Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, milyonlarca vatandaşı ilgilendiren Emeklilikte Yaşa Takılanlarla (EYT) ilgili flaş açıklamalar geldi. AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş, sözleşmelilere kadro müjdesinin ayrıntılarını açıklarken EYT'lileri endişeye sevk eden sözler söylemişti.
Elitaş'ın açıklamaları kafaları karıştırdı
AK Parti'li Elitaş, "EYT ile ilgili çalışmayı bitireceğiz ama bizden bir tarih istemeyin. Çünkü muhalefet, 20 milletvekiliyle Meclis'i tıkayabiliyor. Bu engellemeleri de dikkate alırsak bir süre vermemiz mümkün değil." demişti. Bu sözler acaba EYT seçim sonuna mı kalacak" endişesi yaratmıştı.
İlk maaşlar Şubat ya da Mart'ta ödenecek
Yasa teklifinin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'na ay sonunda gelebileceğini ifade eden Çalışma Bakanı Bilgin, ilk aylıkların da şubat ya da martta hesaplarda olacağını kaydetti. Bakan Bilgin, EYT ile ilgili vatandaşlar tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) iletilen tüm dosyaların bir ay içinde sonuca bağlanacağını belirterek, "Cumhurbaşkanımız talimat verdi, 'Bu sorunu kökten çözün' dedi. Türkiye'nin gücü Cumhurbaşkanımızın büyük desteği ile bunları yapıyoruz" diye konuştu.
Emekli olacakların yaş ortalaması 49.5
EYT'den faydalanacakların yaş ortalamasının 49.9 olduğunu anlatan Bilgin, şunları söyledi: "Bu bizim açımızdan avantaj ve sürdürülebilir bir durum. EYT'den faydalanacak kişi sayısı şu anda 2 milyonun üzerinde. Şubat sonu itibarıyla bu sayı 2 milyon 250 bin kişiye ulaşacak. Bunların yaklaşık 600 bini kamu görevlisi.
Kamu görevlileri en az 11 bin lira alacak
Kamu görevlilerinin maaş ortalaması en düşük 11 bin lira. Şimdi ortalaması 13 bin civarında olacak. Yani hemen emekli olmak için cazip bir sebebi yok. İlk etapta kamuda 51 bin kişinin emekli olacağını düşünüyoruz. Yani kamuda 500 bin kişinin emekli olmayacağını düşünürsek aylık bağlanacak EYT'li rakamı inecek."
İşçi ile işveren anlaşacak
Bakan Bilgin, kamu çalışanlarının yanı sıra bir de EYT'ye hak kazanan ancak aldığı yüksek aylıkları kaybetmemek için emekli olmayı istemeyecek kalifiye işçilerin olduğunu belirtti. Bilgin, şunları kaydetti: "Mesela büyük kuruluşlarda çalışan kalifiye işçiler, işverenleri ile oturup anlaşacaklar. Bunlar ya emekli olmayacaklar ya da işveren onlara diyecek ki 'emekli olduğunuz tarihteki rakamlar üzerinden kıdem tazminatınızı vereceğiz, şimdi emekli olmayın' oradan da emekli olmayacak olanlar olabilir. Dolayısıyla emekli olacak sayının yarı yarıya inmese bile ona yaklaşacağını düşünüyoruz."
Stajda ortada iş akdi yok, EYT kapsamına alamayız
Bakan Bilgin, staj sigortalılarının durumu ile ilgili ise, "Staj mağdurları mağdur değildir. Yani onlar o kavramı kullanamazlar. Çünkü onları mağdur eden bir şey yok. Ortada iş akdi yok. 'Staj da sayılsın' diyorlar böyle bir şey yapamayız. Milletin parasını imkanlarını biz bu şekilde dağıtamayız. Prim 'patronun kim' diye soruyor. O gün senin için prim yatırması gerekirken yatırmamış olan ya da eksik yatıran patronun kim, yok öyle bir şey" diye konuştu.
Ortalama emekli aylığı arttı
EYT kapsamında bağlanacak aylıkların yeni maaş düzenlemesi sayesinde arttığına dikkat çeken Bilgin, "En düşük emekli aylığını 5 bin 500 lira yapmamız çok işe yaradı. Çünkü mevcut EYT'lilerin aylığı çok düşüktü. Yüzde 60'a yakını 3.500-4.500 arasında olacaktı. Neticede prim seviyeleri düşük, prim miktarı sınırda olan vatandaşlar bunlar. Bir de özel sektörde hep asgari ücretten gösteriliyor primler, dolayısıyla düşük maaşlardı" diye konuştu.
2027'de emekli olacaklar da var
EYT kapsamına giren ancak yeterli prime sahip olmayanların da bulunduğunu anlatan Bilgin, "EYT'li olabilecek insan sayımız 4 milyon 700 bin civarında kişi. Onların prim gün vesaireleri doldurmaları filan 2027'de olacaklar var" dedi.
