Gün geçmiyor ki, okullarda disiplin sorunuyla karşılaşılmasın. Sınıf disiplini, en çok kabul gören anlamı ile kural oluşturarak öğrenmeyi kolaylaştırmak ve istenmeyen davranışları en aza indirmek olarak tanımlanmaktadır. Özü itibariyle, disiplinin amacı, öğrenmeyi kolaylaştırmaktır.
Otuz-kırk yıldır en çok dikkat çeken bilgi patlaması ve otoriteye saygının azalması; medyada görülen şiddet ve aile yapısının değişmesi ve öğretmenlerin bilgilerinin yetersiz kalması, disiplin sorunlarına yol açabilmektedir. Bunlardan boşanan aile yapısının önemli bir rolü bulunmaktadır.
Boşanmalarda artışın yaşandığı Türkiye’de, son 10 yılda toplam 1 milyon 43 bin 97 çift evini ayırdı. 2003 yılında 92 bin 627 olan boşanma sayısı 2004’de 191 bin 22, 2005’de 95 bin 895, 2006’da 93 bin 489, 2007’de 94 bin 219, 2008’de 99 bin 663 oldu. Boşanma rakamları 2012’de ise 123 bin 325’e kadar yükseldi.
Medyada şiddet, çocuklara yönelik şiddeti özendirdiği için disiplin sorunuyla karşılaşmak mümkündür. Türkiye’de çocukların en çok televizyon seyrettikleri saatlerde gösterilen filmlerdeki şiddet düzeyini araştıran bir çalışmada; beş özel televizyon kanalında hafta içi 16-21:30 ve hafta sonu 9-21 saatleri arasına yayınlanan 80 filmden 5600 saniyenin izlenmesi sonucu, bu filmdeki şiddet oranının %33,1 olduğu, toplam sürenin %13.8’ini fiziksel şiddet ( vurma, yaralama, öldürme), %10.9’unu sözel şiddet, %8.4’ünü ise psikolojik şiddetin oluşturduğu belirlenmiştir.
Bazı eğitimcilerin çocuklara aşırı derece dersle ilgili alıştırma ve ev ödevi yaptırdığında da disiplin sorunuyla karşılaşılmaktadır. Maalesef, okulda yorgun gelen çocuğun yanında anne babanın yorgun olması, evde oda sayısının az olması, anne babanın eğitim düzeyi ödev yapma ve dolayısıyla başarısını olumsuz etkilediği gibi disiplin sorunuyla da karşılaşılmaktadır.
Ayrıca, bilişsel gelişimine katkı sunmayan; yani düşünmeyi özendirmeyen öğretmen davranışları da disiplin sorunlarına yol açabilmektedir. Çünkü, düşünme tembelliği, empati yoksunluğuna o da disiplin sorunlarına neden olabilmektedir. Düşünmeyen bir birey empati gösterebilir mi?
Diğer taraftan, öğretmenlerin öğrenciden fazla beklenti içine girmesi de disiplin sorunu oluşturabilmektedir. Çünkü, yüksek beklenti özgüven eksikliği o da gerginliğe neden olabilmektedir.
Yüksek beklentinin sonucu oluşan özgüven eksikliği, öğrencinin akademik etkinliklere daha az ilgi göstermesine neden olabilmektedir. Yüksek beklenti, öğretmen-öğrenci arasında güven bunalımına neden olabilmekte; o da disiplin sorunlarıyla karşılaşmamıza yol açmaktadır. Bu durum, aslında öğretmenin çocuğun gerçek gelişim düzeyini bilemekten gelmektedir. Buna bağlı olarak gelişen disiplin sorunu, empati yoksunluğuna da neden olabilmektedir. Yine bu durumda dönüşümlü olarak disiplin sorunlarına neden olabilmektedir.
Emekli Akademisyen Hasan Güneş Hasan Güneş hgunes0202@gmail.com