Memurların çalıştıkları bölgelere göre maaşlarında değişiklik olabilmektedir. Özellikle Teknik Hizmetler Sınıfı'nda görev yapan personeller ile Sağlık Hizmetleri Sınıfı'nda görev yapan personellerin maaşlarına Kalkınmada Öncelikli Bölgelere göre ödenen ek tazminat nedeniyle önemli tutarda maaş farkı sağlanmaktadır.
Ek tazminatların hangi unvanlı personele ve en yüksek devlet memuru maaşının yüzde kaçı oranında ödeneceği yan ödeme kararnamesinde tespit edilmiştir. Yan ödeme kararnamesinin ekinde yer alan Kalkınmada Öncelikli Yörelerin dereceleri 7 bölgeye ayrılmıştır ve tazminatlar bölgelere göre farklılık oluşturmaktadır.
Buna göre; Sağlık Hizmetleri Sınıfı'nda görev yapan uzman tabiplere 7. Bölge için ödenen ek tazminat 9500* 0,096058 % 90 = 821 TL, pratisyen tabiplere ise 9500*0,096058*% 50 = 456 TL tutarındadır.
Veteriner hekimlere 7. Bölge için ödenen ek tazminat ise 9500*0,096058*% 70 = 638,78 TL tutarındadır. Yine Teknik Hizmetler Sınıfı'nda görev yapan mühendislere 7. Bölge için ödenen ek tazminat ise 9500*0,096058* % 35= 319 TL tutarındadır. Bu hizmet sınıfında çalışanlara ödenecek azami ek ödeme tutarı ek yüksek devlet memuru maaşının % 70'i oranındadır. Ek tazminat ödemesinde en düşük tazminat 1. Bölge için ek yüksek tazminat ise 7. Bölge için belirlenmiştir. Yani bölge derecesi yükseldikçe ödenen ek tazminat oranı da yükselmektedir. Benzer ödemelerin niçin başka hizmet sınıfları için belirlenmediği sorusunun sorulması gerekmektedir. Ümit ederiz ki bu soruyu soranlar çıkar.
Aynı unvanlarda maaş artışı takdire bağlı olabilir mi?
Görevde yükselme kapsamı dışında yapılan atamalarda da takdir hakkı maaş artışı sağlayabilmektedir. Memur kadrosunda görev yapan bir personel VHKİ (Veri Hazırlama Kontrol İşletmeni) kadrosuna veya Bilgisayar İşletmeni kadrosuna atanarak önemli tutarda maaş artışı elde edebilmektedir. Memurla VHKİ veya Bilgisayar İşletmeni kadrosu birbirinin üstü olmadığı için sınava tabi de değildir. Bu iki kadroda bulunanların farklı görevleri yaptığını iddia etmekte mümkün değildir. Bir bakanlıkta bakan veya müsteşar, üniversitede rektör, belediyede başkan veya genel müdürlükte genel müdür çalıştırdığı memuru VHKİ veya Bilgisayar İşletmeni kadrosuna atayabilmekte ve önemli tutarda maaş artışı sağlayabilmektedir.
VHKİ veya Bilgisayar İşletmeni kadrosuna niçin bu kadar talep var?
Daha önce bu köşede gündeme getirdiğimiz ''Basit bir yöntemle bir milyonun üzerindeki bir memur kesimi nasıl mutlu edilir?'' başlıklı yazımızda bir milyonun üzerindeki bir memur kitlesinin ortak bir sorununu gündeme taşımıştık. Bu sorun ise birçok memurun bize sürekli sorduğu ve bizim de klasik olarak mümkün değil diye cevapladığımız 5. dereceden yukarı çıkamayan memurların kadro sorunudur.
Memurların 4. dereceye yükselmesine engel bir mevzuat olmamasına rağmen mevcut uygulamada memurlar 4. ve daha yukarı dereceye yükselememektedirler. O zaman sorun nedir? Sorunun kaynağı Maliye Bakanlığı ve Devlet Personel Başkanlığı bürokrasisidir. Basit bir anlatımla her yıl hazırlanan kadro kararnamesinin hazırlık toplantısında memurların 4 ve daha yukarı derecelere çıkması uygundur diye bir karar alınırsa bir milyonun üzerindeki bir memur kitlesinin kangren olmuş sorunu ortadan kalkacaktır.