Bütçede herhangi bir sıkıntı yok
Bilgın, tüm hakedenlerin emekli olacağı ve hak etse de maaş kaybı yaşayacağını düşünerek emekli olmayacaklara göre iki farklı maliyet çalışması yaptıklarını anlattı. Bilgin, "Düzenlemenin maliyeti 120-200 milyar lira arasında. Her hak eden emekli olursa 200 milyar lira. Hesaplarımızı ona göre yaptık, bütçemizde hiçbir sıkıntı yok" dedi.
İstismar edilmesine karşı tedbirler alınacak
Çalışma Bakanı Bilgin, son dönemde bazı avukatların ortaya çıkarak vatandaşları EYT'li yapabileceklerine ilişkin organize hareket ettiklerini belirlediklerini ifade ederek, "Organize avukatlar var. Gidip vatandaşa diyorlar ki 'İstersen biz seni 8 Eylül 1999'dan önce işe başlamış gibi gösteririz. Nasıl başlatırsın? Falan şirket var oraya bir dilekçe vereceksin, senin işlemlerini geç yapmış gibi göstererek işlemlerini takip edeceğiz.' Böyle organize çalışmalar var. Onların müracaatlarını aldırmıyorum. İstismar eden her zaman olur ama biz gereken tedbirlerin hepsini alacağız" dedi.
Cumhurbaşkanımız 'kökten çözün' dedi
Bakan Bilgin, düzenlemenin başında tartışılan yaş sınırı probleminin ise Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın talimatı ile aşıldığını ifade ederek, "50 yaş sınırını koysak ilk yıl 1 milyon kişi emekli olabiliyordu. 48-50 yaparsak kadınlara pozitif ayrımcılıkla o zaman 1 milyon 200 bin kişi emekli olabiliyordu. Diğer 1.5 milyon kişi ise sonraki sene emekli oluyordu. Fakat kamuoyunda hemen yeni yaşa takılanlar tartışması başladı. Sayın Cumhurbaşkanımız talimat vererek 'Bu sorunu kökten çözün' dedi. Düzenlemeyi bu şekilde hazırladık. Türkiye'nin gücü Cumhurbaşkanımızın büyük desteği ile bunları yapıyoruz" diye konuştu. Bilgin, "EYT ile ilgili teşekkür için de çok arayan oldu. Dua ediyorlar bazıları teşekkür ediyor. Şanlıurfa'da bir konvoy yapmışlar onun fotoğraf ve videosunu gönderdiler" şeklinde konuştu.
İlk aylıklar Şubat ya da Mart'ta
EYT'nin şu an Meclis'te milletvekilleri tarafından çalışıldığını anlatan Bilgin, "Milletvekillerimiz gelen taleplerle ilgili uzman arkadaşlarımızla konuşuyorlar. Komisyon aşaması ay sonunu bulabilir, ayın sonunda Plan ve Bütçe Komisyonu'na gitmiş olur diye düşünüyorum. İlk aylıklar şubat ya da martta bağlanabilir" dedi.
Dosyalar 1 ayda sonuca bağlanır
Askerlik ve doğum borçlanması ile ilgili şu anda başvuruların yoğun bir şekilde SGK'ya geldiğini anlatan Bilgin, "Başvuru yapanların durumları uyuyor mu uymuyor mu inceleniyor. Kurum çok yoğun çalışıyor. Altyapımızı geçtiğimiz sene yenilemiştik. Bu nedenle 1.5-2 milyon dosya sisteme girse dahi bir sorun yaşamayacağız. Bir ay içerisinde tüm dosyaların sonuca bağlanabileceğini ifade ediyor arkadaşlarımız. Başvuruların çoğunluğu e-devlet üzerinden alınacak, personelimiz hazır" şeklinde konuştu.
Farklı sigortaların birleştirilmesi
Bilgin, "Farklı sigorta kollarına tabi çalışanların birleştirmesini ise büyük ölçüde yaptık. Mesela vatandaş gitmiş yurtdışından müracaat etmiş, bir dönem diyelim Almanya'da çalışmış sonra gelmiş burada inşaatlarda çalışmış, kendi işini kurmuş batmış, başka işe girmiş filan kaç tane iş yapılacak. Yurtdışından dosyası alınacak getirilecek bunların hepsine bakıldı hepsi kontrol altında" dedi.
Kıdem Tazminatı KGF ile çözülecek
Kıdem tazminatı ödemeleri konusunun Kredi Garanti Fonu (KGF), desteğiyle çözüleceğini kaydeden Bilgin, "Zaten kıdem tazminatı meselesinde büyük bir sorun yok. Bir defa kıdem tazminatının belli bir miktarını vergiden düşüyor işverenler. İkincisi kıdem tazminatı bilinmeyen bir olay değil, yani bu hak olarak düzenlenmiş. Sosyal Güvenlik Destek Primi kolaylığı da sağladık. 5 puan indirerek tekrar çalışmalarını kolaylaştırdık. Sadece onlar işe tekrar devam ederse 5 puan indirim verilecek. İşverenler umarım bu konuda çok sıkıntı çekmeyecek" ifadelerini kullandı. (Sabah)