Yeni tip corona virüse (Covid-19) karşı geliştirilen aşılar, dünyada 1,76 milyon kişinin hayatını kaybetmesine yol açan pandemiyi durdurmak için hayati bir önem taşıyor. Yüzde 90-95 etkinlik gösterdiği açıklanan, Pfizer/BioNtech, Moderna, SinoVac ve Sputnik V aşılarıyla ABD, Çin, Almanya, İngiltere, Kanada, İsrail, Bahreyn ve Rusya'da şimdiye kadar 3,5 buçuk milyon kişinin aşıladığı tahmin ediyor. Türkiye'nin Çinli ilaç firması SinoVac'tan aldığı 50 milyon doz aşının ilk partisi ise bu gece yola çıkıyor.
Ayşegül Engür Dahi
1- AŞILAR GÜVENLİDİR
Yeni tip corona virüse (Covid-19) karşı geliştirilen aşılar, şimdiye kadar tarih boyunca geliştirilen diğer tüm aşılardan daha yüksek bir teknolojiye ve bilgi birikimine dayanıyor ve hepsi içinde en güvenli olanları. Ayrıca klinik deneyler, çeşitli yaş ve etnik grupları içeren 10 binlerce kişi üzerinde yapılıyor ve sonuçlar aşıların sadece hafif yan etkilere sahip olduğunu gösteriyor. Uzmanlar yüzde 90-95 arasındaki etkinlik oranları bildiren Pfizer/BioNtech, Moderna ve Sinovac aşısının, daha önce çeşitli hastalıklar için geliştirilen aşılardan çok yüksek olduğunu ifade ediyor. Bu durum, aşılanan her 10 kişiden en az 9'unun hastalanmayacağı anlamına geliyor.
2- AŞI YAPTIRMAYI TERCİH ETMEK, YAŞAMI YA DA ÖLÜMÜ SEÇMEK DEMEK
Covid-19'un da dahil olduğu aşıyla önlenebilen tüm hastalıklar riskl taşıyor. "0ur World in Data"nın verilerine göre 1990 ile 2017 yılları arasında tüm dünyada aşıyla önlenebilir hastalıklar nedeniyle yaklaşık 1,5 kişi hayatını kaybetti. Bu hastalıklar arasında tüberküloz, kızamık, hepatit B, hemofilus influenza tip B, tetanoz, meningokok menenjit, sarı humma ve difteri yer alıyor.
3- SEVDİKLERİNİZİ KORUMAK İÇİN YAPABİLECEĞİNİZ EN İYİ ŞEY
Sizi bir veya iki hafta hasta eden Covid-19, ebeveynleriniz, çocuklarınız, iş arkadaşlarınız ve yakın dostlarınız için ölümcül olabilir. Aşı olduğunuzda kendinizi ve ailenizi de korursunuz. Covid-19 şu anda aşıyla önlenebilen bir hastalık ve çok geç olmadan aşı yaptırmak, sevdiklerinizi korumak çok güçlü bir neden.
Dünyada her yıl milyonlarca yetişkin aşı ile önlenebilir hastalıklar nedeniyle hayatını kaybediyor ya da işe gidemiyor. Bu da onların çocukları ve / veya yaşlanan ebeveynler de dahil olmak üzere kendilerine bağımlı olanlara bakamamalarına neden oluyor. Covid-19 için de aynı durum geçerli, sorumluluğunuzda olan kişilerin geleceğini güvence altına almak için şu anda en iyi yöntem aşı olmak.
4- ÇOCUKLARIMIZIN GELECEĞİ İÇİN
Ueni tip corona virüs pandemisi nedeniyle dünyanın her yanında çocukların eğitimi aksadı, öğrencilerin arasındaki fırsat eşitsizlikleri ksalgını sürecinde daha da görünür oldu. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres corona virüs sebebiyle yaklaşık 1 milyar öğrencinin okula devam edemediğini belirterek, "modern tarihte eğitime vurulan en büyük darbe" olduğunu söyledi.
Öte yandan, bu durum Türkiye'nin ve dünyanın geleceğinden bir neredeyse bir yılı çaldı. Bu nedenle eğitimdeki kayıpların toparlanması ve çocuklara güvenliği bir gelecek bırakmak için aşı yaptırmak çok kritik bir öneme sahip.
5- AŞIYLA ÖNLENEBİLİR HASTALIKLAR HEM BİREYLER HEM DE TOPLUM İÇİN OLDUKÇA MALİYETLİ
Yeni tip cororan virüs pandemisi nedeniyle başta turizm, yeme-içme, havayolu ve seyahat sektörlerinde olmak üzere büyük ekonomik kayıplar yaşandı ve dünya genelinde milyonlarca kişi işini işini kaybetti. Birleşmiş Milletler'in ( BM) yayımladığıbir raporda, 2020 ve 2021 yıllarında yeni tip corona virüs pandemisi nedeniyle tüm dünyada yaklaşık 8,5 trilyon dolar üretim kaybı yaşanacağı önceki dört yılın neredeyse tüm üretim kazanımlarının ortadan kalkacağı kaydedildi. Dünyadaki ekonomik toparlanın sağlanmasının şu an için tek yolu ise Covid-19'a karşı geliştirilen aşılarla dünyadaki sürü bağışıklığının sağlanabilmesi.
