Yenişafak Gazetesi köşe yazarlarından Ahmet Ünlü bugünkü köşesinde memur ve memur adaylarının yıllık izin, mazeret izni, nikahsız eşten olan çocuklara doğum izni ve saatlik izin yıllık izinden düşer mi konuları hakkında açıklama yaptı. Ünlü yazısında, uygulamada yapılan fakat yasal olmayan saatlik iznin yıllık izinden düşmesi konusuna da açıklık getirdi. İşte memur izinleri ile ilgili kritik detaylar...
Memuriyette bir yılımı doldurmadan yıllık izin kullanmam mümkün müdür?
Askerlik hizmetimi tamamladıktan sonra memuriyete başladım. Bir yılımı doldurmadan yıllık izin kullanmam mümkün müdür?
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun Yıllık İzin başlıklı 102'nci maddesinde;
"Devlet memurlarının yıllık izin süresi, hizmeti 1 yıldan 10 yıla kadar (on yıl dahil) olanlar için yirmi gün, hizmeti on yıldan fazla olanlar için 30 gündür. Zorunlu hallerde bu sürelere gidiş ve dönüş için en çok ikişer gün eklenebilir" hükmü yer almaktadır.
Ayrıca, 657 sayılı Kanun'un muvazzaf askerliğini yaptıktan sonra devlet memurluğuna girenlerin kademe intibakları başlıklı 84'üncü maddesinde; "Muvazzaf askerlik görevini yaptıktan sonra devlet memurluğuna atananlar adaylık esaslarına tabi olurlar ve muvazzaf askerlikte geçen süreleri asaletlerinin tasdikinden sonra kademe ilerlemesi yapılmak ve sınav veya seçmeye tabi tutulmak suretiyle derece yükseltilmesinde de değerlendirilir" hükmüne yer verilmiştir.
Diğer yandan, yıllık izinlerin nasıl kullanılacağına ilişkin 154 seri no'lu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliği'nde; yıllık izin sürelerinin hesabında, hangi statüde olursa olsun kamu kurum ve kuruluşlarında geçen hizmet süreleri ile kamu kurum ve kuruluşlarında geçmese dahi devlet memurlarının kazanılmış hak aylıklarında değerlendirilen hizmet sürelerinin dikkate alınması gerektiği ifade edilmiştir.
Bu hükümler birlikte değerlendirildiğinde, memuriyete girmeden önce askerlikte geçen hizmet sürelerinin kazanılmış hak aylık derece ve kademesinde dikkate alınması nedeniyle bir yıllık hizmet süresi dolmadan yıllık izin hakkından yararlanmanız gerekmektedir. Bazı kamu kurumları askerlik hizmeti asalet tasdikinden sonra kazanılmış hak aylık hesabında dikkate alınacağı için asalet tasdiki olmadan askerlik hizmetini yıllık izin hesabında dikkate almamaktadır ki bu uygulamanın yanlış olduğunu düşünüyoruz. Kaldı ki Devlet Personel Başkanlığı'nın vermiş olduğu görüşler de bizim görüşümüz doğrultusundadır.
Saatlik izinlerin yıllık izinden düşülmesi mümkün müdür?
Mesai saatleri içerisinde kullandığımız saatlik izinler turnike çıktılarına göre toplanıp yıllık izinden düşülüyor. Bu yapılan işlem yasal mıdır?
657 sayılı Kanun'un 103'üncü maddesinde yıllık izinlerin nasıl kullanılacağı düzenlenmiş olup, 104'üncü maddesinde ise mazeret izinleri düzenlenmiştir.
Uygulamada saatlik izin veya yarım günlük izin kullandırılmasına sıklıkla rastlanmaktadır. Ancak, hangi izinlerin yıllık izinden düşeceği Kanunda açıkça belirtilmiştir. Bu çerçevede yıllık izinlerden ancak mazeret izinlerinden 10 günden fazlası düşülebilmektedir. Ayrıca, mazeret izinlerinin de nasıl ve kimler tarafından verileceği açıkça belirtilmiştir. Yani Kanunda belirtilen amirlerden başkasının vermiş olduğu saatlik veya yarım günlük izinlerin mazeret izni olarak değerlendirilmesi mümkün olmadığı gibi bunların da yıllık izinden düşülmesi mümkün değildir.
