Rating skandalında mızrak cuvala sığmıyor

Televizyon eleştirmeni Burhan Ayeri de bu günkü yazısında Reyting tartışmalarının gerçek sebebini yazdı.



star'ın haberine göre, Kamuoyunda büyük tartışmalara neden olan skandalın ayrıntıları da gittikçe büyüyor. Gazeteler ve televizyonlarda süren tartışmalara Okan Bayülgen de NTV'deki programıyla konuyu gündemine aldı.

Bayülgen 'Sade Vatandaş' programında konukları yapımcı ve yönetmen Osman Sınav, eleştirmen Bekir Hazar, Doğan TV Yayın Grup Başkanı Murat Saygı ve TİAK denetçisi Doç. Dr. Uğur Çağlı ile star'ın gündeme getirdiği rating dosyalarını tartıştı.

Bayülgen, Sınav ve Hazar'ın soruları karşısında TİAK temsilcisi Çağlı'nın denetlemekle görevli olduğu AGB'yi savunduğu ve Doğan TV Yayın Grup Başkanı Saygı'nın genelde suskun kaldığı programda tek eleştirel cümlesinin 'AGB'de kendine çeki düzen vermeli' olması dikkat çekti.

ALAVERE DALAVERE SİSTEM

Mevcut ölçüm sisteminde rating sistemiyle Türkiye'nin sosyolojisinin belirlendiğini belirten Okan Bayülgen reklamverenlerin ratinglere bakarak yayıncıya ödeme yaptığının altını çizerek bu kadar yüksek rakamların döndüğü bir sistemde yolsuzluk yapılmamasının çok zor olduğunu belirtti. Bayülgen'in konuğu TİAK denetçisi Uğur Çağlı kendisine yöneltilen 'Sistemin üzerinde karabulutlar dolaşıyor. Birileri AGB'yle ya da deneklerle işbirliği yapıyor olabilir mi? sorusu üzerine na daha önce de bir yapımcının denekleri yönlendirdiği bilgisini aldıklarını ancak müdahale edip o denekleri sistemden çıkardıklarını anlattı. Şu andaki sistemi TİAK'ın kurduğunu söyleyen Çağlı, 'Bizim AGB'yi savunmak gibi bir derdimiz yok' dedi.

Okan Bayülgen: Yöneticiyle kavga ettim 'redline'a düştüm

Okan Bayülgen: 'BEN ilk çalıştığım yıllarda bir kanalın araştırma işleriyle uğraşan adamla kavga ettim. Ve o hafta benim programım 'redline'ın altında geldi. Redline bildiğiniz gibi ortalama izlenme payı alınıyor ve her hafta sonu ortalama izlenme payının üstündekiler devam etsin, altındakileri takdirinize sunuyoruz deniyor. Allah Allah deyip araştırdık. Meğerse basit bir analiz matematik ekonomik bir çözümle başka bir açıdan bakılmış. Arkadan bunu fark etmemizden sonra bütün dağıtılan redline raporları toplandı. Ve tekrar yeni bir rapor verildi.

AGB NEDEN SUSUYOR?

Şu anda gerçek muhattap yok karşımızda, gerçek muhatabı savunan işveren var. 15 yıldır sürekli tartışmalara neden olan bir şirket olan AGB'nin dışında neden başka bir şirketle çalışılmıyor. Ben ilk defa işverenin işçi olarak çalıştırdığı kurumu böylesine hararetle savunduğunu görüyorum. Hiç mi bir şüphe olmaz. Türkiye'de yabancılardan Türkler hep şüphelenir. İlk defa yabancı bir şirkete kimse toz kondurmuyor.'

Çağlı: Ben kalitesinden sorumlu olduğum sistemin tıkır tıkır işlediğini savunuyorum. Aksini iddia eden adres getirsin bakalım. AGB'nin kusurlarını benim görmem lazım ki düzelteyim.

