Meral Tamer'in köşe yazısı
22 Temmuz seçimlerini küsuratına kadar doğru tahmin eden KONDA araştırma şirketinin Genel Müdürü Bekir Ağırdır, TÜSES'in (Türkiye Sosyal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı) geçen hafta düzenlediği toplantıda Son 50 yılın seçim sonuçlarına bakıldığında AKP ezber bozuyor demişti.
Yerel seçimlerin iktidara çalıştığı ezberinin yanlış olduğuna işaret eden Ağırdır, 1960'tan beri bütün yerel seçimlerde -iddia edilenin aksine- iktidar partisinin oy kaybettiğine, AKP dışında sadece 1973'te CHP'nin istisna oluşturduğuna dikkat çekmişti.
Ağırdır'ın yaptığı bu hatırlatmanın ışığında, gazetemizin arşivinden yararlanarak, son 50 yılda yapılan genel ve yerel seçimlerde en fazla oyu alan partileri altalta sıraladık. Yerel seçimlerde İl Genel Meclisi sonuçlarını esas aldık. Yandaki tabloda da görebileceğiniz gibi karşımıza gerçekten de hayli ilginç bir durum çıktı.
Özal sürekli geriliyor
Mesela çoğu kişinin hâlâ dilinden düşürmediği Turgut Özal dönemine bakın: ANAP kasım 1983'teki milletvekili seçimlerinde % 45.1 oy alarak iktidara geliyor, ama 16 ay sonra yapılan yerel seçimlerde oyu 3.6 puan geriliyor. 1987'deki milletvekili seçimlerinde bir gerileme daha: ANAP'ın oyu % 36.3'e düşüyor.
Ya da 60'lı yıllara uzanalım: Adalet Partisi de 1965'te % 52.9 gibi ezici bir çoğunlukla iktidara geldikten sonra, ilk yerel seçimlerde oyu % 49.1'e, ardından genel seçimlerde de % 46.5'e düşüyor.
90'lı yıllara da bir bakalım: Ekim 1991'deki milletvekili seçimlerinde % 27 oy alan DYP, 2.5 yıl sonra yapılan yerel seçimlerde yine birinci parti oluyor, ama oyları 5.6 puan gerileyerek % 21.4'e iniyor.
70'li yıllarda bütün Türkiye'yi saran Karaoğlan rüzgârı, seçim sandıklarında da kendini gösteriyor. 1973 milletvekili seçimlerinde % 33.3 oy alarak birinci parti olan Ece-vit'in CHP'si, sonraki 3 seçimde de (2 yerel, 1 genel) ardarda oyunu arttırarak % 42.1'e kadar yükseliyor. Ancak tablodaki tarihlere dikkat edecek olursanız 1973'te de, 1977'de de yerel seçimler, milletvekili seçimleriyle birkaç ay arayla -oy kaymasının en zayıf olduğu dönemde- yapılıyor.
Ve geliyoruz 2000'lere... Tabloda da gördüğünüz gibi AKP rakip tanımıyor. 2002 kasımındaki genel seçimlerde % 34.3, ardından yerel seçimlerde % 41.9, ardından bir sonraki genel seçimlerde % 46.6...
Ağırdır'ın işaret ettiği gibi AKP ve Başbakan Erdoğan, ezber bozuyor. Hele pazar günkü seçimlerde de AKP oylarını yeniden arttırırsa, ezber iyice altüst olacak. Peki sonra ne olacak?
İşte sizlere 1 milyon dolarlık bir soru!
Seçmen tipleri
Bu arada pazar günü sandık başına hangi duygularla gidiyorsunuz bakalım? KONDA, seçmenleri 5 kategoriye ayırıyor:
- İdeolojik: % 29
- Son dakikacı (Siyasete ilgisiz): % 25
- Lider takipçisi: % 18
- Taraftar seçmen: % 17
- Partisiz (Siyasetle çok ilgili, ama partim yok diyen): % 11
Ben yine en azınlıkta kalan partisiz grupta yer alıyorum; ya siz?
(Milliyet)