Ahmet Ünlü
Etik Kurul kararlarının hangi kurum veya kuruluşa ait olduğunu kararlardan öğrenmemizin mümkün olmadığını da belirtmemiz gerekir. Çünkü, yayımlanan kararlarda isim vb. hususlara yer verilmemektedir. Bu nedenle Kararları farklı mecralara çekmek doğru değildir. Önemli olan konunun özüne inmek ve etik dışı davranışı kim yararsa yapsın bunun uygun olmadığını bilmektir. Bugünkü yazımızda da Kurulun vermiş olduğu örnek kararlarla bazı kamu görevlilerini nasıl hizaya getirdiğini açıklayacağız.
BORÇLANMAYLA 978 BİN TL TUTARINDA MAKAM ARACI OLMAZ
Daha önce bu köşeden makam araçları konusunda ciddi sıkıntılar olduğunu ifade etmiştik. Etik Kurul tarafından bu konuda çok sayıda etik ihlali verilmiş olmasına ve ilke kararı alınmasına rağmen hala ciddi bir mesafe alınamamıştır. Aşağıda yer verilen kararda da görüleceği üzere, ciddi bir borç yükü altında olan bir belediyede başkan, borçlanarak lüks bir araç almıştır. Kararın detaylarına girildiğinde makam aracı tutkusunun neler yaptırdığı açıkça görülmektedir.
21.04.2015 tarihli bu Kararda şu ifadelere yer verilmiştir; Belediye başkanının makam aracı olarak kullanmak amacıyla 693.330 TL değerindeki Audi A8L marka aracı Belediyenin bir iştiraki olan ... aracılığıyla 60 ay vadeli olarak 978.555 TL tutarında yüksek bedelle kredi kullanarak satın alması belediyenin göreceği kamu hizmetlerini mali yönden engelleyici veya azaltıcı nitelikte olduğundan Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin Savurganlıktan kaçınma başlıklı 17 nci maddesinin "Kamu görevlileri, kamu bina ve taşıtları ile diğer kamu malları ve kaynaklarının kullanımında israf ve savurganlıktan kaçınır; mesai süresini, kamu mallarını, kaynaklarını, işgücünü ve imkanlarını kullanırken etkin, verimli ve tutumlu davranırlar." hükmüne aykırı davranış söz konusudur.
Ayrıca, Saygınlık ve güven başlıklı 10 uncu maddesinde yer alan; "Kamu görevlileri, kamu yönetimine güveni sağlayacak şekilde davranırlar ve görevin gerektirdiği itibar ve güvene layık olduklarını davranışlarıyla gösterirler. Halkın kamu hizmetine güven duygusunu zedeleyen, şüphe yaratan ve adalet ilkesine zarar veren davranışlarda bulunmaktan kaçınırlar." hükmüne aykırı olduğuna ve bu nedenle etik dışı davrandığına karar vermiştir. (http://www.etik.gov.tr/KurulKararlari.aspx?id=1)
ETİK KURUL KARARLARININ YAPTIRIMI NEDİR?
Etik Kurul kararlarının tek başına yaptırımı yoktur. Ancak, Kurul kararlarının ciddi bir manevi baskısı vardır ve kamu görevlilerini tedirgin etmektedir. Özellikle yükselmelerde ve görevden alınmalarda oldukça etkilidir. Yine yargı mercileri de Kurul kararlarını dikkate almaktadır. Yani etik ihlali yapan bir kamu görevlisinin bu gerekçeyle görevden alınması halinde tekrar yargı kararı ile göreve dönmesi oldukça zordur.
Bunun yanında etik ihlali yapan kamu görevlileri hakkında kurumları disiplin vb. süreçleri de işletmektedir.
Bazen de disiplin işlemi yapmadan ilgililerin özlük dosyasına konulmaktadır. Halbuki Etik Kurul, etik ihlali yapan kamu görevlisi hakkında ne tür işlemler yapıldığını takip etmelidir. Aksi takdirde işlem yarım kalacak ve etkili olmayacaktır.
ETİK KURUL ÜYELERİ NE KADAR ÜCRET ALIYOR?
5176 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde; Kamu Görevlileri Etik Kurulu Başkan ve Üyelerine yapılan ödemelere yer verilmiştir. Buna göre; Kurul Başkan ve üyelerine, 6245 sayılı Harcırah Kanunu hükümleri saklı kalmak koşuluyla, fiilen görev yapılan her gün için (3000) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarda huzur hakkı ödenir. Bu ödemeden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılmamaktadır.
Fiilen görev yapılan her gün için; 0,096058 * 3.000 = 288 TL brüt ücret ödenmektedir. Bu ödemeden sadece binde 7,59 oranında damga vergisi kesilmekte olup, bir günlük net ödeme 286 TL'dir. Buna göre ayda 22 gün fiilen çalışılması halinde 22*286 = 6.292 TL ödeme yapılacaktır.
Ancak, Kurulun bir ayda 22 gün fiili çalıştığını düşünmüyoruz. Eğer Kurul, bir ayda 22 günden az toplanıyorsa bu kadar işin üstesinden gelmesi de zaten mümkün değildir. Bu nedenle Kurulun daha dinamik hale getirilmesi için teşkilat kanununun yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini düşünüyoruz.
KURUL ÜYELİĞİNE SEÇİLENLERİN EMEKLİ MAAŞI KESİLİR Mİ?
5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinde emekli olanlardan hangi göreve seçilenlerin ya da atananların emekli maaşının kesileceği ve kesilmeyeceği haller ile emekli maaşı kesilmeden kamu görevine gelinemeyeceği haller düzenlenmiştir.
Buna göre; Özel kanunlarında emeklilik veya yaşlılık aylığı kesilmeksizin çalıştırılma veya görev yapma hakkı verilenlerden Cumhurbaşkanı tarafından atananlar, Başbakan tarafından atananlar, Bakanlar Kurulu kararı veya müşterek kararname ile atanan veya görevlendirilenler ve Türkiye Büyük Millet Meclisince yapılan seçimler sonucunda görev verilenlerin de emekli maaşlarının kesilmeyeceği düzenlenmiştir.
Ayrıca, 5176 sayılı Kanunun Kurul başkan veya üyeliğine atanacaklar hakkında, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 40 ıncı maddesinin birinci fıkrası hükmü ile ek 68 inci maddesinin dördüncü fıkrası hükmü uygulanmaz ve bu kişiler Kurulda emekli aylıkları kesilmeksizin çalıştırılacağı hüküm altına alınmıştır.
Etik Kurul Başkan ve üyeleri, Bakanlar Kurulu tarafından atandığı için bunların da emekli maaşı kesilmeyecektir. Ayrıca, makam ve temsil tazminatları da kesilmeyecektir. Yine bunlar hakkında yaş haddi uygulanmayacaktır.
YeniŞafak