İstisnai Memur Nedir?
KPSS şartı bulunmayan, genellikle siyasi iktidara yakın kişilerin atandığı, 657 sayılı Kanunda sınırları belirlenmiş sınırlı sayıda kadroya istisnai kadro denilmekte ve buralara ataması yapılan kişilere de istisnai memur denilmektedir. İstisnai memurlar daha sonra sınavsız olarak normal memuriyete geçebilmektedir. Bunu örnekle açıklamak gerekirse daha önce hiç KPSS sınavına girmemiş bir kişi istisnai memur kadrosundan müşavirlik kadrosuna atanabilmekte ve daha sonra öğrenim durumuna göre mühendislik kadrosuna geçiş yapabilmektedir.
657 sayılı Kanunun 59. Maddesinde istisnai kadrolar belirlenmiş olup, bunların arasında Valilikler de bulunmaktadır. Yine bu Kanunun İstisnai Memurluklara Atanmada Aranacak Şartlar başlıklı 60 ıncı maddesinde; İstisnai Devlet memurluklarına 48 inci maddede yazılı genel şartları taşıyan kimselerden atanmalar yapılabileceği ve kuruluş kanunlarındaki özel hükümlerin saklı olduğu hükmüne yer verilmiştir. 657 sayılı Kanunun 48. Maddesinde ise memur olmanın genel şartları ve özel şartları belirtilmiştir. Yine bu Kanunun İstisnai Memurluklara Atananlara Bu Kanunun Uygulanacak Hükümlerini düzenleyen 61 inci maddesinde; istisnai memurluklara atananlar hakkında bu Kanunun atanma, sınavlar, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi dışında kalan bütün hükümleri uygulanacağı belirtilerek istisnai kadrolara sınavsız atama yapılacağı belirtilmiştir.
İstisnai Memurluk Hakkında Detaylı Bilgi
İstisnai kadrolar varoluşları ile beraber büyük tartışmaları da beraberinde getirmiştir. Ülkemizde sayısız vatandaşımızın atanmak için beklediği, çeşitli sınavlarla büyük uğraşlar verdiği günümüzde, bazı kişilerin bu kadrolar vasıtasıyla kolay bir şekilde memur olarak atanmaları büyük tepki almıştır. İstisnai kadrolara sınavsız olarak atama yapılabildiği için, istisnai kadroların amacı dışında kullanımı oldukça yaygındır.
657 Sayılı Kanunun adaylığa kabul edilme başlıklı 54. Maddesinde; Aday olarak ataması yapılmış bir devlet memurunun adaylık süresinin en az 1 sene ve en çok 2 sene olabileceği belirtilmiştir. Bu süre içinde aday memur başka kurumlara nakil edilebilmektedir. 657 sayılı kanunda istisnai memurluk hakkında maddeleri incelediğimizde aşağıdaki sonuçlara ulaşabilmekteyiz.
İstisnai kadrolardan diğer memuriyet kadrolarına kısa zamanda atamalar yapılabilmektedir.
İstisnai memur atamalarında adaylık hükümlerinin uygulanamayacağı yönünde Danıştay ve Devlet Personel Başkanlığı kararları bulunmaktadır. Bunun yanında naklen atanılacak kadro istisnai kadro bile olsa geçişte muvafakat şarttır.
Benzer husus aday memur olarak görev yapmakta olanların istisnai kadrolara atanması durumunda da geçerlidir. İstisnai kadrolara atanma durumunda 657 sayılı kanunun uygulanmayacak hükümleri arasında atanma hükümleri de yer almaktadır ve bu atamanın içinde naklen atama da bulunmaktadır. Yani 657 sayılı kanunun 54. Maddesinde yer alan kısıt sizin için uygulanmayacaktır. Bunun yanında istisnai kadrolara atamanızın yapılması durumunda yarım kalan adaylık eğitimi de uygulanmayacaktır.
Herhangi bir nedenle istifa eden bir memur bekleme süresine tabi olmadan istisnai kadroya atanamaz. Bu görüşümüzün aksine, Devlet Personel Başkanlığının vermiş olduğu bir mütalaada şu ifadelere yer verilmiştir; ‘…Bu itibarla, yukarıda sözü edilen bekleme sürelerinin istisnai memuriyetlere atanmada söz konusu olmadığı, istisnai memuriyetlerden başka kadrolara naklen atamalarda da aynı esasların geçerli olduğu ancak istisnai memuriyet kadrolarında çalışmakta iken çekilen veya çekilmiş sayılanların diğer kadrolara atanmaları halinde ise bekleme sürelerine tabi olduğu mütalaa edilmektedir.’
İstisnai memurluk kadrolarında görev yapıyorken herhangi bir sebepten dolayı istifa eden memur 6 aylık süreyi doldurmadan tekrar devlet memuriyetine dönemez. Devlet Personel Başkanlığı da aynı şekilde görüş belirtmiştir.
