soru ve yanıtlarına sayfalarımızda yer vereceğiz.
Adayların en çok rağbet ettiği mesleklerin hangi özellik gerektirdiğini ve Türkiye’deki en yüksek ve düşük başarı sırasının yer alacağı yazı dizimizde tercihlerle ilgili yanlış bilinen efsaneler de olacak.
UZMANDAN
Bazı bölümlerde sürpriz düşüşler olabilir
-Cihan Yeşilyurt (Fen Bilimleri Dershanesi Rehberlik Koordinatörü)
Bazı yükseköğretim programlarının kontenjanlarının azaltılması ve Fen Edebiyat Fakültelerinden formasyonun kaldırılması adaylar açısından bu süreci daha da kritik hale getirdi.Tercihte bulunacak adaylar sınav sonuç belgesindeki puanlara değil, başarı sıralarını göz önünde bulundurmalı. Puanlarda geçen yıla göre bazı değişiklikler olacağından yanılma payı daha yüksek olabilir. Kendi başarı sıraları ile kılavuzda yazan başarı sıralarını karşılaştırmalılar ve puanları kesinlikle dikkate almamalılar.Her yıl bazı bölümlerde sürpriz düşüş ya da yükselişler olabiliyor. Bu yıl ki tercihlerde de bazı bölümlerin başarı sıralarının beklenenden düşük ya da yüksek kalacağını söyleyebiliriz. Başarı sıralarında değişmeler olacağını unutmadan tercih listelerini çok geniş bir aralıkta yapmalı. 30 tercih yapıldığı için ilk birkaç tercihlerini kendi başarı sıralarının çok daha üstünden yapmaya başlayabilirler.
Ölü tercih yoktur
Çoğu aday yüksek başarı sırasından düşüğüne göre sıralama yapar ve aksi yapıldığında ölü tercih olacağını düşünür. Oysa ölü tercih diye bir şey yoktur ve tercihte önemli olan adayın istek sırasıdır. Yeni açılan programların herhangi bir puanı ve başarı sırası kılavuzda yazmaz. Bu nedenle adayların yeni açılan programları tamamen istek sırasına göre listelerine eklemeleri gerekir.
Bu yıl Açıköğretim Fakültesi’nin 4 yıllık İşletme İktisat gibi bölümlerine kontenjan konuldu. İşletme bölümünün 14 bin, İktisat bölümünün ise 3 bin kontenjanı bulunuyor. Adayların AÖF’yi tercihlerine yazarken çok dikkat etmeleri gerekiyor. Çünkü bu bölümler artık kontenjanlı olduğu için 2012’de yerleşildiği takdirde 2013’de sınava girdiklerinde puanları kırılacak. Her yıl tercih listelerini rehber öğretmenlerine kontrol ettirmedikleri için mağdur olan binlerce aday oluyor. Mağduriyet yaşanmaması için adayların mutlaka tercihlerini kontrolünü işin uzmanı olan rehber öğretmenlere yaptırmalarında yarar var.Son olarak adayların meslek seçimi ve üniversite seçimi ile ilgili kapsamlı bir araştırma yapmaları gerekiyor. Üniversitelerin kampüslerinin nerede olduğu, vakıf üniversitesi seçeceklerse yıllık maliyetinin ne olacağı, tercih edeceklerin bölümlerin ders içeriklerine mutlaka bakılmalı ve iyi bir araştırmadan sonra tercih listelerine alınmalı…
HAYALİNDE BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ OLANLAR
Bilgisayar Mühendisliği: MF-4 puan türü ile öğrenci alıyor. Eğitim süresi 4 yıl. Eğitimin ilk yıllarında Matematik, Fizik, Kimya ve Bilgisayar Mühendisliği derslerine giriş dersleri veriliyor. Daha sonraki yıllarda sistem programcılığı ve donanım kısmını oluşturan ve uzmanlaşmayı gerektiren dersler sunuluyor. Üstün bir akademik yeteneği olan, sayı ve sembollerle akıl yürütme gücü olduğuna inanan, sabırlı, dikkatli olanların yapabileceği meslekte temel beceri olarak aktif dinleme, yazabilenler bu mesleği tercih edebilir. Bilgisayar mühendisleri büro ortamında çalışıp, birinci derecede verilerle uğraşırlar. İşi genelde oturarak yürütüp, sessiz ortamlarda görev yaparlar. Bilgisayar kullanımının hızla yaygınlaştığı günümüzde bilgisayar mühendisleri, eğitim, endüstri, ticaret, hizmet, danışmanlık alanlarında faaliyet gösteren özel kuruluşlarda, kamu kuruluşlarında, bankalarda, üniversitelerde, bilgisayar donanım ve yazılımı üreten ve pazarlayan firmalarda çalışabilirler.
