Eğitimci Yazar Sedat DEGER okul müdürlerinin öğretmenlere girebileceği daha fazla ders varken ve istemesine rağmen 21 saatten daha fazla ders vermiyorum diyerek vermeme hakkının olmadığını, zorunlu ek ders ile isteğe bağlı ek ders kavramını okul müdürlerinin yanlış bilmesinden kaynaklı yanlış uygulamalara imza atarak öğretmenleri mağdur edebildiklerini söyledi.
Bazı okullarda ne yazıkki okul müdürleri ders dağıtımını yaparken mevzuatı ve yasaları çiğneyerek öğretmenin girebileceği kendi alanında ders saatleri varken 21 saatten daha fazla ders vermiyorum diyebiliyor. Peki ama bunu söylemeye ve uygulamaya bir okul müdürünün hakkı var mı?Mevzuat bu şekilde bir uygulama hakkını okul müdürüne tanıyor mu ? Kanun ve yasalara bakarak inceleyeceğim.
Konuya bir örnek soru üzerinden başlayalım. Diyelim ki bir A okulunda 50 Saat fen bilimleri dersi ve bu dersleri okutabilecek iki fen bilimleri öğretmeni olsun.Mevcut bu 50 ders saati iki öğretmen arasında paylaştırılırken okul müdürü bir öğretmene zorunlu ek ders diyerek 21 saat verip diğer öğretmene ise geri kalan 29 ders saati verme lüksü bulunmamaktadır.Yada tam dersi geri kalan dersleri ücretli öğretmene verme hakkı hiç bir şekilde bulunmamaktadır.Mevcut mevzuat bu şekilde bir ders dağıtımını hak olarak okul müdürüne tanımamaktadır.Mevzuata göre bu şekilde dağıtımı yaparken dengeli yapmak zorunda olduğu gibi öğretmenin girebileceği ders varken 21 saatten daha fazlasını öğretmene vermek zorunluluğunu kılmıştır ki kadrolu öğretmene 30 saat dersi doldurmadan hiçbir şekilde ücretli öğretmene de dersleri veremeyeceğini hüküm altına almıştır.
Bazı okullarda derslere girmek isteyen kadrolu öğretmenin girebileceği 30 saat ders doldurulmadan ücretli öğretmen görevlendirmesi yapılıp dersler verilmektedir.Okulda kadrolu ve mevcut bu dersleri almak isteyen öğretmen varken derslerin ücretli öğretmenlere dağıtılması ne yasal nede hakkaniyetlidir.
Aslında kadrolu öğretmenler varken derslerin ücretli öğretmenlere verilme durumu ile aynı zümre öğretmenleri arasında dersler dağıtılırken 21 saatten daha fazlasını bazı öğretmenlere verilmeme haksızlığı hiç de azımsanmayacak kadar çok diyebiliriz çünkü hemen hemen Türkiye’nin her bir ilinde bu yönde kadrolu öğretmenini mağdur eden ve 2. Sınıf muamelesi yapan okullara (okul yönetimine) rastlanabilmektedir.
*Öğretmenlere derslerin dağıtılması ve ücretli öğretmen görevlendirilmesinin Kanun ve mevzuattaki yeri ;
i)Aynı zümre öğretmenler arasında dersler dengeli dağıtılması esas olup okul müdürü 21 saatten daha fazlasını vermiyorum deme hakkına sahip değil;
Bu bağlamda okullardaki kadrolu genel bilgi dersi öğretmenleri 16.12.2006 Tarih ve 26378 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici Ve Öğretmenlerinin Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararı” uyarınca maaş karşılığı olarak 15 saat, zorunlu ek ders görevi olarak 6 saat ve isteğe bağlı ek ders olarak da 9 saat olmak üzere toplamda haftada 30 saat derse girebilmektedir. Lafı açılmışken zorunlu ek ders ile isteğe bağlı ek ders kavramlarının ayrımına varmak istiyorum çünkü birçok idare ek ders olarak zorunlu ek dersin öğretmenlere verildikten sonra “isteğe bağlı ek ders” in kendi inisiyatiflerinde verilebileceğini düşünüyor fakat bu konuda düşünenler yanılıyorlar. Şöyle ki;Okulda öğretmenin girebileceği 6 saatlik zorunlu ek ders varken öğretmenin isteğine bakılmaksızın okul yöneticisinin idari tasarufunda verilebilirkengeri kalan öğretmenin girebileceği 9 saatlik ek dersin öğretmenler tarafından üstlenilmesi ise öğretmenin istemesine bağlıdır.Yani okulda maaş karşılığı ders saatlerini üstlendikten sonra öğretmenin girebileceği derslerden 6 saati zorunlu verilebilir fakat öğretmenlerin girebileceği derslerden geri kalan 9 saatin üstlenilmesi için öğretmenleri müdürler ne alması için zorlayabilirler ne de onlara vermeme haklarına sahipler.Ayrıca yine bilgi dersi öğretmenleri 16.12.2006 Tarih ve 26378 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici Ve Öğretmenlerinin Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararı” nın 20. maddesi 1. fıkrasında yazılı bulunan “Her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumları müdürleri; kendi okul ve kurumlarında görevli öğretmenlere alanlarındaki dersler ile ilgili öğretmenin girebileceği diğer alanlardaki dersleri dengeli olarak dağıttıktan sonra, aylık karşılığı ders saatini dolduramayanlar ile dağıtılamayan alan derslerini en geç 15 gün içinde millî eğitim müdürlüğüne, (büyükşehir belediyesi bulunan merkezlerde il millî eğitim müdürlüğüne) yazılı olarak bildirmekle yükümlüdür.” hükümünden de anlaşılacağı üzere okul müdürleri okuldaki öğretmenlere alanlarındaki dersleri dengeli dağıtma yükümlülüğüne sahip.Yani öğretmenlere alanlarındaki dersleri dağıtırken dengeli dağıtmak zorunda.
