Sigara ve 'cep'e yeni vergiler geliyor

Ekonomi yönetiminin üzerinde çalıştığı pakete göre, sağlık harcamaları kısılacak, kamu yatırımları yavaşlatılacak. Ayrıca sigara ve cep telefonundan alınan verginin artırılması planlanıyor.



Küresel krizle vergi gelirleri azalan hükümet, bütçe açığını kapatmak için harekete geçti. Devlet Planlama Teşkilatı (DPT), Hazine ve Maliye yetkilileri, vatandaşın üç yıl süreyle kemer sıkmasını öngören bir paket üzerinde çalışıyor. Gelirlerin artırılmasını ve giderlerin kısılmasını öngören paket çerçevesinde ilaç harcamalarının azaltılması planlanıyor. Sigarada ÖTV'nin yükseltilmesi üzerinde durulurken, cep telefonundan alınan vergiye yüzde 20 zam yapılması, 15 lira olan yurtdışı çıkış harcının 35 liraya çıkarılması da düşünülen tedbirler arasında.

Ekonomi yönetiminin henüz netleştirmediği çalışmaya göre giderleri azaltmak amacıyla kamu yatırımlarının da yavaşlatılması tartışılan konular arasında. Elektrik Tüketim Vergisi'ni iki yıllığına Maliye'ye kaptırarak 1,4 milyar liralık gelirden olan belediyeler de finansman açısından rahatlatılacak.

Bu kapsamda Emlak Vergisi'nin tek taksitte alınması öngörülüyor. Genelkurmay'ın ikna edilmesi halinde, yüksek fiyattan bedelli askerliğin tekrar gündeme getirilmesi de bir diğer tedbir. Gelirlerdeki düşüş sebebiyle gelecek üç yılda bütçe açığının 40 milyar liranın üzerinde seyredeceğine dikkat çeken yetkililer, bu sebeple giderlerin kısılmasının elzem olduğu görüşünde.

Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) 15 milyar liralık tasarrufta ısrar ettiğini ifade eden yetkililer, "Krizin etkileri yavaşlamasına rağmen, önümüzdeki dönemde bütçe açığını düşürmek zor görünüyor. Bu kapsamda kamu harcamalarının kısılması gerekiyor." dedi. Maliye Bakanlığı'nın 2009 bütçesine göre tütün satışı üzerinden elde edilecek ÖTV gelirinde 563 milyon 680 bin TL'lik artış bekliyor. 2009 bütçesine göre, tütün mamullerinin satışından 11 milyar 950 milyon 877 bin liralık gelir elde edilecek. Piyasalar, yılan hikâyesine dönen IMF anlaşmasına kilitlenirken, ekonomi yönetiminden tatmin edici bir cevap henüz gelmedi.

Hazine'den edinilen bilgilere göre, anlaşma tasarruf konusuna kilitlenmiş durumda. Çözüm için Başbakan Tayyip Erdoğan'ın onayı gerekiyor. Katılım Öncesi Ekonomik Program'a göre Türkiye ekonomisi bu yıl 3,6 daralacağı düşünüldüğünde, bütçe açığını düşürmek için hükümetin 10 milyar liralık tasarrufa gitmesi gerekiyor. IMF ise ekonomideki daralmanın 2009 yılı için yüzde 5,1 olacağı öngörüsü taşıdığı için kamunun 15 milyar liralık kemer sıkması konusunda ısrarlı.

Hükümetin kriz ayarı verdiği Katılım Öncesi Ekonomik Program'a göre bütçe açığı tahmini daha önceki hedeften dört kat saparak 48 milyar liraya çıkacak. 202 milyar lira olarak hedeflenen yıl sonu vergi tahsilat hedefi ise 170 milyar lira. Maliye Bakanlığı'nın verilerine göre Merkezi Yönetim Bütçesi bu yılın dört ayında 20 milyar 73 milyon lira açık verdi. Nisanda bütçe açığında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 12 azalma gözlenirken, dört aylık açık ise yüzde 268,4 arttı. Ocak-nisan döneminde bütçeden 87,4 milyar lira harcama yapıldı. Bütçe gelirleri de 67 milyar 361 milyon lira olarak gerçekleşti. Faiz dışı fazla ise 1 milyar 55 milyon lira oldu.

2009-2011 yılları arasında uygulanacak tedbir paketinde neler var?

HÜKÜMET, giderleri azaltmak için önceliği olmayan kamu harcamalarını kısacak.

YENİ vergi harcamasına yol açan düzenlemeler yapılmayacak.

MAHALLİ idarelerin kendi gelirlerini artıracak reform kanunlaşacak.

KAMUYA borcu olan mahalli idarelerin kesintisi yüzde 40 olacak.

VERGİ mevzuatının sadeleştirilmesi çalışmalarının sürdürülmesi düşünülüyor.

BOTAŞ'IN gecikmiş borçlarının ödenmesinin sağlanması öngörülüyor.

2010'DA otomatik vergi tahsilat sistemi hayata geçirilecek.

MALİ kurala ilişkin düzenleme, bu sene Meclis'e sevk edilecek.

İLAÇ ve tedavi harcamalarının kontrol altına alınması da bir diğer önemli tedbir.

MAKTU vergi ve harçlar ekonomik şartlara göre güncellenecek.

GELİR Vergisi çalışması 2009 yılı içerisinde sonuçlandırılacak.

zaman