Maalesef millet olarak kitap okuma alışkanlığımız yok. Mazeretimizde hazır, ya paramız ya da zamanımız yok diyoruz. Hemen kitapların fiyatlarını ileri sürüp bu maaşlar ile kitap okunur mu diyoruz. Çocuklar duymasında Mustafa Ali Karakterinde sanatçının söylediği bir cümle aklıma takıldı. Dizinin bir bölümünde kütüphaneler süslemek için para verip kitap alınmaz dedi. Okumak istiyor isek ödünç kitap bulabiliriz. Okumamak için ileri sürdüğümüz şeyler doğru gerekçeler değil. Buna biz de inanmıyoruz. Şunu itiraf edelim, millet olarak okuma alışkanlığını okullarımızda kazanamıyoruz. Bu iş bu kadar basit. Hiç sağa sola kıvırmayalım. Biz eğitimcilerin bu kabahat!
Öğrenim hayatı bittikten sonra da önce de okumaya ilgi duymuyoruz. Okumaktan zevk almıyoruz. Tembellik yapıyoruz. TV seyretmek, internet başında, kahvehanede zaman geçirmek daha kolayımıza geliyor. Kütüphaneler bomboş. Öğrenciler artık ödev yapmak için bile kütüphaneye gitmiyor. Google amca var, her şeyi o biliyor. Okumaya ne hacet! İnternet sayfalarını karıştırırken rastladım. Zonguldak Karaelmas üniversitesinin yaptığı bir araştırmaya göre 65.000 kişiye bir kütüphane, 95 kişiye bir kahvehane düşüyor. (Bu rakamlar biraz değişmiş olabilir) Gerçi adam başına bir kütüphane düşse ne olur? Gitmedikten sonra! Okullarda, kitap okuma kampanyaları düzenleniyor. Sonunda ödül var. Alışkanlık kazandırmak açısından belki önemli ama mahkemelerde de ceza olarak da kitap okuma cezası verilebiliyor. Ne kadar kötü değil mi? Kitap okumak için ya ödül ya ceza! İçimizden gelerek, isteyerek okumuyoruz. En çok okuyan öğrenciye bisiklet veriyoruz. Çocuk öyle alışıyor ki genç olduğunda da okumak için karşılığında nerdeyse bir şeyler isteyecek. Ya da Guinness rekorlar kitabına girmek için statlarda yalancıktan okuma yapıyoruz. Rekorlar kitabına girince başımız göğe ermiyor.
Oysa kişisel gelişim için okumak önemli.Kitap okuma; günlük hayatımızın bir parçası olmadıkça millet olarak bilgi çağını yakalamamız mümkün değildir. Bilgi dağarcığımızı ve kelime hazinemizi geliştirmek için mutlaka okumalıyız. Okumak, karar verme yeteneğimizin gelişmesine de katkı sağlar. Hepsinden önemlisi, kitap okumak hayal kurmamızı sağlar. İnsanlar ne kadar hayal kurarsa bilim ve teknolojide o kadar gelişir.
İşte kitap okuma alışkanlığı ile ilgili bizim açımızdan ürkütücü rakamlar;
-Toplam nüfusu sadece 7 milyon olan Azerbaycan’da kitaplar ortalama 100.000 tirajla basılırken, Türkiye’de bu rakam 2000 – 3000 civarında basılmaktadır.
- Gelişmiş ülkelerde kişi başına düşen yıllık kitap alımı, ortalama 100 ABD doları, Türkiye’de ise bu rakam 10 ABD dolarının altındadır.
- Türkiye’de her 100 kişiden sadece 4,5 kişi kitap okuyor.
- Japonya’da yılda 4 milyar 200 milyon kitap basılıyor. Türkiye’de sadece 23 milyon.
- Birleşmiş Milletler İnsani Gelişim Raporu’nda, kitap okuma oranında Türkiye, Malezya, Libya ve Ermenistan gibi ülkelerin bulunduğu 173 ülke arasında 86. sırada.
- Japonya’da kişi başına düşen kitap sayısı yılda 25, Fransa’da 7. Türkiye’de ise yılda 12 bin 89 kişiye 1 kitap düşüyor.
- Türkiye’de yüksek öğrenim görenlerin oranı 1965′e göre 14 kat arttı. Ama Yüksek Öğrenim mezunlarının kitap okuma oranı 1965′in de altında kaldı.
- Bir Japon bir yılda ortalama 25 kitap okuyor
- Bir İsviçreli bir yılda ortalama 10 kitap okuyor.