Kurumlar bu sorunu VHKİ veya Bilgisayar İşletmeni kadrosu talep ederek aşmaya çalışmaktadır. Uygulamada VHKİ veya Bilgisayar İşletmeni kadrolarının dereceleri 3. dereceye kadar yükselebilmektedir. VHKİ veya Bilgisayar İşletmeni kadrosunda olan bir personel 3. dereceye kadar yükselebilirken memur kadrosunda olan bir personel en fazla 5. dereceye kadar yükselebilmektedir. Özel hizmet tazminatı ödemesinin kadro derecesine bağlı olması memurların maaşlarını yükseltmek için VHKİ veya Bilgisayar İşletmeni kadrosuna atanmaya talebi arttırmaktadır. Bu talep ise birçok kurumda amirin takdir hakkıyla yerine geldiği için maaş artışı da iki dudak arasında kalmaktadır.
VHKİ veya Bilgisayar İşletmenliğine atamanın mali boyutu nedir?
Zam ve tazminatlara ilişkin kararnamede, Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni kadrosunda bulunanlara 750 puan İş Güçlüğü Zammı, 250 puan da Temininde Güçlük zammı, 750 puana kadar ek Temininde Güçlük Zammı ve 500 puana kadar İş Riski Zammı ödenebileceği hükme bağlanmıştır. Bu puanların toplamı 2.250 yapmaktadır. Bu puan Kamu Görevlileri Hakem Kurulunca belirlenen yan ödeme puanı ile çarpılmaktadır. Bu miktar ise 0,030462' dir. 2.250* 0,030462 =68,53 TL etmektedir. Bu tutar brüt olup, damga vergisine ek olarak gelir vergisi kesintisi yapılmaktadır.
Ancak, VHKİ veya Bilgisayar İşletmeni kadrosunda görev yapanlara 1250 puan ilave zam ödemesi yapılmasında amirlerin takdir hakkı bulunmaktadır. Eğer amir istemezse bu ödemeyi yapmayabilir. Yani VHKİ veya Bilgisayar İşletmeni kadrosunda olup ta kadro unvanları ile ilgili görevleri fiilen yaptıkları sürece amirlerinin takdir hakkı çerçevesinde ayrıca verilebilmektedir. Yani, yan ödeme kararnamesinde yer alan hüküm verilebilir şeklindeki takdiri bir ifadedir.
Ayrıca, memurun özel hizmet tazminatı en fazla % 49 olabilirken VHKİ veya Bilgisayar İşletmeni kadrosunda olanların % 55'e kadar çıkabilmektedir. Bunun mali getirisi ise 912,551* % 6 = 54,75 TL'dir.
Bu çerçevede amirlerin takdir hakkı ile memur kadrosundan VHKİ kadrosuna atanan ve ilave zammı alan bir personelin toplamda 68,53 + 54,75 = 123,28 TL ilave ücreti olacaktır.
Bu sorun nedeniyle memur unvanlı personel ve bunlarla aynı durumda olup da değişik kadroları işgal eden personel yeşil pasaport hakkından da faydalanamıyor. Pasaport Kanunu'na göre üçüncü dereceli kadroya atanamayan personel yeşil pasaport (hususi damgalı pasaport) hakkından faydalanamamaktadır.
Yan ödeme kararnamesine konulacak küçük bir ibare ise mali yükü biraz daha aşağı çekecektir. Bu ibare ise üniversite mezunu olanlardan 1, 2, 3 ve 4'üncü dereceli kadrolara atananlar için % 55 oranından faydalanma imkanı sağlanabilir. Bu düzenleme üniversite mezunu ile lise mezunu arasında bir ayrıma yer vereceği için daha adil olacaktır. Yapılan düzenlemeyle gereksiz unvan değişiklikleri de ortadan kaldırılarak amirlerin çoğu zaman sübjektif uygulamalarının önüne geçilmiş olacaktır.
Daha önceki yıllarda memurların kazanılmış hak aylık derecesi olarak da 4'üncü ve daha yukarı derecelere yükselmesi mümkün değildi. Bu sorunu AK Parti Hükümeti'nden önceki koalisyon hükümetleri çözmüş ve büyük bir adaletsizlik ortadan kalkmıştı. Ümit ederiz ki yaşanan adaletsizlik vicdan sahiplerince görülür ve amirlerin takdiri yerine milyonlarca memurun takdiri kazanılınır.
Ahmet Ünlü - YeniŞafak