Sonuç olarak uygulamada idari izin olarak nitelendirilen izinlerin (mazeret izni olarak değerlendirilebilecekler hariç) yıllık izinlerden düşülmesi mümkün değildir. Bu konuda kanunen uygulama birliğini sağlamakla görevli olan mülga Devlet Personel Başkanlığı'nın bir tebliğle bu sorunu kökten çözecek bir düzenleme yapması gerekmektedir.
Saatlik izinler konusunda hukuki düzenleme yapılmalıdır
Kamu personelini ilgilendiren birçok konuda ortaya çıkan sorunlar Devlet Personel Başkanlığı'nca verilen görüşlerle çözüme kavuşturulmuştur. Ancak, ilerleyen sürelerde bu görüşler doğrultusunda mevzuat düzenlemesi yapılarak sorunların kalıcı olarak çözülmesi gerekirken maalesef bu yol tercih edilmemiştir.
İşte saatlik izinler de bu kapsamda bir sorun olarak çözülmesi gerekirken maalesef çözülmediğini görüyoruz. Birçok kamu kurumu mesai uygulamasını elektronik kart okutma yöntemiyle yapmaktadır. Bu nedenle saatlik izin uygulamasının mevzuat düzenlemesi ile kalıcı olarak çözüme kavuşturulması gerekmektedir.
Birçok kurumda yol izni uygulamasında hala objektif kriter uygulanmıyor
Yol izniyle ilgili açıklamalara 62 seri no'lu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliği'nde yer verilmiştir. Bu tebliğde; "Yasanın 102'nci maddesinde, zorunlu durumlarda memurlara yıllık izinler ine ek olarak gidiş ve dönüş için en çok dört gün izin verilebileceği öngörülmüştür. Bu iznin, bulundukları belediye ve köy sınırları dışında izinlerini geçiren memurlara, çok zorunlu ve çok ender durumlarda yetkili amirin gerek ve uygun görmesi halinde kullandırılması doğru olacaktır" ifadesine yer verilmiştir.
Tebliğe göre; bu iznin verilebilmesi için memurların bulundukları belediye ve köy sınırları dışında izinlerini geçirmesi ile çok zorunlu ve çok ender durumlarda yetkili amirin gerek ve uygun görmesi gerekmektedir. Bunun dışında yıllık izin kullanılması sırasında gidiş ve dönüş için idarenin takdiri ile verilen ikişer günlük yol süresinin verilmesinde bir kriter bulunmamakta olup, izin vermeye yetkili amirin iki dudağı arasındadır. Özellikle bazı kurumlarda bu iznin kullanılması sanki zorunluymuşçasına uygulanırken bazı kurumlarda ise hiç uygulanmayabilmektedir. Birçok kurumun çıkarmış olduğu izin yönergelerinde yol izni, 657 sayılı Kanun'un 102'nci maddesindeki ifadelerle aynı içeriktedir veya hiçbir açıklamaya yer verilmemiştir. Ancak, bazılarında ise açıklamalara yer verildiği görülmektedir.
Bu nedenle, 657 sayılı Kanun'da yer alan yol izni düzenlemesiyle ilgili olarak, kurumlar itibariyle uyguma birliğinin hatta kurum içi farklı uygulamaların ve memurlar arasında adil bir uygulamanın sağlanabilmesi için, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın konuya el atarak çıkarılacak bir izin tebliği ile bu iznin hangi hallerde ve nasıl verilebileceğine objektif kriterlerle açıklık getirilmesinin uygun olacağını düşünüyoruz.
Nikahsız eşten dünyaya gelen çocuk için mazeret ve aylıksız izin alınabilir mi?
Kadın memurun imam nikahıyla veya nikahsız olarak beraber olduğu memurdan çocuğu olmuştur. Resmi nikah olmadan doğum yapan memura ve babası olan memura 2 yıl aylıksız izin verilebilir mi?
Maalesef kimseye nikahsız yaşadığı için ceza verilememekte ve toplumda da nikahsız yaşam yaygınlaşmaktadır. Bunun sonucunda da resmi evlilik dışı çocuklar olabilmektedir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 104 ve 108'inci maddelerine göre doğum yapan memurun imam nikahıyla dünyaya gelen çocuğundan dolayı hem mazeret izninden hem de aylıksız izinden yararlandırılması gerekmektedir. Ancak, çocuğun babasının da memur olması halinde Kanunda geçen "Erkek memura, karısının doğum yapması sebebiyle isteği üzerine üç gün izin verilir" hükmü gereğince mazeret izni verilemez. Çünkü, karısı olduğunun resmi belgesi evlilik cüzdanıdır ve bu cüzdan olmadan izin verilemez.
Ahmet Ünlü