Önder Yılmaz
İçişleri Bakanlığı, 15 Temmuz darbe girişiminin ardından; ülkedeki kalkışmalar, artan terör olayları, yaygın şiddet hareketleri, ağır ekonomik bunalımlar, siber saldırılar, enerji arz güvenliği, milli güvenliği tehdit eden yurtdışı kaynaklı gelişmeler ve doğal afetlere yönelik yapılanmaya gitti. Bakanlık ve illerde 7 gün 24 saat esasına çalışacak "Güvenlik ve Acil Durumlar Koordinasyon Merkezleri (GAMER)"oluşturuldu. Merkezler; güvenlik kaynaklı acil durumlara ilişkin tedbirlerin ülke düzeyinde etkin şekilde gerçekleştirilmesi için gerekli önlemleri alacak.
12 Nisan 2017'de çıkarılan "yönerge" ile kurulan yapının organları ve görevleri belirlendi. GAMER yönergesine göre, yapılanmanın amacı şu olacak:
"Terör olayları, yaygın şiddet hareketleri, ağır ekonomik bunalımlar, siber saldırılar, enerji arz güvenliği, milli güvenliğimiz hak ve menfaatlerimizi tehdit eden yurt dışı kaynaklı gelişmeler, deniz/çevre kirliliği, deniz güvenliği konularda teşkilat, yönetim ve koordinasyon açısından oluşan boşlukları doldurmak. Kamu düzeni ve güvenliğini, bireylerin hak ve özgürlüklerini, can ve mal emniyetini, toplumun güven ve huzurunu temin etmeye yönelik hizmetleri yürüten birimler arasında koordinasyonu sağlamak."
SENARYO ÜRETECEK
7 gün 24 saat esasını göre çalışacak merkezler; güvenlik kaynaklı acil durumlara ilişkin hizmetlerin ülke düzeyinde etkin şekilde gerçekleştirilmesi için gerekli önlemleri alacak. Merkez, güvenlik kaynaklı acil durumlara ilişkin senaryolar üretecek ve sanki gerçekleşiyormuş gibi tatbikatlar gerçekleştirecek. Merkezin görevi "risk değerlendirmelerine dayalı olarak bütün durum ve ihtimallere yönelik senaryolar geliştirmek. Planlı, proaktif ve önleyici bir yaklaşımla oluşabilecek zararları aza indirmek, insan yaşamını güvence altına almak ve kolaylaştırmak" ilkelerine dayanacak.
ENTEGRE HABERLEŞME
Merkezin haberleşme, bilgi ve belge akışı, merkez bünyesinde kurulacak olan kesintisiz ve güvenlik haberleşme sistemi üzerinden yapılacak. İki ay içinde GSM, uydu ve telsiz bileşenleri ile emniyet, Jandarma ve sahil güvenlik bölgelerindeki JEMUS, SAHMUS, OGS, HGS, EDS gibi bilgi, veri ve görüntü sistemleri entegre edilecek. Kamu binaları, havaalanları, liman, lojistik alanlar, sanayi bölgeleri, alışveriş merkezleri, enerji tesisleri, benzin istasyonları, spor kompleksleri, stadyumlar, yolcu ve yük terminalleri, gar, kültür ve kongre merkezleri, ticari kompleksler, otel, pansiyon ve öğrenci yurdu gibi insanların yoğun olarak kullandığı risk oluşturan mekanlardan kesintisiz ve güvenilir bir görüntü sağlanacak.
HAREKAT YILDIRIM
Mesaj, bilgi ve belgelerin ivedilik dereceleri; normal, ivedi, çok ivedi ve geciktirildiğinde ülkenin askeri, siyasi ve ekonomik çıkarları ile çok acil değerlendirilmesi gereken ve zamana bağlı bilgileri içeren telgraf, evrak ve mesajlar için "Harekat Yıldırım" ivedilik derecesi olarak nitelendirilecek. Haber kaynağı konumundaki İl GAMER'lerinden gelen her türlü bilgi ve belge akışı değerlendirmeye alınacak.
Olay, ilin müdahale gücünü aşıyorsa merkezden destek talep edilecek. Acil durumlarda hayatını kaybedenlerin intikali, yakınlarıyla irtibat kurulması, dini vecibelerinin yerine getirilmesi ve definleri takip edilecek. Toplumsal olaylar, terör saldırıları ve acil durumlar sonucu şehit olanların yakınlarına, gazilere ve etkilenen diğer vatandaşlara ve ailelerine yönelik psiko-sosyal, dini, manevi ve sosyal destek, iaşe, ibate, acil sağlık hizmeti ve diğer hizmetleri koordine ederek verecek.
KİMLER OLACAK?
Merkezler olağan durumlarda çekirdek kadro ile faaliyet gösterecek. Acil durumlarda ise tam kadro durumuna geçilecek. İçişleri Bakanı veya müsteşarının öncülüğünde, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı harekat merkezleri, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, Kamu Düzeni ve Güvenliği çekirdek kadroya entegre olacak. Diğer bakanlık, kurum ve kuruluşlar da GAMER'e eklemlenecek.
TURGUT ÖZAL DÖNEMİNDE DE HAZIRLANMIŞTI
81 ilde valilikler bünyesinde oluşturulan GAMER teşkilatı yöneticileri 26-27 Temmuz'da Ankara'da eğitimden geçirilecek. Turgut Özal'ın Cumhurbaşkanlığı döneminde 1990'ların başında hazırlanan ancak uygulamaya konulmadan rafa kaldırılan benzer bir proje, daha sonra Başbakanlık bünyesinde önce "Kriz Yönetim Merkezi Yönetmeliği" ardından "Afet ve Acil Durum Yönetimi Merkezi Yönetmeliği" olarak hayata geçirilmişti. Ankara'daki eğitim toplantısını İçişleri Bakanı Süleyman Soylu açacak, Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı, Emniyet, Jandarma, İller İdaresi, Göç İdaresi, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri ve MİT gibi kurumlardan alanında uzman kişiler, GAMER'in amacı başta olmak üzere tanıtımını yapacak. İlk kez kamuoyu sahnesine çıkacak GAMER toplantısında, toplumsal olaylar, kriz yönetimleri, haberleşme usulleri gibi konularda tecrübe paylaşımı ve eğitimleri yapılacak.
İLLERDE YAPILANMA
Valilikler bünyesinde oluşturulan yapılanmanın başında valiler veya görevlendireceği bir vali yardımcısı olacak. İl düzeyinde mücadele ve koordinasyonda; il jandarma komutanı, il emniyet müdürü, sahil güvenlik bölge grup komutanı, il göç idaresi müdürü, il nüfus ve vatandaşlık müdürü ile garnizon komutanı, 11 Acil Çağrı Merkezi, il idare şube başkanları, belediye temsilcileri, özel sektör ve sivil toplum temsilcileri olacak. Belediye başkanları ellerindeki tüm araç gerekçe ve personeli gerektiğinde merkeze tahsis edecek.