İstisnai kadrolar kamu vicdanını yaralayan, suistimale açık kadrolar oldukları için kısa zamanda yasal düzenlemeler gerçekleştirmek gerekmektedir.
İstisnai memuriyet kadrolarına ataması yapılan bir kişi daha sonra 399 sayılı kanun hükmünde kararnameye tabi sözleşmeli personel pozisyonlarına herhangi bir sınav şartı olmadan açıktan atanabilir.
Lise mezunu bir kişinin 1 inci dereceli özel kalem müdürlüğü kadrosuna istisnai memur olarak atanması bize göre mümkün değildir. Ancak, Devlet Personel Başkanlığı vermiş olduğu bir mütalaada şu ifadelere yer vermiştir; ’657 sayılı Kanunun istisnai memurluklara ilişkin 59 uncu maddesi kapsamı içinde Özel Kalem Müdürlüklerine yer verilmiş olup, mezkur Kanunun istisnai memurluklara atanmada aranacak şartlara ilişkin 60 nci maddesinde ‘İstisnai Devlet memurluklarına 48 inci maddede yazılı şartları taşıyan kimselerden atanmalar yapılabilir.’ hükmü yer almaktadır. Bu hükümler çerçevesinde, 657 sayılı Kanunun 48 inci maddesinde yazılı genel şartları taşıyan kimselerden özel kalem müdürü kadrosuna atama yapılabileceği mütalaa edilmektedir.’
İstisnai Kadrolar İçin Sayıştay Ne Karar Verdi?
Sayıştay denetçileri yapmış oldukları incelemelerde istisnai kadro uygulamasının hazineyi zarara uğratır nitelikte olduğuna karar vermiştir. Denetçiler, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığında tespit ettikleri bu uygulamayı Sayıştay Birinci Başkanlığına bildirdi. Sayıştay Birinci Başkanlığı da görüşülmesi için konuyu Sayıştay Genel Kuruluna havale etti. Sayıştay Genel Kurulu geçen yıl aldığı kararda uygulamanın genel bir nitelik taşıyıp taşımadığının araştırılmasına, daha sonra yaygın olduğunun tespit edilmesi durumunda söz konusu hususun Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulmasına karar verdi.
İstisnai Kadrolar Hangileridir? İstisnai Memur Kadroları
Hangi kadroların istisnai kadro olduğu 657 sayılı Kanunun 59'uncu maddesinde yer almaktadır. İşte bu maddeye göre sınav şartı aranmayan kadrolar:
“Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği ile …,
Başbakan Başmüşaviri,
Savunma Sanayii Müsteşarlığına ait Müsteşar, Müsteşar Yardımcısı, I.Hukuk Müşaviri, Daire Başkanı ve Müşavir Avukat kadroları,
Toplu Konut İdaresi Başkanlığına ait Başkan, Başkan Yardımcısı, Hukuk Müşaviri, Daire Başkanı, Uzman, Uzman Yardımcısı, Müşavir Avukat ve Şube Müdürleri (Uzman),
Başbakan Müşavirlikleri,
Özelleştirme İdaresi Başkanlığında Başkan, Başkan Yardımcısı, Başkanlık Müşaviri, Daire Başkanı, Proje Grup Başkanı ve Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği
Başbakanlık ve Bakanlık Müşavirlikleriyle Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliklerine, Başbakanlık Basın Müşavirliği,
Türkiye İstatistik Kurumu Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği,
Gelir İdaresi Başkanlığında Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği,
Bakanlar Kurulu Sekreterliği,
Milli Savunma Bakanlığı ile Türk Silahlı Kuvvetleri kadrolarında veya kadro açıklamalar bölümünde özel nitelikli olarak gösterilen görev yerleri,
Özel Kalem Müdürlükleri,
Valilikler,
Büyükelçilikler,
Elçilikler,
Daimi Temsilciliklere, dış kuruluşlarda çalışma müşavirlikleri nezdinde görevlendirilecek sendika uzmanlıkları,
Din İşleri Yüksek Kurulu Üyelikleri,
Milli İstihbarat Teşkilatı memurlukları,
Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Müşavirlikleri,
Hukuk Müşavirliğine ve Genel Sekreter Sekreterliği,”
Bu haberimizde istisnai memur kimdir, istisnai memur kadroları hakkında bilgi, istisnai memuriyet ve istisnai memurların atanmaları hakkında detaylı bilgiler sunduk. Bir sonraki yazımız olan istisnai memur nasıl olunur makalemize de göz gezdirebilirsiniz. Aynı zamanda istisnai memurluk hakkında soru, sorun ya da görüşlerinizi yorum bölümünden dile getirebilirsiniz.
Kaynak: devlette.com