Milli Eğitim Bakanlığının 16.01.2012 Tarih ve 2657 Sayılı ve 2012/04 Nolu Genelgesi ile “Okullar Hayat Olsun Projesi” kapsamında yürütülecek eğitim-öğretim faaliyetlerinde, alanlarında ve istemeleri halinde alanları dışında olmak üzere norm kadro fazlası öğretmenler ile aylık karşılığı ders görevini dolduramayan öğretmenlere ve kadrolu usta öğreticilere görev verilmesi, ihtiyacın bu şekilde karşılanamaması durumunda ek ders ücreti karşılığı görevlendirme yapılması istenmektedir.
2012/04 Nolu Genelge’ye dayanarak “Okullar Hayat Olsun Projesi” kapsamında yürütülecek eğitim-öğretim faaliyetlerinde, alanlarında ve istemeleri halinde alanları dışında olmak üzere norm kadro fazlası öğretmenler ile aylık karşılığı ders görevini dolduramayan öğretmenlere ve kadrolu usta öğreticilere görev verilmesi, ihtiyacın bu şekilde karşılanamaması durumunda ek ders ücreti karşılığı görevlendirme yapılacağı aşikârdır.
16.12.2006 Tarih Ve 26378 Sayılı Resmî Gazetede Yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici Ve Öğretmenlerinin Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'ın “Aylık karşılığı ders görevi” başlıklı 5. maddesinde Aylık karşılığı ders görevi ile ilgili olarak; “Bu yükümlülük (aylık karşılığı ders okutma yükümlülüğü) öncelikle alanlarında, alanlarında ders bulunmayanlara ise ihtiyaç hâlinde ve istekleri üzerine alanları dışında ders görevi verilmek suretiyle yerine getirilir.” hükümleri ve “Ek ders görevi” başlıklı 6. maddesinde ise Ek ders görevi ile ilgili olarak; “…alanlarında ek ders görevi verilemeyen veya kısmen verilebilenlere, ihtiyaç halinde ve istekleri üzerine alanları dışında da ek ders görevi verilebilir.” hükümleri bulunmaktadır.
Bu hükümlere göre öğretmene alanı dışında aylık ve ek ders karşılığı görev verilebilmesi için öğretmenin izni gerekmekte kendi alanında ise isteğine bakılmaksızın Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'ın 5. ve 6. maddesinde belirtilen kriterlere göre aylık ve ek ders karşılığı görev verilebilmektedir.
Fakat burada öğretmenin isteğine bakılmaksızın kendi alanında verilecek görevin haftanın hangi günleri ve saatlerinde yapılacağı Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar ve 23.07.1965 Tarih Ve 12056 Sayılı Resmî Gazetede Yayımlanan 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümleri açısından önem taşımaktadır.
657 Sayılı Devlet Memurları Kanun'un “Çalışma Saatleri” başlıklı 99. maddesindeki; “Memurların haftalık çalışma süresi genel olarak 40 saattir.
Bu süre Cumartesi ve Pazar günleri tatil olmak üzere düzenlenir. Ancak özel kanunlarla yahut bu kanuna veya özel kanunlara dayanılarak çıkarılacak tüzük ve yönetmeliklerle, kurumların ve hizmetlerin özellikleri dikkate alınmak suretiyle farklı çalışma süreleri tespit olunabilir.
Bakanlar Kurulu, yurt dışı kuruluşlarda hizmetin gerektirdiği hallerde, hafta tatilini Cumartesi ve Pazardan başka günler olarak tespit edebilir.” hükümleri ile memurların çalışma saatleri tespit edilmiştir.
657 Sayılı Devlet Memurları Kanun'un “Günlük Çalışma Saatlerinin Tespiti” başlıklı 100. maddesindeki; “Günlük çalışmanın başlama ve bitme saatleri ile öğle dinlenme süresi, bölgelerin ve hizmetin özelliklerine göre merkezde Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca, illerde valiler tarafından tespit olunur.” hükümleri ile de Günlük Çalışma Saatlerinin illerde valiler tarafından tespit edileceği hüküm altına alınmıştır.
