Millî Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz, 5 Kasım 2017 tarihinde yaptığı açıklamayla öğrencilerin yaklaşık yüzde 10’unun sınavla öğrenci alan okullara, geri kalanların ise evine en yakın beş okuldan birine yerleştirileceğini, hiçbir öğrencinin istemediği bir okul türüne yerleştirilmeyeceğini duyurmuştu. Bununla birlikte, yapılacak merkezi sınavın 60 sorudan oluşacağını ve soruların 6, 7 ve 8. sınıf müfredatını içereceğini dile getirmişti.
Eğitim-Bir-Sen olarak, TEOG yerine, az sayıda öğrencinin seçici liselere yerleştirilmesi ve geri kalan öğrencilerin kendilerine en yakın okula gitme imkânı veren yeni sistemi olumlu olarak değerlendirmiştik. Ancak, soru sayısının az olduğunu ve sınavın sadece 8. sınıfı kapsamı gerektiğini vurgulamıştık. Bakanlık, daha sonra, sınavın uygulanma biçiminde yaptığı değişikliklerle soru sayısını 60’tan 90’a çıkarmış ve sınavın sadece 8. sınıf müfredatını kapsayacağını belirtmiştir. Bu değişiklikleri, sınavın uygulanma biçimini iyileştiren olumlu gelişmeler olarak değerlendiriyoruz.
Bakanlık, merkezi sınavla yerleştirmenin dışında kalan öğrencilerin ise “Mahallinden Yerleştirme Sistemi’ ile yerleştirileceğini, bunun da, öğrencinin tercihi, evinin okula yakınlığı ve mezun olduğu okul kriterlerinin dikkate alınarak gerçekleştirileceğini ilan etmiştir. Yani, mahallinden yerleştirmede ilk olarak öğrenci tercihinin dikkate alınacağı, eğer bir okulu iki kişi tercih etmişse öncelikli olarak daha yakın olanın yerleşeceği, bir okulu aynı binada oturan iki kişi tercih ettiğindeyse öncelikli olarak mezun olunan ortaokulun kıstas alınacağı belirtilmiştir. Buna ilaveten, öğrencilerin 9 okul arasından 5 okulu tercih edeceği ifade edilmiştir. Yapılan açıklamada dikkat çeken husus, 5 okul tercihinin içinde sadece Anadolu liselerinin değil, diğer okul türlerinin de tercih edilmesi gerektiği belirtilmiştir. Son olarak, farklılaşmış program uygulayan proje okulları, fen liseleri, sosyal bilimler liseleri ve tematik meslek liselerinin sınavla öğrenci alan okullar olarak tanımlanacağı açıklanmıştır.
Bu açıklamalar sonrasında yerleştirme işlemlerine ilişkin aşağıdaki sorunların devam ettiği görülmektedir:
-Uygulanması düşünülen söz konusu merkezi yerleştirmeyle, TEOG’da yaşanan tüm sorunların ve yerleşme baskısının yeniden karşımıza çıkacağı kanaatindeyiz. Daha önce açıkladığımız üzere, sınavla öğrenci almayacak okullar için katı bir merkezi yerleştirme yerine, yerelden yürütülen esnek bir yerleştirme yöntemi, arz ve talebi karşılaması açısından daha uygun ve etkin bir sonuç verecektir.
-Bakanlık tarafından daha önce yapılan açıklamalar, kimsenin istemediği okul türüne gitmeyeceği yönündedir. Ancak, yapılan son açıklamadan, tercih ekranında öğrencilerin Anadolu lisesi dışındaki okul türlerinden de tercihte bulunması gerektiği anlaşılmaktadır. Eğer böyle bir uygulama yöntemi seçilirse, öğrencilerin istemediği okul türüne yerleştirilmesi söz konusu olacaktır. Bunun yerine, öğrencilerin istedikleri okula gitmelerine imkân verecek bir yerleştirme anlayışı benimsenmelidir.
-Sınavla öğrenci alan okulların seçiminde mevcut tüm fen liseleri, sosyal bilimler liseleri, proje okulları ve tematik liselerin belirlenmiş olması uygun bir yaklaşım değildir. Merkezi sınavla öğrenci alan okulların belirlenmesinde nüfus ve kentin büyüklüğü gibi faktörler dikkate alınmalıdır. Örneğin, 15 milyon nüfusun yaşadığı İstanbul’da 8 fen lisesi varken, 500-600 bin nüfusa sahip Çorum, Tokat ve Yozgat’ta 6 fen lisesi bulunmaktadır. Benzer durum, proje okullarının dağılımı için de geçerlidir.