Eğitim Efsaneleri!-1 (Sınıfta Kalma)

İlköğretimde sınıfta kalma konusu her şeyden önce bir eğitim felsefesi konusu olup, literatürde de tartışılan bir konudur. Zira zorunlu olarak çocuklara verilen bu eğitimin esas sorumluluğunun bu eğitimi alan çocuktan ziyade veren devlette olduğu tartışmamın bir boyutudur. Bu bakış açısına göre mademki devlet zorunlu olarak çocukları eğitmeyi üstüne vazife olarak almış ve Blom'un “Tam öğrenme kuramına” göre de gerekli koşullar ve olanaklar sağlanırsa her çocuk öğrenebilir şeklinde bilimsel bir yaklaşım kabul görmüş (Türkiye'de bu kuram resmi bir eğitim anlayışı olarak kabul edilmektedir.), o halde devlet gerekli koşulları sağlayıp her çocuğa öğretmek zorundadır, eğer öğretememiş ise kendi kusurudur, çocukları cezalandıramaz,  şeklinde düşünülmektedir.

       Diğer bir tartışma boyutu ise çocuğun eğitimi konusunda tasarruf sahibi kim olmalıdır? Sorusu etrafında dönmektedir. Eğer çocuğun eğitiminde tasarruf sahibi olan yegâne devlettir anlayışı kabul edilirse, bu anlayışa göre devlet çocukları istediği yarışa, sıralamaya, ölçmeye, değerlendirmeye ve hatta kıyaslamaya tabi tutabilir anlamı da bu çerçevede kabul edilmiş sayılır zaten. Buna karşılık çocuğun eğitimi konusunda anne baba tasarruf sahibi ise haliyle çocuğun değerlendirilmesinde de velinin söz sahibi olması doğal bir sonuç olarak kabul edilir. Zira başta gelişmiş ülkelerde olmak üzere refah seviyesi yüksek olan ve dünya ile işlerini halletmiş olan,  iş konusunda devlete hiçbir ihtiyacı olmayan zengin burjuva ailelerinin çocuklarının eğitimi konusunda tam bir tasarruf sahibi olma isteğinde oldukları, devletin kendi çocuklarını ölçmeye ve değerlendirmeye hakkının olmadığı, hele başka çocuklarla bir yarış içine sokarak belli merhalelerden geçirmek gibi bir zorunluluğun asla olamayacağı, dolayısıyla da devletin çocukları sınıfta bırakarak madden ve manen zarar vermek gibi onları toplumda rencide ederek, izole ederek, bir nevi tecrit ederek kendince tasarrufta bulunamayacağı yönünde düşünen veliler bulunmakta olup, sayılarının artmasına bağlı olarak da her geçen gün seslerini yükseltmektedirler.

       Ülkemizde ise gerek eğitim felsefesindeki bilimsel tartışmalar, gerekse dünyadaki burjuvazi fantezileri az da olsa bizde de yankı bulmuş olmalı ki kısık sesle de olsa son yıllarda özellikle de sekiz yıllık kesintisiz zorunlu eğitimle beraber bu konu tartışılmaya başlanmıştır.

       Ancak bizdeki tartışma boyutları yukarıdakilerden biraz farklı olarak kendimize özgü olup, daha ziyade bir “düzen ve disiplin” konusu eksenli tartışılmaktadır. Örneğin toplumumuzun büyük çoğunluğunun bakış açısına göre ülkemizde eğitim eşittir devlet kapısında ekmek şeklinde düşünüldüğü için ve devletin istihdamı da sınırlı olduğu için bunca kalabalık nüfus içinde seçilecek olan kişiler için belli yarış kurallarının bulunmasının kaçınılmaz olacağı ön kabulünden hareketle sınıfta kalma konusu belli bir düzen adına elzem kabul edilmekte ve kanıksanmış durumdadır. Bir diğer bakış açısına göre ise kalabalık nüfusun eğitim olanaklarını sağlamakta zorluk çeken devletin sağlıklı bir eğitim, düzen ve disiplin yerleştirmesi mümkün olmadığı için öğretmenler çaresiz kalmış durumdadır. Bu durumda disiplini sağlamak, öğrenciyi öğrenmeye motive etmek, öğretmenin elini güçlendirip işini kolaylaştırmak ve nihayet tembellerin daha iyi öğrenmelerini sağlamak için sınıfta kalma mutlaka olmalıdır. Zira her ne kadar yasalarımızda sınıfta kalma belli şartlara bağlı olarak varlığını korusa da hem bu çerçevede yukarıdaki tartışmalar, hem de zorunlu sekiz yıllık eğitimin faturası bu konuda taşları yerinden oynatmış olup, eğitimin de çivisi çıkmıştır!

       Tartışmalar bu minval üzere uzayıp gitmekle beraber şimdilik burada kesip işin yasal kısmına geçecek olursak ilköğretimde sınıf geçme konusu İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinin 47. Maddesinde aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.