657 Sayılı Devlet Memurları Kanun'un “Yıllık izinlerin kullanılışı” başlıklı 103. maddesindeki; “Yıllık izinler, amirin uygun bulacağı zamanlarda, toptan veya ihtiyaca göre kısım kısım kullanılabilir. Birbirini izliyen iki yılın izni bir arada verilebilir. Cari yıl ile bir önceki yıl hariç, önceki yıllara ait kullanılmayan izin hakları düşer.
Öğretmenler yaz tatili ile dinlenme tatillerinde izinli sayılırlar. Bunlara, hastalık ve diğer mazeret izinleri dışında, ayrıca yıllık izin verilmez.
Hizmetleri sırasında radyoaktif ışınlarla çalışan personele, her yıl yıllık izinlerine ilaveten bir aylık sağlık izni verilir.” hükümleri ile de öğretmenlerin yaz tatili ile dinlenme tatillerinde izinli sayıldıkları hüküm altına alınmıştır.
Bu hükümlere göre öğretmenlerin (Norm kadro fazlası öğretmenler ile aylık karşılığı ders görevini dolduramayan öğretmenler) mesai saatleri dışında yani yarıyıl ve yaz tatillerinde, cumartesi ve pazar günleri ile mesainin bittiği saatten sonra başlayan öğretim faaliyetlerinde görev verilmemesi gerekmektedir.
Kaldı ki yukarıda yer verdiğimiz mevzuat hükümlerine göre bu tür bir görevlendirilme yasal ve hukuki değildir ayrıca Anayasa’mızın 18.maddesinde yer alan ‘‘Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır.’’ hükümlerine de aykırılık teşkil edecektir.
Ayrıca; Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'ın “Tanımlar” başlıklı 4. maddesinde; “(1) Bu Kararda geçen;
b) Aylık karşılığı ders görevi: Aylık karşılığında okutulmak zorunda olunan dersleri,
f) Ek ders görevi: Aylık karşılığı ders görevi dışında ek ders ücreti karşılığında okutulan dersleri,
g) Gündüz öğretimi dışında kalan öğretim: Örgün ve yaygın eğitim kurumlarında yarıyıl ve yaz tatilleri ile cumartesi ve pazar günleri yapılan yüz yüze eğitim ile diğer günlerde saat 18.00'den sonra başlayan yüz yüze eğitimi,
k) Tam gün tam yıl eğitim: Meslekî ve teknik örgün ve yaygın eğitim kurumlarının fizikî kapasitelerinden azamî derecede yararlanılması amacıyla hafta sonu, yarıyıl ve yaz tatilleri de dâhil olmak üzere 07.00–24.00 saatleri arasında fiilen yapılan eğitim ve öğretimi, ifade eder.” hükümleri bulunmaktadır.
Yukarıda sıralanan Aylık Karşılığı Ders Görevi, Ek Ders Görevi, Gündüz Öğretimi Dışında Kalan Öğretim ve Tam Gün Tam Yıl Eğitim tanımlarından hareketle Gündüz öğretimi dışında kalan öğretimin cumartesi ve pazar günleri yapılan yüz yüze eğitim ile diğer günlerde saat 18.00'den sonra başlayan yüz yüze eğitimi kapsadığı anlaşılmaktadır.
657 Sayılı Devlet Memurları Kanun'un “Ders ve konferans ücretleri” başlıklı 176. maddesi 1.fıkrasında; “Bu Kanunun 89 uncu maddesine göre kendilerine ders görevi verilenlere, ders saati başına gündüz öğretimi için 140, örgün ve yaygın eğitim kurumlarında yarıyıl ve yaz tatillerinde, cumartesi ve pazar günleri ile saat 18.00'den sonra başlayan öğretim faaliyetleri için 150 gösterge rakamının bu Kanuna göre belirlenen aylık katsayısı ile çarpımından oluşan miktar üzerinden ek ders ücreti ödenir.” hükümleri bulunmaktadır.
