Kadrolu ve sözleşmeli personel arasındaki farklar ve düşündürdükleri
Bugünkü yazımızda memur ve sözleşmeli personelin maddeler halinde farklarını sıralayarak, sözleşmeli personelin niçin kadro talebinde ısrarcı olduğunu açıklamaya çalışacağız.
1- Kademe ilerlemesi ve derece yükselme açısından hangi farklar vardır?
Sözleşmeli personellerin kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi söz konusu değildir. Ancak memurlar aşından kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi vardır.
2- Görevde yükselme açısından hangi farklar vardır?
Sözleşmeli personelin görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavlarına girerek yükselmeleri mümkün değildir. Ancak, memurlar açısından görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavlarına girerek yükselmek mümkündür.
3- İş güvencesi açısından nasıl bir fark vardır?
Sözleşmeli personelin sözleşme süresi mali yıl ile sınırlıdır. Sözleşme süresinin sonunda sözleşmenin yenilenmemesi ihtimali (ve idare açısından sözleşme yenilememe tasarrufu) söz konusudur. Ancak, sözleşme feshi idari yargı denetimine tabidir ve gerekçesiz fesihlerde iptal kararı verilmektedir. Sözleşmelerin yıllık olmasının aşırı tedirginliğe sebep olmasına gerek olmadığını düşünüyoruz.
Memurların 657 sayılı Kanun'un 125/E maddesi hükümleri hariç görevine son verilemez. Bu durumda da idari yargı mercilerinde iptal davası açılabilmektedir.
4- Sosyal güvence açısından farklar nelerdir?
Sözleşmeli personel sosyal güvenlik açısından 5510 sayılı Kanunun 4/a maddesine tabi (eski SSK) tabidir ve sözleşme ücretinin tamamı prime esas kazanç kapsamında olduğu için prim kesintisi yapılmaktadır.
Memurlar ise 5510 sayılı Kanun'un 4/c maddesine ve 5434 sayılı Kanun'a tabidir (Emekli Sandığı). Memurlara yapılan ödemelerin sadece bazılarından prim kesintisi yapılmaktadır.
5- Vergisel açıdan hangi farklar vardır?
Sözleşmeli personellerin sözleşme ücretlerinin tamamı gelir vergisine tabidir. Ancak, memurların ödeme kalemlerinin tamamı gelir vergisine tabi değildir. Maaş içerisinde önemli bir yere sahip olan tazminatlar gelir vergisine tabi değildir. Bu nedenle sözleşmeli personelin vergi dilimi kısa sürede değişmekte ve bir üst dilime çıkmaktadır.
6- Mazerete bağlı yer değişikliği nasıl yapılmaktadır?
Sözleşmeli personellerin mazerete dayalı nakil talepleri sözleşmeli personel çalıştırılmasına ilişkin esasların ek 3'üncü maddesinde belirtilmiştir. Buna göre eş ve sağlık durumu mazeretine bağlı nakil yapılabilmektedir. Bunun için vizeli olduğu birimde fiilen en az bir yıl çalışmış olması, geçiş yapacağı hizmet biriminde aynı unvan ve niteliği haiz boş pozisyon bulunması ve kamu personeli olan eşin, kurum içi görev yeri değişikliği mümkün olmayan veya mevzuatı uyarınca zorunlu yer değiştirmeye tabi tutulan bir görevde bulunması kaydıyla yerine getirilebilmektedir.
Sağlık sebebine bağlı kurum içi yer değişikliği talebi ise mazeret süresince geçerli olmak üzere, personelin geçiş yapacağı hizmet biriminde aynı unvan ve niteliği haiz boş pozisyon bulunması, pozisyonunun bulunduğu ildeki devlet ve üniversite hastanesinde kendisi, eşi ve çocukları ile mevzuat uyarınca bakmakla yükümlü olduğu ana ve babasının hastalığının tedavisinin mümkün olmadığına ilişkin sağlık kurulu raporunu kuruma ibraz etmesi halinde yerine getirilebilir. Sağlık mazeretinin sona ermesi durumunda, eski pozisyonun bulunduğu il sınırları içerisindeki aynı unvan ve niteliği haiz boş pozisyona yeniden atama yapılır.