Kısacası,maaş karşılığı dersler doldurulduktan sonraki 6 saatlik zorunlu ek ders müdürlerin vermesi gerektiği dersler değil aksine idare tarafından verildiğinde öğretmenler tarafından alınması zorunlu olan derslerdir.Daha sonraki 9 saatlik isteğe bağlı ders ise öğretmenlerin isteğine bağlı dersler olup öğretmen istedikten sonra müdürler tarafından öğretmenlere verilmesi zorunlu derslerdir.O yüzden aynı zümre öğretmenler arasında dersleri dağıtırken 6 saati zorunlu diğerleri keyfime kalmış diyerek 21 saatten daha fazlasını vermiyorum diyemez ki ek ders kararının 20. madde 1. fıkra gereği ise aynı zümre öğretmenler arasında alanlarındaki dersleri dengeli dağıtmak zorundadır.Başta verdiğim örneğe dönecek olursak ,50 saatlik fen bilimleri derslerini birbirine yakın şekilde okul müdürü olabiliyorsa her iki öğretmene 25’er saat yada bir öğretmene 26 diğer öğretmene 24 saat şeklinde paylaştırmak zorundadır.Tabi buradaki esas olan durum ise öğretmenlerin 21 saatten daha fazla dersi istiyor olmasıdır.Eğer öğretmenlerden biri ben alamam gereken 21 saatten daha fazla ders almıyorum derse o zaman okul müdürü 21 saatini o öğretmene verdikten sonra geri kalan 29 saati diğer öğretmene verebilir.
ii)Kadrolu istekli öğretmenlere girebileceği 30 saat dersi doldurmadan ücretli öğretmenlere ders verilemez ;
Öğretmenler de diğer memurlar gibi 657 Sayılı devlet memurları kanunun 50.maddesindeki “Devlet kamu hizmet ve görevlerine Devlet memuru olarak atanacakların açılalacak Devlet memurluğu sınavlarına girmeleri ve sınavı kazanmaları şarttır.” Hükmü gereği kendi arasında yapılan yarışma usulü sınava girerek aynı kanunun 36. Maddesinde tanımlanan Eğitim Ve Öğretim Hizmetleri Sınıfına atamaları yapılır ve kadrolu devlet memurluğunun getirdiği mali ve özlük haklarını elde ederler.Böylece kadrolu olarak atanan öğretmenler memur hukuku gereği kendi kurumundaki girebileceği dersleri okutma yükümlülüğünü de elde etmiş olurlar.Eğitim kurumunda(okulda) öğretmenin girebileceği ders saati bakımından yetersiz kaldığı durumlarda ise 657 sayılı DMK 89. Maddesi kapsamında ek ders karşılığı öğretmen(ücretli öğretmen) görevlendirme yoluna gidilmektedir.
Okulda mevcut derslerin dağıtımında ise kadrolu öğretmenlere girebileceği dersler doldurulmadan ücretli öğretmenlere verilip verilemeyeceği yönünde bir görüşe ulaşabilmek için yine MEB Yönetici Ve Öğretmenlerinin Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararına (ek ders yönetmeliği) bakmak gerek. Aynı kararın 9. Maddesine göre ders ücreti karşılığında görevlendirmenin ancak öğretmen sayısının yetersiz olması hâlinde yapılacağı hüküm altına alınmıştır ve 20 . maddenin 3. Fıkrasında ise “Aynı belediye sınırları içinde alanlarında veya ilgili öğretmenin girebileceği diğer alanlarda aylık karşılığı ders ve ek ders görevi saatlerini dolduramayan öğretmen varken bu dersler 9 uncu maddede sayılanlara verilemez.” Hükmüne yer verilerek hem aylık karşılığı ders hem de kendi alan veya girebileceği dersler olarak ek derslerin(zorunlu ve isteğe bağlı) öncelikle kadrolu öğretmenlere verildikten sonra ek ders ücreti karşılığı öğretmenlerin görevlendirileceği görülmektedir.Hatta aylık karşılığı ders ve ek ders görevi saatlerini dolduramayan öğretmen varken derslerin dağıtımında bırakın okulu aynı belediye sınırları içindeki kadrolu öğretmenlerin ders saatlerini üstlenip üstlenmemesinin esas olduğu açıktır.Yani okulda ders saatleri dağıtılırken 21 saatten sonra 9 saati öncelikle o okulun ilgili derslere Talim terbiye kurulu kararına uygun şekilde girebilecek öğretmenlerin isteyip istemesine bakıldıktan sonra aynı belediye sınırlarındaki diğer okullardaki ilgili öğretmenlere verildikten sonra en son olarak ücretli öğretmen görevlendirme yoluna gidilebilmektedir.
Saygılar
Sedat DEGER
Eğitimci Yazar