Kafkaslar'da galibi olmayan savaş

Gürcü birliklerinin ayrılıkçı Güney Osetya halkını merkeze bağlama düşüncesi ile 7 Ağustos'u 8'ine bağlayan gece gerçekleştirdiği operasyon, Rusya'nın sert müdahalesi ile sonuçlandı. Rakamlar değişse de bin 500 sivil ve asker hayatını kaybetti. 192 bin kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı. Gürcistan toprak bütünlüğünü kaybederken; Moskova, Güney Osetya ve Abhazya'nın bağımsızlıklarını tanıdı. Avrupa Birliği'nin müdahalesi ile ateşkes sağlandı, ancak barış anlaşması henüz parafe edilmedi. Güney Osetya güvenlik güçleri ile Gürcü birlikleri arasında taciz atışları devam ediyor. Bölgede tansiyon her zaman yükselme riski taşıyor.

Savaşın nedenleri ile ilgili birçok gerekçe sıralanabilir. Eski ABD Başkanı George W. Bush yönetiminin Gürcistan ve Ukrayna'nın NATO üyeliğinin gerçekleşmesi için başlattığı adım Moskova'yı tedirgin etti. Rusya ABD'nin Doğu Avrupa'ya yerleştirmeyi planladığı füze kalkanı programını birlikte değerlendirince, kendi güvenliğini tehlikede gördü.

Moskova, Tiflis'de gerçekleşen kadife devrime başlangıçta sert karşılık vermedi. Ancak Gürcü lider Saakaşvili'nin BDT'nin bölünmesine neden olacak, Azerbaycan, Moldova, Ukrayna ve Özbekistan'ı da yanına alarak alternatif GUAM'ı oluşturma girişimi Kremlin'i kızdırdı. Tiflis, Rus üslerini birer birer kapattı. Rusya, Kafkaslarda güvenliğini tehlikede görmeye başladı. Önce, Gürcü maden suyu krizi patlak verdi. Ardından ajan krizleri eklendi. Rusya'da çalışan binlerce kaçak Gürcü uçaklarla Tiflis'e gönderildi. İnsani dramlar yaşandı. Güney Osetya ve Abhazya halkından Rus vatandaşı olmak isteyenlere olumlu yanıt verildi. Moskova, muhtemel bir krizde, hukuki gerekçesini önceden hazırlamış oldu.

Tırmanan gerilimin ardından patlak veren savaş sonucunda Kafkaslar'ın parlayan yıldızı Gürcistan kaosa sürüklendi. Toprak bütünlüğünü kaybeden Tiflis, savaşın en çok kaybedenleri listesinde yer alıyor. Saakaşvili'nin çağrılarına yeni ABD yönetiminden yeterince destek gelmiyor. Beyaz Saray, ABD Başkanı Barack Obama'nın Rusya ile sağladığı mutabakata daha fazla önem veriyor. Muhalefet Saakaşvili yönetiminin değişmesi için aylardır gösterilerine devam ediyor.

Savaşın ikinci en çok kaybedeni ABD ve NATO. Şimdi eski Sovyet ülkelerinde ABD ve NATO'nun etkin gücü artık sorgulanıyor. Saakaşvili ile birlikte Kadife Devrim'i gerçekleştiren Nino Burjanadze ve Ukrayna'da Turuncu Devrim'de Cumhurbaşkanı Viktor Yuşçenko'nun yanında yer alan başbakan Yulia Timoşenko'nun muhalefete geçmelerini iyi okumak gerekiyor. Gürcistan'ın ihtilaflı bölgelerinde görev yapan uluslararası kuruluşlar da savaşın sonucunda bölgedeki etkilerini kaybetti.

MÜLTECİLER ZOR ŞARTLARDA YAŞIYOR

Başlangıçta zafer kazandığı iddia edilen Rusya için de, durumun pek de iç açıçı olmadığı ortada. Rusya'nın askerî müdahalesi eski Sovyet ülkelerinde önemli bir tedirginliğe yol açtı. Rusya, bağımsızlıklarını tanıdığı Abhazya ve Güney Osetya konusunda arka bahçesini ikna edemedi. Bu, Kremlin tarafından net bir şekilde dillendirilmese de, beklenmeyen bir durumdu. İki ayrılıkçı bölgenin bağımsızlıklarını tanıyacağını söyleyen Belarus, Tiflis lehine girişimlerde bulunmaya başladı. Tanıma işini çoktan askıya alan Minsk, NATO karşısında oluşturulan 'Hızlı Hareket Birliği' anlaşmasını da parafe etmedi. Rusya ikinci kaybı Özbekistan'la yaşadı. Taşkent, ABD askerî üssünü kapatarak önemli bir karar almış olsa da, şimdilerde Washington'la sıcak temas halinde. Kremlin, eski müttefiklerinin Rusya ile ilişkileri gözettikleri kadar ABD, Avrupa, Çin ve diğer merkezlerle de politika geliştirmeye çalıştıklarının farkında. Dördüncü kaybeden ise bölge halkı. Bölgede enkazlar, yanan evler, işsiz insanlar öylece bekliyor. Evlerine hâlâ dönemeyen 30 bin sivil, en temel hizmetlerden bile yoksun bir şekilde son derece zor koşullarda yaşıyor. Tansiyonun yeniden yükselmesi nedeni ile Şinvali Gürcistan bağlantısı kesildi. Sınırlar kapatıldı. Ticaret durdu. Halk bu bölünmüşlüğün ve savaş durumunun ne zaman sona ereceğini ümitsiz bir şekilde bekliyor. ZAMAN