15 YIL TEKEL OLAN BİR KURUM

Bayülgen: 15 yıldır zaman zaman hakkında söylentiler çıkan bir şirket yerine bir başka şirketle çalışmayı düşünmediniz mi ? Hiç sözü geçmez mi bu işi başka şirkete ihale edelim de bir de onları deneyelim denmez mi'

Uğur Çağlı 'Düşünmüş olabilirler. Toplantılarda zaman zaman bu tür şeyler konuşulur.'

İşte reklam saatinde artan ratingin belgesi

PROGRAMDA rating skandalında en çok tartışılan ölçüm sonuçlarının çarpıtıldığı ididasına değinen Osman Sınav, 'Reklamlar girdiğinde ratingler düşer. Program başlayınca yükselmeye başlar bu bilinen bir şeydir. Bazı programlarda reklama girildiğinde ratingin yükseldiği söyleniyor. Bu nasıl oluyor?' diye sordu. TİAK üyesi Çağlı, 'Bu konuyla ilgili suçlamaları cevaplandıran toplantı yaptık. İç analizler yaptık. Bütün bulguları sektörle paylaştık. Böyle bir iddia var ama bu doğru değil. Eldeki data böyle değil. Bu iddia veriye dayanan doğru bir iddia değil' dedi.

Dakika dakika skandal

Doç. Dr. Uğur Çağlı'nın reklamlarda 'Ratinglerin yükseldiği iddiası asılsız. Veriye dayanmıyor' sözleri üzerine, star TİAK'ın bulamadığı o belgelerden birini yayınlıyor: Can Tanrıyar, Seda Sayan'ın 8 Ekim 2008 günü yayınlanan programında reklama girildiğinde ratinglerin yükseldiğini tespit etti. Ölçümlere göre saat 12.50'de reklama girildiğinde ratingler 14.2'ye kadar çıkıyor. Ancak 13.02.'de program yeniden başladığında değerlerin 7.2'ye düştüğü görülüyor.

Tek tip yapım, tek tip insan

Rating ölçümlerinin Türkiye'yi ekran karşısında tek tip programa yönlendirdiğini belirten Osman Sınav, programda şunları söyledi: Biz yapımcı ve yayıncı arkadaşlarımızla son zamanlarda şunu konuşuyoruz. Bütün Türkiye tek bir tip program mı izliyor? Çöpçatan programları, kadın entrikaları üzerine programlar, tek tema üzerine giden diziler, programlar reyting alıyor. Böyle bir örnekleme olabilir mi? Biz sadece bu alanda dizi-program yapacağız demek ki. 15 yıldır yanılmadığım halde son 1.5. yıldır yanılıyorum?.. Bu ölçümlemeler Türkiye'nin sosyal yapısını kültürel yapısını yansıtmıyor. Yansıtsaydı sadece ve sadece çöpçatan programlarıyla kalmazdık, sadece buraya kaldık. Ürün çeşitliliği kalmadı. Kanal yöneten arkadaşlarımla konuşuyorum, kanal çeşitliğliği kalmadı diyorlar. Ben bir trend yaratıcısı olarak buna hayır demiyorum fakat o trend tek bir yerde durmaz. Ürün çeşitliliği olur.

AGB'den herkes şikayetçi

Gazeteci ve televizyon eleştirmeni Bekir Hazar: Bir önceki denetçi Ali Atıf Bir 'bu sistem yetersiz 'diyor. O da uzman, o da profesör. İbrahim Tatlıses, TRT Genel Müdürü, Ali Atıf Bir söylüyor. Siz çağırsanıza bu adamları, niye başvurmasını bekliyorsunuz? Koskoca TRT Genel Müdürü adresler elde dolaşıyor diyor, bir çağırın sorun. Sokaktaki vatandaş değil, TRT Genel Müdürü. Size her sene milyon dolar para ödüyor. AGB'nin çıkıp Genel Müdürü davet edip gerekli açıklamayı yapması lazım. Bir televizyonun Genel Müdürü Faruk Bayhan AGB'den kimseyi tanımadığını söyledi.

