* Cumhurbaşkanı'nın 3.600 ek gösterge açıklamasında neler yer alıyor?
Ak Partinin 2018 yılı Seçim Beyannamesi açıklanırken Cumhurbaşkanı Erdoğan; ''Değerli kardeşlerim önemli bir konuya geliyorum. Burayı hassas dinleyelim. Polis, öğretmen, hemşire, din görevlilerimize bir müjde vermek istiyorum. Diğer idarecilerimizin emeklilik ek göstergelerini 3 bin 600'e çıkaracağız. Buradaki adaletsizliği gidermiş olacağız'' dedi.
Seçim beyannamesi metninde yer almayan ama sayın Cumhurbaşkanı'nın konuşma metninde yer alan bu ifadeler adeta sönmüş ümitleri biranda yeşertti. Zira ek göstergeleri 3.000 olan bu personel grubu yıllardır bu taleplerini dillendiriyor ama bir türlü cevap alamıyorlardı. Alamamalarının en büyük sebebi ise bütçeye getireceği yük, büyük bir kesimi ilgilendirmesi ve böyle bir değişikliğin domino etkisi yapacağıydı. Bu düzenleme hem çalışanları, hem emekli olacakları, hem de mevcut emeklileri doğrudan etkileyecektir.
* 3.600 ek gösterge niçin bu kadar önemli?
3.600 ek gösterge 5434 sayılı Kanun'a tabi personel açısından anlam ifade etmektedir. Yani 15.10.2008 tarihinden önce memur olanlar açısından önem arzetmektedir. Çünkü, 3.000 ek gösterge ile 3.600 ek gösterge arasında emeklilik açısından oldukça fark vardır. Bunun sebebi ise emekli maaşı hesabında yer alan en önemli parametrelerden birisi olan En Yüksek Devlet Memuru Maaşı'nın (9500*maaş katsayısı) belirli bir oranı ek göstergeye göre belirlenmektedir.
Konuyu daha net hale getirmek gerekirse, 5434 sayılı Kanun'un ek 70'inci maddesine göre; Zam, tazminat ve ödenekler ile benzeri ödemeler toplamına karşılık gelmek üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na tabi En Yüksek Devlet Memuru Aylığı (ek gösterge dahil) brüt tutarının;
- Ek göstergesi 8400 ve daha yüksek olanlarda % 240'ına, - Ek göstergesi 7600 (dahil) -8400 (hariç) arasında olanlarda % 200'üne, - Ek göstergesi 6400 (dahil) - 7600 (hariç) arasında olanlarda % 180'ine, - Ek göstergesi 4800 (dahil) - 6400 (hariç) arasında olanlarda % 150'sine, - Ek göstergesi 3600 (dahil) - 4800 (hariç) arasında olanlarda % 130'una, - Ek göstergesi 2200 (dahil) - 3600 (hariç) arasında olanlarda % 70'ine, - Diğerlerinde % 40'ına, tekabül eden miktarı emeklilik keseneğine ve kurum karşılığına tabi tutulmaktadır. Buradaki rakamlar toplu sözleşmeyle 15'er puan arttırılmıştır.
Bu maddeye göre, 3.000 ek göstergeli çalışan bir personelin emekli keseneğine esas tutarına yani 9500*0,108550*% 85 = 876,54 TL ilave edilerek % 14 kesinti yapılırken emekli olan aynı personelin emekli maaşına esas unsurlarına bu tutar kadar ilave edilmektedir.
Bu personelin ek göstergesi 3.600 olduğunda ise 9500*0,108550*% 145 = 1.495,27 TL ilave edilerek % 14 kesinti yapılırken emekli olan aynı personelin emekli maaşına esas unsurlarına bu tutar kadar ilave edilmektedir.
Dolayısıyla çalışırken emekli kesintisi nedeniyle maaşı düşen personel emekli olduğunda maaşına yapılan ilaveden dolayı bayram yapmaktadır. Ayrıca bu tutar emekli ikramiyesi hesabına da yansımaktadır.