Öğretmenlerde nakil daha da zordur. Sadece eş durumu mazeret hakkı tanınmış olup, bu da her iki eşin sözleşmeli öğretmen olmasına bağlıdır. Sağlık mazereti ise KHK'ya göre mümkün değildir. Ancak, Bakanlığın inisiyatifiyle çok zor şartlarla yapılabilmektedir.
Memurlar açısından eş, sağlık ve diğer mazeretlere bağlı yer değişikliği mümkün olup, diğer eşin kamu personeli olma şartı dahi aranmamaktadır.
7- Yıllık izni hakkı açısından hangi farklar vardır?
Sözleşmeli personelin yıllık iznini bir sonraki yıla aktarma hakkı yoktur. Ancak, sağlık personelinin Covid-19 nedeniyle kullanamadıkları yıllık izinleri bakan onayı ile bir sonraki yıla devredilmiştir. Memurlar açısından ise kullanılmayan bir önceki yılın yıllık izni bir sonraki yıla aktarılabilmektedir.
8- Kurumlar arası yer değişikliği açısından hangi farklar vardır?
Sözleşmeli personelin kurumlar arası yer değişikliği hakkı yoktur. Bu durum ancak mevcut sözleşmesinin feshi ve diğer kurumda yeni bir sözleşme akdiyle mümkündür. Her ne kadar 375 sayılı KHK'nin ek 25'inci maddesi kurumlar arası görevlendirmeye imkan verse de bu durum geçici bir durumdur ve pek kullanılmamaktadır.
Memurların kurumlar arası yer değişikliği hakkı muvafakatla yapılabilmektedir. Kurumlar arası yer değişikliğinin oldukça zor olduğunu belirtmek isteriz.
9- Kurum içi yer değişikliği açısından hangi farklar vardır?
Sözleşmeli personelin aynı unvan ve niteliği haiz boş pozisyona kurum içi yer değişikliği talebi karşılıklı yer değişikliğine bağlıdır. Yine aynı unvan ve niteliği haiz boş pozisyon bulunması halinde, eşi şehit olan personelin kurum içi yer değişiklik talebi, bir defaya mahsus olmak üzere yerine getirilmektedir.
Memurların kurum içi yer değişikliği talebi teşkilatın olması kaydıyla oldukça kolaydır.
10- Ücretsiz izin hakkı açısından hangi farklar vardır?
Sözleşmeli personelin doğum, evlat edinme, memur veya diğer personel kanunlarına tabi olan eşinin yurt dışında sürekli göreve atanması veya en az altı ay süreyle yurt dışında geçici olarak görevlendirilmesi ve askerlik sebebiyle hizmet sözleşmesi feshedilen sözleşmeli personelin pozisyonu saklı tutulur ve istekleri halinde bu personel ayrıldığı kurumunda yeniden hizmete alınabilmektedirler.
657 sayılı Kanun'da memurlara aylıksız izinle ilgili daha geniş haklar sağlanmıştır.
11- Yabancı dil tazminatı açısından hangi farklar vardır?
Sözleşmeli personele yabancı dil tazminatı ödenmemektedir. Memurlara ise 375 sayılı KHK'da ve bu kapsamda çıkarılan esaslarda aranan şartları taşıması halinde yabancı dil tazminatı ödenmektedir.
12- Yemek ücreti yardımı açısından fark var mıdır?
Hem sözleşmeli personele hem de memurlara yemek yardımı yapılmaktadır. Bu yardım nakit şekilde yapılmamaktadır. Öğle yemeği servisinden faydalanacak olan memurlardan ve sözleşmeli personelden alınacak asgari yemek bedelleri her yıl çıkarılan tebliğlerle belirlenmektedir.
13- Arazi tazminatı açısından fark var mıdır?
Sözleşmeli personele arazi tazminatı ödenmemektedir. Şartları taşıyan memurlara ise arazi tazminatı ödenmektedir.
Bu açıklamalara bakıldığında sözleşmeli personelin niçin kadroya geçmekte ısrar ettiği daha iyi anlaşılacaktır. Garip bir şekilde aynı işi yapan personele farklı ödeme ve haklar verilmesi doğru bir yaklaşım değildir. Eğer sözleşmeli personel sistemi kalıcı kılınmak isteniyorsa bu şartlarla mümkün olamayacağını düşünüyoruz. Sizce de kadro talepleri haklı değil mi?