AGB kendine çeki düzen vermeli

Doğan TV Yayın Grup Başkanı Murat Saygı: 'Dünyada bunu yapan 4-5 şirket var. Ama bir ülkede ikisi birden olamaz. Çünkü maliyetli bir sistem. Kimse iki şirkete birden araştırma yaptırmaz. AGB'nin de kendisine çeki düzen vermesi lazım.



--------------------------------------------------------------------------------

Burhan Ayeri: Rating Savaşı'nın gerçek nedeni
Sade Vatandaş Okan Bayülgen'in, tamamını izlenme ölçümlerine ayıran programını gözümüzü kırpmadan seyrettik. Murat Saygı, mevcut uygulamadan mutluluğunu açıkça ifade etti. Bekir Hazar, görüntülü yayında ilk kez örneklerle suçlamada bulundu. 'Peoplemeter' takılı evlerin -Denekler- listesinin bir kısım yapımcılar tarafından ele geçirildiğini net şekilde söyledi. Osman Sınav, halen yürürlükte olan sistemden en fazla şikâyet edendi. Bize göre söylenmeye hakkı yok. 'En iddialı dizim' deyip, başrolü, yeteneği tartışılır oğluna verirsen tabii ki yayından kaldırılırsın. Dua etsin, güçlü eş-dost aracılığıyla -Fiyat da kırdı- TRT'de yer kapabildi. Sınav'a önerimiz, bundan sonraki işlerinde Kenan İmirzalıoğlu'nu ihmal etmemesi. Bu çocuk hem iyi oyuncu hem de bayanların sevgilisi. Birlikte projelerinin hangisi tutmadı? Hepsi zirve yaptı. Demek ki senaryo kadar, oyuncular da önemli.

...

NTV'deki programın ikinci bölümünde yer alan Peyami Çelikcan'ı -Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanı- çok tuttuk. Açık dille, bir-iki puanın dizileri bitirdiğini belirtti. Sonuçta kanaldan fazla yapımcı üzülmeye başladı. Bayülgen'in ucundan değindiği, Rating Listesi'ndeki yere göre para ödenmesi ve bunun için özel mukavele yapılması en önemli 'Kavga Sebebi'.

Bir adım daha ileri gidersek 'Reklamverenler' bile, ölçüme dayanarak ücret ödemeye başladılar. "İlk beşte yer almazsa, beş kuruş vermem" diyenler çoğaldı. "Yapımcı-Kanal-Reklam sahibi"nin birbirlerine 'Çekirdek parası verme devri' başladı. Bu işten en büyük kazığı dizi işlerine soyunanlar yedi. Şimdi anladınız mı 'Patlamanın ana nedenini'?

...

Gidilen yol yeni ölçümler ortaya çıkaracak. Aydın Doğan'ın "Buzdolabı fabrikası yerine gazete aldım" dediği dönemin benzerini yaşayabiliriz. AGB Nielsen'in yılda 3-4 milyon dolar masraf ve az kârla kapattığı işi bir medya grup patronu niye yapmasın? Bu sürprize de hazır olun. Tam yeri geldi konuyla ilgili anımızı anlatalım. Yıllar önce, Ceyhan Altınyeleklioğlu'nun TRT'deki programına konuk olduk. Ölçümlerin, uluslararası sermayenin denetiminde -Hatta mucitleri- olduğunu söyledik. Bu işin gerçek sahibinin ismini de -Türkiye'de de faaliyette- açıkladık. Canlı kayıt, bant yayını ekranda izlerken sadece bu bölüm sansürlendi. 'Yabancı odakların gücü' bu.

...

Yaklaşık 30 yıl önce Amerika'da ölçüm skandalı yaşadı. Denekleri tespit eden mafya, bunları sözde telefon anketiyle dev bir gemiye koyup Karayipler'de tatile gönderdi. Ölçüm aletlerinin başına kendi adamlarını oturttu. Olay anlaşılınca, kıyamet koptu ama, reklam pastasının en iri dilimi, işbirlikçi kanallara ikram edildi. Sinema meraklıları, filmi de çekilen tezgâhı hatırlayacaklardır.
zaman