Bu hükümlere göre de örgün ve yaygın eğitim kurumlarında yarıyıl ve yaz tatillerinde, cumartesi ve pazar günleri ile saat 18.00'den sonra başlayan öğretim faaliyetleri için 150 gösterge rakamının Kanuna göre belirlenen aylık katsayısı ile çarpımından oluşan miktar üzerinden ek ders ücreti ödenmektedir.
Kısacası örgün ve yaygın eğitim kurumlarında yarıyıl ve yaz tatillerinde, cumartesi ve pazar günleri ile saat 18.00'den sonra başlayan öğretim faaliyetleri için ek ders ücreti ödeneceği 657 Sayılı Devlet Memurları Kanun'un “Ders ve konferans ücretleri” başlıklı 176. maddesi 1.fıkrasında belirtilmektedir.
Bu hükümlere göre; Norm kadro fazlası öğretmenler ile aylık karşılığı ders görevini dolduramayan öğretmenlere istemeleri halinde mesai saatleri dışında yani yarıyıl ve yaz tatillerinde, cumartesi ve pazar günleri ile saat 18.00'den sonra başlayan öğretim faaliyetlerinde görev verilmesi halinde bu faaliyetler için 150 gösterge rakamının Kanuna göre belirlenen aylık katsayısı ile çarpımından oluşan miktar üzerinden ek ders ücreti ödenmesi ve aylık karşılığı görev verilmemesi gerekmektedir.
Ayrıca Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'ın “Yetiştirme, okuma -yazma ve uyum kursları” başlıklı 8.maddesinde “Okullar Hayat Olsun Projesi” kapsamında yürütülecek eğitim-öğretim faaliyetleri bulunmamaktadır. Bu nedenle öğretmenlere istemeleri halinde mesai saatleri dışında yani yarıyıl ve yaz tatillerinde, cumartesi ve pazar günleri ile saat 18.00'den sonra başlayan öğretim faaliyetlerinde görev verilmesi halinde bu faaliyetler için 150 gösterge rakamının Kanuna göre belirlenen aylık katsayısı ile çarpımından oluşan miktar üzerinden ek ders ücreti ödenmesi mümkün bulunmamaktadır.
Öncelikle Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'ın “Yetiştirme, okuma -yazma ve uyum kursları” başlıklı 8.maddesindeki “Okullar Hayat Olsun Projesi” kapsamında yürütülecek eğitim-öğretim faaliyetlerinin bulunmaması sorununun Bakanlıkça çözüme kavuşturulması gerekmektedir.
Öğretmenlere istemeleri halinde mesai saatleri içinde veya dışında yani yarıyıl ve yaz tatillerinde, cumartesi ve pazar günleri ile saat 18.00'den sonra başlayan öğretim faaliyetlerinde ek ders karşılığı görev verilmesine yukarıda açıkladığımız mevzuat hükümlerince imkân bulunmadığı gibi aylık karşılığı görevlendirilmelerine de imkân bulunmamaktadır.
Ayrıca Benzer bir konuda Türk Eğitim-Sen Burdur Şubesi tarafından Burdur İl’inde görev yapan öğretmenlerin her gün saat 16.00’ya kadar görev yerlerinden ayrılmamalarına ilişkin işlemin kaldırılması istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali için dava açılmıştır. Isparta İdare Mahkemesinin 2011/298 E., 2011/1270 K. Sayılı ve 21.12.2011 tarihli karar ile işlemin iptaline hükmedilmiş olup; kararın gerekçesinde, ilköğretim okulu öğretmenlerinin haftalık çalışma saatleri ile okullardaki günlük ders ve teneffüs sürelerinin mevzuatta ayrıntılı olarak düzenlendiği, bu süreler dışında görev yerinde kalmaya zorlanamayacakları belirtilmiştir.
Isparta İdare Mahkemesinin 2011/298 E., 2011/1270 K. Sayılı ve 21.12.2011 tarihli kararı için tıklayınız.
Ahmet KANDEMİR
Memurlar.net öğretmenler Bölüm Sorumlusu