- Bir Fransız bir yılda ortalama 7 kitap okuyor
- Türkiye'de 6 kişiye yılda 1 bir kitap düşüyor.
- Türkiye'de okuma alışkanlığına sahip olan kişi sayısı ortalama 40 bin kişi
(Bu istatistikler eski diyen olabilir, bugün de çok da farklı değil)
İstatistiklere baktığımızda okuma alışkanlığının milli gelir ile doğru orantılı olmadığını da görüyoruz. Yine bizim için kötü olan bir gerçek de üniversiteye giden gençlerimiz okumuyor. Bu nedenle gençlerimiz içine kapalı, kendini ifade edemeyen bir kişilik yapısına sahip oluyorlar. Hayatı çoktan seçmeli test gibi görüyorlar. Kısa ve net cevaplar. Doğru ya da yanlış! Bu yüzden üniversite mezunları arasında mutsuz insan sayısı çok!
Aileler Çocuklarına Okuma alışkanlığı Kazandırmak için Şunları Yapmalıdırlar;
1-Okul öncesi çağındaki çocuklara aileleri renkli masal kitapları okuyarak ve anlatarak çocuklarımıza kitap sevgisini kazandırabilirler.
2- Oyuncakların arasına renkli kitaplar konmalıdır.
3- Evlerde kitaplıklar oluşturulmalıdır.
4- Çocuklara doğum günlerinde özel günlerde hediye olarak kitap alınmalıdır.
5- Anne veBabalar ellerinde gazete, dergi, kitap ile işten evlerine dönseler bu durum çocuklar üzerinde okumaya karşı bir ilgi uyandıracaktır.
6- Evde,çocuk dergilerine abone olmakta okuma alışkanlığına katkı sağlar.
7- Çocuğumuza öteki odaya git kitap oku demek doğru bir davranış değildir.
8- Evde, çocuk ile birlikte kitap okunmalıdır. Yüksek sesle kitap okunup değerlendirme yapılmalıdır. Bunun için zaman ayırmak önemlidir.
Öğretmenler ve Okul, Çocuklara Kitap Okuma Alışkanlığı Kazandırmak için Şunları Yapmalıdırlar;
1-Her öğretmen sınıfa girerken çocukların düzeyine uygun elinde kitapla girse, O’nu model alan öğrenciler, O kitabı merak edip okuyacaktır.
2-Aslında kitap okuma alışkanlığı kazandırma işi yalnızca sınıf öğretmenleri ile Türkçe öğretmenlerinin işi de değildir. Tüm öğretmenlerin bir amacı da çocuklarımıza gençlerimize kitap okuma alışkanlığı kazandırmaktır.
3- Her sınıfın bir kitaplığı olmalıdır. Öğrencilerin düzenli olarak kitaplıktan yararlanıp yararlanmadıkları takip edilmelidir. Öğrenci takip edilmediğini anlarsa okumayabilir. Öğrencilerin kitap okuyup okumadıklarını izlemek ve not etmek gerekir.
4- Kitapların çocukların düzeyine uygun olması gerekir.
5-Okulda kitap okuma çalışmalarına ailelerde katılmalıdırlar. Bunun için saat ayrılmalıdır. Ancak bu şekilde daha çok etkili olunabilir.
6- Çocuklar okuduktan sonra takdir edilmeli ve ödüllendirilmelidir.
7- Okullarda kitap stantları olmalı, kitapları kütüphanelerden çıkarmak gerekir. Okulların şeref köşeleri var alınan ödüller salonlarda sergileniyor onun gibi stantlar yapılmalıdır. En çok okunan kitapları bu stantlarda sergilenerek kaç öğrencinin okuduğunu etiketlenmelidir.
8-Ayrıca imkânlar ölçüsünde çocukları kitap yazarları ile buluşma etkinliği düzenlenmelidir,
9- Kütüphanelerin fiziki durumunu iyileştirmek gibi etkinliklerde kitap okuma alışkanlığına katkı sağlayacaktır.
10- Sınıf kapıları okulda düzenlenen okuma faaliyetlerinde en çok okunan kitap kapağı resmi ile süslenmelidir.
Bu yazdıklarım, çocuklarımıza kitap alışkanlığı kazandırma noktasında sadece birkaç öneri, çok farklı yöntemlerle de kitap okuma alışkanlığı kazandırılabilir. Ama şu bir gerçek ki, günümüzde ailenin içinde olmadığı bir metodun okuma alışkanlığı kazandırmada başarılı olması imkânsızdır.
Kitap okuma konusunda Millet olarak S.O.S vermekteyiz!