TERCİH EFSANELERİ
PUANLAR ve sıralamalar açıklandığında tercih dönemi geldiğinde kulaktan kulağa tercih efsaneleri duyulmaya başlar. ÖSYM'nin sınavları ve sonuçları duyulmaya başlar. ÖSYM'nin sınavları ve sonuçları açıklamasından sonra öğrenciler tercih listelerini oluştururlar. Ancak tercih listesi hazırlanırken birçok hata yapılır. Hatalara neden olan efsanelerin bir kısmını her gün bu sayfalarımızda bulacaksınız. Siz siz olun bunlara göz atmadan listenizi oluşturmayın.
Puan ziyan olmasın: Popüler bölümler puanları ile sizi kandırmasın. Tercih listenizde önceliğiniz olan, severek okuyacağız, ilgi alanınız dahilindeki bölümlere öncelik verin. Aldığınız puan tercih etmek istediğiniz bölümün puanından yüksek ise "Puanın ziyan olur" efsanesine aldırmayın. Birçok öğrenci bu hataya düşüyor ve puanını karşılayan bölüme öncelik veriyor. Unutmayın ki puanınız bölümlerin kapısını açmak için anahtar. Açık kapılara kapılmadan istediğiniz doğrultusunda tercih sıralamanızı oluşturun.
MERAK ETTİKLERİNİZ
-Sınav sonucumda bir problem olduğunu düşünüyorum. Bu durumda sonuca itiraz etme hakkım var mı?
-Adaylar, nedenlerini belirtmek koşuluyla, sınav sonuçlarının incelenmesini ÖSYM’den isteyebilirler. Bunun için kılavuzun sonuna eklenmiş olan Genel Amaçlı Dilekçe örneğini veya fotokopisini kullanmalısınız. Bu dilekçenin işleme konulabilmesi için, ÖSYM’nin T.C. Ziraat Bankası Güvenevler Şubesi/Ankara hesabına, kılavuzda belirtilen ücretin yatırıldığını gösterir banka dekontunun eklemelisiniz. Gerekli bilgileri yazarak hazırladığınız dilekçeyi PTT kanalıyla ÖSYM Sınav Hizmetleri Müdürlüğü 06538 Bilkent/Ankara adresine gönderebilirler ya da elden teslim edebilirsiniz. Yerleştirme sonuçlarının incelenmesini istiyorsanız bu
sonuçların ÖSYM tarafından açıklanmasından itibaren en geç 30 gün içinde başvurmalısınız.
-Kaç tercih yapma hakkım var?
-Toplamda 30 tercih hakkı var. Ama tamamını kullanmak zorunlu değil. 30’u aşmamak kaydıyla istediğiniz sayıda tercih yapabilirsiniz.
-Kılavuzda aynı isme sahip bazı bölümler, örneğin; Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon, Bankacılık ve Finans vb. hem YGS hem de MF veya TM puanlarıyla tercih ediliyor. Bunun nedeni nedir?
-Sözü edilen bölümlerden bazıları yüksekokula, bazıları ise fakülteye bağlı. Fakülteye bağlı olanlar MF ya da TM puan türlerine göre öğrenci alırken, yüksekokullara bağlı olan bölümler ise YGS puan türlerine göre öğrenci alıyor. Yüksekokullara bağlı olan ve YGS puan türleriyle öğrenci alan bu bölümler ayrıca meslek lisesi çıkışlı öğrencilerin ek puanla yerleşebileceği bölümlerdir.
-Tercihleri oluştururken puana mı yoksa başarı sırasına mı bakmak gerekiyor?
