Üniversitelerde öğrencilerin eserlerinin ne kadarının özgün olduğunu denetleyen “takip” programları artık liselerde de kullanılmaya başlandı
İnternet kendi sorunlarını da yaratıyor. Her türlü bilginin internet üzerinden yayılması ve bilginin kolay ulaşılır olması “aşırma” yani intihalin yeniden tanımlanmasını getirdi. Bu kez adı “dijital hırsızlık”. Öğrencilerin internetteki makalelerin, yazıların, kitapların içinden bölümleri “kopyala-kes-yapıştır” yöntemiyle alıp, kaynak göstermeden kendi eseriymiş gibi sunmasının yaygınlaşmasıyla liselerde takip programları da kullanılmaya başlandı.
Uzaklaştırmaya hatta yurtdışında okuldan atılmaya kadar giden cezaların verildiği “dijital hırsızlık” için yaklaşık 15 özel lise takip programı kullanıyor. Ödevlerin ne kadarının “aşırma” olduğu belirleniyor. Cezasına gelince; ödevin yeniden yapılmasından, tekrarlanması halinde “0” almaya ve disiplin kurulundan “kınama” verilmesine kadar gidiyor.
“Dijital takip” bin öğrencili bir okulda yıllık ortalama 2 bin Euro’ya mal oluyor.
İNTİHAL NASIL ANLAŞILIR?
Bir çalışmanın intihal olup olmadığının nasıl anlaşılacağını URKUD yöneticilerinden Peter Witasp anlatıyor: “Kural basit. A belgesi varlığını B belgesine dayandırıyor ve kaynak gösterilmediyse bu intihaldir.”
"İNTİHALE YAPTIRIM VAR"
Mert Eyüboğlu (Eyüboğlu Eğitim Kurumları Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı):
Öğrencilerin kaynak göstermeden alıntı yapmalarını istemiyoruz. 7. sınftan itibaren kaynak göstermek zorundalar, liseden itibaren yaptırımı var. İntihal belirlersek ya ödevin tekrar yapılmasını istiyoruz ya da 0 alıyor. Başkalarının eserinin özgün çalışma gibi sunulmaması gerektiğini öğretiyoruz.
"ETİK KURALLARI ÖĞRENİYORLAR"
Sevinç Atabay Türk Eğitim Derneği Genel Müdürü:
2004’te IB sınıflarında uygulamaya başladık, şimdi tüm sınıflarda uygulanıyor. Ödevleri programdan geçiriyoruz. Hatta bu işlemi öğrenciyle birlikte yapıyoruz. Böylece öğrencilere hem bilgi okuryazarlığını hem de alıntılama, gönderme nasıl yapılır onları anlatıyoruz. Böylece öğrencilerimiz daha ortaöğretimdeyken ihtiyaç duyduğu bilgiyi kullanırken, bilimsel ve etik kurallara saygılı olmayı öğreniyor.
"DİSİPLİN KURULUNA GİDER"
Funda Cüceloğlu (Üsküdar Amerikan Lisesi Müdürü):
Öğrencinin kaynağını göstermeden alıntı yaptığı durumları ortaya çıkarabilmek için bu programı kullanmaya karar verdik. Hazırlık sınıfına başlayanlara intihal konusunda bilgi veriyoruz ve her sene başında da hatırlatıyoruz. Bu konu ödev yönergelerinde de var. İntihal saptanırsa ya tekrar hazırlatılır, ya 0 ve yazılı uyarı verilir. Tekrarında öğrenci disiplin kuruluna gider, kınama cezası alır.