Kriz, serbest girişimciye yaradı

Sıfır sermaye, esnek mesai saatleri ve risk almadan çalışmak… Doğrudan satış sektörünü tanımlayan bu cazip sözler, ekonomik kriz sebebiyle işini kaybeden ve alternatif gelir kaynağı arayanlar için de önemli bir seçenek olmuş durumda.

Krizin kendini hissettirmeye başladığı 2008 yılının eylül ayından beri bağımsız girişimci sayısında ciddi bir artış var. Girişimci sayısındaki bu artışın satışlara da olumlu yansıdığını söyleyen sektör temsilcileri, artış trendinin yıl boyunca devam etmesini bekliyor. Görünen o ki bu iş kolu, işsizlikten kurtuluş yolu arayanlar için adeta can simidi olmuş.

Krizle birlikte işsiz kalanların yanı sıra belirli bir eğitim seviyesi ve iş tecrübesi bulunmayan kişilere kazanç fırsatı sunan bu iş modeli, girişimcilere kendileri için uygun saatlerde çalışma ve harcadıkları çabaya paralel kazanç sağlama imkanı sunuyor. Gelirler, kişinin performansına ve şirketlere göre farklılık gösterse de aylık minimum 50 TL ila birkaç bin TL arasında değişiyor. Ayrıca bağımsız girişimciliğe geçici bir iş olarak başlayanlar olduğu gibi buna uzun vadeli bir meslek olarak bakanlar da var.

Doğrudan Satış Derneği (DSD) verilerine göre Türkiye'de kozmetik, kişisel bakım, temizlik ve beslenme destek ürünleri, ev araç ve gereçleri alanında faaliyet gösteren doğrudan satış şirketleri krizde satışlarını yüzde 15 oranında artırmış durumda. Amway, Avon, Oriflame, Herbalife, Nikken ve Tupperware gibi şirketlerden oluşan Türkiye doğrudan satış pazarının büyüklüğü, 900 milyon dolara yakın. Sektörde çalışan bağımsız girişimci sayısı da 550 bin civarında. Uluslararası pazarın büyüklüğü ise 100 milyar dolarları buluyor.

DSD Başkanı ve Avon Türkiye Genel Müdürü Ron Griffiths, “Ekonomik krizle birlikte birçok kişinin işini kaybetmesi ve doğrudan satış sektöründe çalışmaya başlamasıyla serbest girişimci sayımızda, iki haneli artışlar gerçekleşti” diyor.
Zorlu dönemlerde ve stres altında bile birçok kadının görüntüsüne daha fazla özen gösterdiğini vurgulayan Griffiths, “Türkiye'de de kadınların kriz zamanında daha fazla kozmetik ürünleri kullanmaya meyilli olduklarını söyleyebiliriz” diyor.

Alternatif meslek
Doğrudan satış sektörünü, ikinci bir iş edinmek isteyenlerin yanında ailesine ek gelir elde etmeye çalışanlarla kriz döneminde işini kaybettiği için tercih edenler de var. 2008 yılının aralık ayında Avon bünyesinde çalışmaya başlayan Funda Sunar (32) bunlardan biri. Beş yıl finans sektöründe uzman olarak görev yapan Sunar, ekonomik kriz nedeniyle 10 arkadaşıyla birlikte işten çıkarılmış. Birçok farklı sektör ve pozisyona iş başvurusu yapmasına rağmen hiçbirinden olumlu yanıt alamamış. Çareyi bağımsız girişimci olmakta bulan Sunar, “Satış temsilcisi olarak son birkaç ayda gösterdiğim performans sebebiyle 'takım öncüsü' seviyesine yükseldim ve çok daha üst pozisyonlarda yer alarak kazancımı artıracağıma inanıyorum” diyor.

Krizle birlikte aile bütçesine katkıda bulunmak için iş aramaya başlayan Seher Çetkin (39) ise Oriflame ile çalışıyor. Ev hanımı olan Çetkin, yeni mesleğinden de oldukça memnun: “Oriflame'de yaşa, eğitime ve tecrübeye bakılmaksızın istediğiniz saatlerde çalışabiliyorsunuz. Çocuklarımın eğitim masraflarını karşılayabiliyorum. Sosyal çevrem de genişliyor” diyor.