6-İNSANLIK TARİHİNİN EN ÖNEMLİ BULUŞU
İnsanlık binlerce yıl boyunca salgın hastalıklar nedeNilye önemli kayıplar yaşadı. Aşıların blunması ile refah seviyesi yükseldi ve bilimde önemli bir yol aldı. Henüz aşının olmadığı dönemlerde, 1346-1352'de Avrupa nüfusunun dörtte biri veba salgını nediyle öldü. 1618 yılında 20 milyon olan Meksika'daki İnka nüfusu çiçek hastalığı nedeni ile 1,6 milyona düştü. Hawai'de ise nüfus tifo yüzünden 1779'da 500 binden 84 bine düştü.
1918 ile 1920 arasında yaşanan küresel İspanyol salgını ise iki yıl içinde o sırada 2 milyardan az olan dünya nüfusunun üçte birini hasta etmiş ve 20 ile 50 milyon kişinin ölümüne yol açtı. En düşük tahminler bile doğru olsa, İspanyol gribi aynı dönemde devam eden Birinci Dünya Savaşı'ndan daha çok daha fazla can aldı.
Corona virüs pandemisi nedeniyle ise şimdiye kadar 80 milyonu aşkın kişi enfekte oldu ve 1,76 milyonu aşkın kişi hayatını kaybetti. Vaka ve ölü sayısı her geçen dakika devam ederken, salgının durdurulmasındaki en etkin yol kitlesel aşılama.
7 -AŞI SAYESİNDE COVİD-19'A KARŞI UZUN BİR SÜRE KORUNURSUNUZ
Yeni tip corona virüse karşı geliştirilen aşıların şu anda en kötü ihtimalle 6-12 ay boyunca Covid-19'a karşı koruma sağlayacağı öngörülüyor. Bu koruma süresi ise dünyada gelecek milyonlarca ölümün engellemesi, sağlık hizmetlerinin rahatlaması ve hastalığa harcanan ekonomik kaynağın korunması için yeterli bir süre. BioNTech'in CEO'su Uğur Şahin, üç hafta arayla iki enjeksiyonla uygulanan aşıyı alanların en az bir yıl corona virüse karşı bağışıklık kazanacağını umduğunu açıkladı. "Şu ana kadar sadece corona virüse karşı kazanılan bağıklığın süresine ilişkin dolaylı ipuçlarımız var. Covid-19 hastaları üzerinde yapılan araştırmalar, güçlü bir T hücresi bağışıklık tepkisine sahip olanların altı ay sonra hala bu güce sahip olduğunu göstermiştir. Yani, en az bir yıl güvende olabileceğimizi düşünüyorum. Ancak Covid-19 aşılarının her yıl 'yenilenmesi gerekebileceğini göz ardı edemeyeyiz" ifadelerini kullanan Şahin'in açıklamaları, insanların belirli aralıklarla tekrarlayan bir süreçte aşı olacağını düşündürüyor.
8- GENÇ VE SAĞLIKLI İNSANLAR DA CORONA VİRÜS NEDENİYLE AĞIR HASTALANABİLİR VEYA YAŞAMINI YİTİREBİLİR
Yeni tip corona virüs pandemisi yaşlılar ve kronik hastalar için daha büyük bir risk oluşturuyor ama genç ve sağlıklı insanların da Covid-19 nedeniyle hayatını kaybettiği vakaların örnekleri hem Türkiye'de hem de diğer ülkelerde mevcut. Ayrıca, gençler hastalığı hafif semptomlarla geçirseler ya da asemptomatik olasalar bile corona virüsü etrafındaki insanlara yayarak savunmasız durumdaki insanlar için büyük bir tehlike oluşturuyorlar. Bununla birilikte, uzun Covid olarak bilinen ve hastalık semptomlarının en az 6 hafta sürdüğü durum gençleri daha fazla etkiliyor. Uzun Covid ise, geçmeyen yorgunluk, beyin sisi, kalp ritmi bozukluğu ve hatta felce varan problemlere yol aşarak hayat kalitesini ve yaşamını tehdit ediyor. Bu nedenle gençlerin de yaşlılar kadar aşı olması toplumdaki sürü bağışıklığının sağlanması için oldukça önemli.
9- NE KADAR ÇOK İNSAN AŞI YAPTIRIRSA BAŞARI O KADAR BÜYÜK OLUR
Bilim insanları daha önce birçok kez yaptığı çalışmayla, bir toplumdaki ne kadar fazla insan aşı olursa, salgının da aynı hızla bitebileceğini ortaya koydu. Araştırmacılar, hastalığa karşı sürü bağışıklığı geliştirmek için nüfusun yüzde 60-70'inin aşılanması gerektiğini belirtiyor. Bu da Türkiye'de en az 50 milyon insanın, dünyada ise 4 buçuk milyar kişinin aşılanması demek.
10- "DOĞAL" ENFEKSİYON, DAHA İYİ BAĞIŞIKLIK SAĞLAMAK YERİNE ÖLDÜREBİLİR
Sağlıklı yiyecekler yemek, egzersiz yapmak ve rutin sağlık kontrolleri yaptırmak gibi aşılar da insanları sağlıklı tutmada hayati bir rol oynar. Aşılar, mevcut en uygun ve en güvenli önleyici bakım önlemlerinden biridir. Bilim insanları, yeni tip corona virüse yakalanmanın ikinci bir enfeksiyona karşı ne düzeyde bir koruma sağladığını şu an için bilmiyor, ama aşıların onu yaptıran her 9 kişiden 10 kişiyi koruyacağı net bir durum. Öte yandan, Covid-19'u şansa bırakmak hem geçiren kişi hem de çevresindeki insanlar için ölümcül olabilir. (NTV)