TEOG yerine gelen Liseye Geçiş Sistemi'nde (LGS) öğrencilerin yüzde 10'u sınavla öğrenci alacak okullara yerleşirken yaklaşık 1 milyonu da sınavsız, adresine göre bir liseye yerleştirilecek. Milli Eğitim Bakanlığı'nın (MEB) yaptığı açıklamaya göre adrese dayalı sistem şöyle işleyecek. Öğrenciler oluşturulan ortaokul kayıt alanları içerisinde 3 Anadolu imam hatip, 3 Anadolu, 3 de Anadolu mesleki ve teknik lise olmak üzere 9 okularasından 5 tane tercih yapacak.
Oysa MEB verilerine göre nüfusu 50 binin altındaki bazı ilçelerde bir tane bile okul yok, 127 ilçede sadece tek bir lise var. Sadece 26 ilçede 9 ve üzerinde lisebulunuyor.
Eğitimci Alaaddin Dinçer Gazete Habertürk için 81 ile bağlı 919 ilçe arasından nüfusu 50 bin ve altında olan 638 ilçeyi lise sayıları açısından araştırdı. İşte bu araştırmadan çıkan sonuçlar:
5 İLÇEDE BİR LİSE BİLE YOK
"5 ilçede lise yok. Bu ilçeler; Kırklareli/ Kofçaz, Zonguldak Kozlu, Çankırı Bayramören, Siirt Tillo, Yalova Termal. Geri kalan 633 ilçede toplam lise sayısı 2 bin 304. Bu ilçelerde sayıları 1 ile 12 arasında değişen lise var.
SADECE 26 İLÇEDE 9 VE ÜZERİNDE LİSE VAR
Çalışmaya göre 9 ile 12 arasında lise olan ilçe sayısı yalnızca 26 tane. Bunun dışındaki 607 ilçede öğrenciler zorunlu 5 tercih yapacakları liseyi bulamayacak. 1 lise bulunan ilçe sayısı 127 tane. Bu liselerin 102'sini de çok programlı liseler oluşturuyor.
İki lise olan ilçe sayısı 117, 3 lise olan ilçe sayısı 101 iken 4 lisenin olduğu ilçe sayısı da 94. Bu durumda toplam 439 ilçede sadece 1 ile 4 arasında lise bulunuyor.
Bunun yanı sıra 74 ilçede 5 lise, 43 ilçede 6 lise, 28 ilçede 7 lise var. Bu sayı da 145 ilçedeki lise sayısının 5 ile 7 arasında değiştiğini gösteriyor.
9 ve üzerinde lise olan ilçe sayısı ise 26 tane. Bu ilçelerdeki toplam lise sayısı da 248. Bunların dağılımı da şöyle: 17 ilçede 9 lise, 6 ilçede 10 lise, 1 ilçede 11 lise, 2 ilçede de 12 lise.
Bu rakamlar öğrencilerin büyük çoğunluğunun kendi ilçeleri dışında tercih yapmak zorunda kalacaklarını gösteriyor. Araştırmayı yapan Dinçer, "Öğrenciler başka ilçelere gitmek zorunda kalacak. Üstelik sadece lise sayısını veriyoruz. Birçok ilçede 3 farklı lise türünü bulmak da mümkün değil" diyor.
Dinçer, nüfusu 50 bin ve üzerinde olan İstanbul gibi kentlerin ilçelerinde bile öğrencilerin tercih için sunulacak 9 okulu bulamayacaklarını söyleyerek şöyle konuşuyor:
50 BİN NÜFUS VE ÜZERİNDE BİLE 9 TANE ÇIKMIYOR
"İstanbul Çatalca Merkez'de 7, Ankara Kahramankazan'da 8, İzmir Urla'da 6, Kocaeli Karamürsel ile Kahramanmaraş Pazarcık'ta 7'şer, Mardin İdil ve Siirt Kurtalan'da 5'er, Van Çaldıran'da 4 ve Başkale'de ise 3 lise var. Yani nüfusu 50 binin üzerindeki ilçelerde de 9 lise bulmak kolay olmayacak. Bu arada nüfusu 50 binin altındaki Artvin, Ardahan ve Tunceli il merkezlerinde okuyan çocuklar da adrese dayandırılan modelde tercih yapmakta zorlanacak. Örneğin sadece 3 lisenin olduğu İstanbul Adalar İlçesi'ndeki öğrenci 5 tercihte bulunmak için ya 16 km uzaklıktaki Kartal'a ya da Maltepe'ye veya Pendik'e gitmek zorunda kalacak. Çatalca merkezde oturan bir öğrenci 9 lise arasından tercih yapacak olursa ya Binkılıç Beldesi'nden iki liseyi ya da en yakın ilçe olan 34 km uzaklıktaki Silivri'yi seçecek. Benzer durum Şile için de geçerli. Şile'de ikamet eden bir öğrenci 9 lise tercihi arayışına girerse 44 km uzaklıktaki Sancaktepe veya 36 km uzaklıktaki Çekmeköy'den okul seçecek.
EN YAKIN OKUL 26 KİLOMETRE
Lise bulunmayan Kırklareli'nin Kofçaz İlçesi'ndeki öğrenci 26 km uzaklıktaki kent merkezinden okul seçmek zorunda. Ya da bir lisenin bulunduğu Bursa'nın Büyükorhan İlçesi'ndeki öğrenci 82 kilometre uzaklıktaki il merkezinden tercih yapmak zorunda. Bu durumda öğrencilerin evine en yakın okula yerleşecekleri ve istemedikleri okullara gitmeyecekleri gerçek değil."
ALTERNATİF PANSİYONLU OKULLAR MI OLACAK?
Dinçer ailelerin bu seçenekler karşısında çocuklarını ya istemedikleri okul türlerine ya da açık lise ve özel okula göndermek zorunda kalacaklarını belirtiyor. Bu arada sınavsız yerleştirme sisteminde bir seçenek olarak da pansiyonlu okulların yer aldığını anlatan Dinçer şunları anlatıyor:
"Üç genel müdürlüğe bağlı 2 bin 613 pansiyonlu lise var. Bu kurumların kapasitesi 439 bin 722, barınan öğrenci sayısı ise 214 bin 455. Yani açık kontenjanları 225 bin 245. Bu durumda ailelerin adresleri pansiyonlu okullar mı olacak?"