-Puan hesaplama katsayıları her yıl Türkiye soru çözüm ortalamalarına bağlı olarak değişiyor. Aynı sayıda soru çözen bir aday her yıl farklı bir puan alabilir. Bu nedenle tercih yaparken bir önceki yıla ait taban puanlarla kıyaslama yapmak sağlıklı bir gösterge olmayabilir. ÖSYM, 2007’den itibaren yükseköğretim programlarının başarı sıralarını da kılavuzda yayınlamaya başladı. Kendi başarı sıranızı yükseköğretim programlarının bir önceki yıla ait başarı sıraları ile karşılaştırmak en doğru yöntem olur.
REKTÖRDEN
Bugünün değil, geleceğin mesleklerini düşünerek karar verin
-Prof. Dr. Ahmet Acar (ODTÜ Rektörü): Öncelikle önünüze yeteneklerinizi ortaya koyabileceğiniz seçenekler koyun. Seçimi yaptıktan sonra kilitlenip kalmak çok iyi sonuç vermez. Bir üniversiteye gittiğiniz zaman o üniversitenin, ilginiz ve yetenekleriniz paralelinde, kendinizi geliştirebilmenize olanak sağlaması gerekir. Akademik kadro, kütüphane kapasitesi, burs, barınma olanakları önemli. Üniversitenin öğrenciyi sosyal ve çalışma hayatına hazırlayacak kültürel, düşünsel imkanları ve kampusunun gelişmişliği de önemli. Kendinizi ileride bir hakim olarak mı, avukat olarak mı; yoksa uluslararası bir şirketin hukuk bürosunda, hukuk ofisinde çalışan bir birey olarak mı ya da bir fabrikada, şantiyede mühendis olarak mı görmek istiyorsunuz? İyi düşünüp karar verin. İyi bir eğitim verecek program seçin, dar bir alana girip kısıtlanmayacağınız yan dal, çift ana dal yapabileceğiniz ve başka disiplinlerden seçmeli ders alabileceğiniz programları tercih edin. Mezunların önemli bir kısmı derecesini aldığı alanda çalışmıyor. Mühendisler bankacı oluyor, idari bilimlerden mezun olanlar teknik işlerde çalışabiliyorlar. Her zaman bir geçişkenlik söz konusu. Yaşam böyle dönemeçler çıkarıyor insanın önüne. Bu paralelde bu sene üniversiteye girecek olanların önemli bir kısmı bundan on sene sonra belki bugün düşünmediğimiz mesleklerde çalışacaklar. Onun için sadece bugünkü meslekleri değil belki 5-10 sene sonraki imkanlar ne olacak onları da öngörmek lazım.
Öncelikle bölüm seçin sonra üniversite
Uluslararası düzeyde eğitim – öğretim sunan ve bu özelliği ile birçok uluslararası sıralamada dünyanın en seçkin üniversiteleri arasında yer alan bir üniversitede farklı değerleri, farklı fikirleri öğrenirsiniz. Puanınıza göre değil, mutlaka sevdiğiniz veya seveceğinizi düşündüğünüz bir mesleği tercih edin. Bölümünü, kendi meslek alanını sevmeyen öğrencilerin mezun olduktan sonra işini sevmeyen, başarısız bireyler olduklarını görüyoruz. Bence üniversiteden önce bölüm önemli. İlginiz nedir, hangi konularda daha iyi olduğunuzu düşünüyor, nasıl bir çalışma ortamı hayal ediyorsanız ona göre tercih yapın.
MEZUNDAN
Sabır isteyen bir meslek
-Ata İsmet Özçelik (Boğaziçi Bilgisayar Mühendisliği Mezunu): İstanbul Erkek Lisesi’nin ardından Boğaziçi’nde okudum. Bilgisayar mühendisliği günümüzün en popüler mesleklerinden biri, ancak zor bir 4 yıl geçirdiğimi söyleyebilirim. Bolca sabır isteyen ve konsantre olunması gereken dersler var. Boğaziçi Üniversitesi ise hayatımı değiştiren okullardandır. Sadece mühendislik eğitimi değil hayata bakışınızı değiştiren, vizyon katan bir eğitimi var. Şu an Sony Eurasia’da Business Consultant olarak çalışıyorum. Şimdi geriye doğru baktığımda 2 yıl boyunca her gün düzenli olarak çalıştığımızı hatırlayınca ne kadar zor bir süreç olduğunu daha iyi anlıyorum, yine de iş hayatının daha yarışmacı ve zorlayıcı olduğunu düşünüyorum.