* Konuya ilişkin örnekler
Ek göstergesi 3.000 iken 3.600 ek göstergeye yükseltilen 25 hizmet yılı olan bir öğretmenin emekli aylığı 2.433 TL iken ek gösterge 3.600 olduğunda bu aylık tutarı 2.966 TL'ye yükseltilecektir. Aradaki emekli maaş farkı ise 533 TL olacaktır. Bu öğretmenin emekli ikramiyesi 77.961 TL iken ek göstergesi 3.600 olduğunda bu tutar 95.057 TL'ye yükseltilecektir. Aradaki ikramiye farkı ise 17.096 TL olacaktır.
Aynı öğretmenin 30 hizmet yılı olması halinde ise; Emekli aylığı 2.595 TL iken ek gösterge 3.600 olduğunda bu aylık tutarı 3.164 TL'ye yükseltilecektir. Aradaki emekli maaş farkı ise 569 TL olacaktır. Bu öğretmenin emekli ikramiyesi ise 93.553 TL iken ek gösterge 3.600 olduğunda bu tutar 114.069 TL'ye yükseltilecektir. Aradaki ikramiye farkı ise 20.516 TL olacaktır. Dolayısıyla hizmet süresi arttıkça hem emekli maaşı hem de emekli ikramiyesi arasındaki fark artarak devam etmektedir.
Sonuç olarak, ek göstergesi 3.000'den 3.600'e yükselen bütün personel aynı şekilde emekli maaşı ve ikramiye artışı alacaktır. İkramiye artışından ise sadece emekli olanlar yararlanacaklardır.
* 2.200 ek göstergeli yöneticilerin de ek göstergesi 3.600 olacak
Yıllardır emekliliği geldiği halde maaşlarındaki şok düşüşten korktukları için emekli olamayan şube müdürü ve eşiti görevlerde bulunan yöneticiler adeta bu haberle bayram ettiler. Çünkü mevcut düzenlemeye göre şube müdürü ile memurun emekli maaşı arasında fark bulunmamaktadır.
Taahhüt edilen düzenleme gerçekleşirse şube müdürü ve eşiti görevlerde bulunan yöneticilerin emekli aylığı 2.365 TL iken ek gösterge 3.600 olduğunda bu aylık tutarı 2.966TL'ye yükseltilecektir. Aradaki emekli maaş farkı ise 601 TL olacaktır.
Bu şube müdürü ve eşiti görevlerde bulunan yöneticilerin emekli ikramiyesi ise 75.790 TL iken ek gösterge 3.600 olduğunda bu tutar 95.057 TL'ye yükseltilecektir. Aradaki ikramiye farkı ise 19.267 TL olacaktır. Hizmet süresi arttıkça da hem emekli maaşı hem de emekli ikramiyesi arasındaki fark artarak devam edecektir.
* Düzenleme yapılmazsa çalışanların maaşı düşecektir
Düşünülen düzenleme elbette emeklilik açısından olağanüstü bir öneme sahiptir. Ancak, yukarıda da bahsedildiği üzere emeklilik kesintisine tabi matrah arttığı için ister istemez maaşlarda düşme olacaktır. Dolayısıyla bu kadar güzel bir düzenlemeyi düşünen irade çalışanların maaşlarındaki düşmeyi de önleyecek düzenleme yapacaktır.
* 5510 sayılı Kanun'a tabi olanların emekli maaşı ve ikramiye artışı nasıl olacak?
5510 sayılı Kanun'la 15.10.2008 sonrası memuriyete başlayanların emekli maaş hesabı prime esas kazanç üzerinden yapılacağı için ek göstergenin 3000'den 3600'e yükseltilmesinin katkısı brüt 600*0,108550 = 65,13 TL kadar olacaktır. Ancak, bunların emekli ikramiyesi de 5434 sayılı Kanuna tabi olanlar gibi olduğundan bunlar da emekli ikramiyesi artışından yararlanacaklardır. Dolayısıyla ek gösterge artışındaki en büyük piyango 5434 sayılı Kanun'a tabi olanlara vurdu diyebiliriz.
Ahmet Ünlü - YeniŞafak