Hedef, büyüme!
Doğrudan satış yapan şirketler 2009 yılında, krize rağmen girişimci sayılarını ve satış rakamlarını artırmak konusunda kararlı. Avon ve Oriflame'in ardından Türkiye genelinde 150 bini aşkın bağımsız girişimci sayısıyla üçüncü sırada yer alan Amway Türkiye'nin Genel Müdürü Tayfun Ergün, serbest girişimcileri arasında “ev hanımından mühendise, doktordan bankacıya kadar çeşitli meslek gruplarından insanların bulunduğunu” belirtiyor. Gelecek beş yıl içinde girişimci sayısını 300 binin üzerine çıkarmayı hedeflediklerini söyleyen Ergün, üye sayılarındaki artışa paralel olarak bu yıl satışlarını yüzde 10 ila 15 oranında artırmak hedefinde.

Ergün, krizle yüzünden işsiz kalanlar için ciddi bir alternatif olduklarını söylüyor: “Bu iş, işsiz kalanlar için iyi bir alternatif oldu. Çünkü bu sisteme girmek çok kolay ve hiçbir riski yok. Üyelik kayıt ve tanıtım seti masrafları için sadece 70 TL ödüyorlar. Üstelik ayrılmak istediklerinde bu parayı geri alıyorlar. Dolayısıyla sıfır riskle gelir elde etme şansı sunuyoruz. Performansa göre ayda birkaç bin TL gelir elde etmek mümkün. Bu işi ek olarak yapanların yanı sıra işsiz kaldığı için yapanların sayısında da artış var.”

Bir başka doğrudan satış şirketi mutfak aletleri satıcısı Tupperware'in, Kasım 2008'den bu yana satış kadroları yüzde 38 oranında büyümüş. Aynı artış trendinin bu yıl da devam etmesi bekleniyor. Tupperware Türkiye Pazarlama Müdürü Elçin Birben'in 2009 hedefi; çalışan kadrosunu yüzde 25, satışları ise yüzde 20 oranında artırmak.

Sadece kadınlarla çalıştıklarını söyleyen Birben, “Danışman, grup lideri ve distribütörlerimiz kendi işlerinin sahibi olmanın yanı sıra sınırsız kazanç fırsatı, hediyeler ve gezilerden de yararlanıyorlar” diyor.

Bu yıl satışlarında yaklaşık yüzde 5 oranında artış olduğunu söyleyen sağlıklı ve aktif yaşam ürünleri satıcısı Herbalife Türkiye Genel Müdürü Tunç Erben ise önceki kriz deneyimlerine dayanarak zor zamanlar için özel bir satış stratejisi geliştirdiklerini söylüyor. “Alım gücünün düştüğü bu dönemde, müşterilerimize daha uygun fiyatlı, gramajı buna göre düzenlenmiş yeni ve ekonomik ürün alternatifleri sunuyoruz” diyor. Bu sayede distribütörlerinin daha fazla satış yapabildiğini vurgulayan Erben, 20 bin kişilik dağıtımcı kadrosunu, 2009 yılında 35 bine çıkarmayı hedefliyor.

Eleman ihtiyacı sürecek
Her geçen gün satış temsilcisi, direktör, grup lideri ve dağıtımcı kadrolarına yeni isimler ekleyen şirket yetkilileri, çalışan sayısını artırdıkça ürünlerini daha çok kişi ve bölgeye ulaştırmalarının mümkün olduğunun farkında. Bu nedenle 18 yaşını aşmış ve bağımsız girişimci olmak isteyen herkese kapılarını açıyorlar.

Sektörde eleman ihtiyacının hiç bitmeyeceğini belirten kaliteli yaşam ürünleri satıcısı Nikken Wellness Türkiye Genel Müdür Abdurrahman Karahatay, “Şu anda özellikle Doğu ve İç Anadolu Bölgeleri bizim açımızdan oldukça bakir” diyor. Kriz döneminde özellikle erkek danışman sayılarında artış olduğuna da dikkat çekiyor.

Oriflame ise çalışan sayısını artırmak için mart ayı başında bir kayıt kampanyası başlattı. Buna göre sadece 1 TL ödeyerek Oriflame'e katılmak mümkün. Kampanya başladığından beri her gün bin 500'den fazla yeni kayıt aldıklarını söyleyen şirketin Türkiye Genel Müdürü Johan Larsson, bu sayının artacağı görüşünde.

ÜYE OLMAK İÇİN NELER GEREKİYOR?
- Başvuru formunu doldurmak
- 18 yaşını aşmış olmak
- Bir defaya mahsus şirketin belirttiği üyelik ücretini ödemek
(Bu rakam bazı şirketlerde indirimli ürünlerden oluşan seti alarak tahsil ediliyor.)

GİRİŞİMCİ SAYISINDA AVON LİDER!
Avon 220 bin
Oriflame 165 bin
Amway Türkiye 150 bin
Tupperware Türkiye 25 bin
Herbalife 20 bin
Nikken Türkiye 9 bin

Sabah