Eğer bir çocuk konuşurken sesleri düzgün veya akıcı telaffuz edemiyorsa bu konuşma bozukluğudur.
Konuşma oluşurken, akciğerlerden gelen nefes, gırtlakta bulunan ses tellerini titreştirerek vibrasyona (titreşim) neden olur. Bu vibrasyon, dil, diş, dudak yardımıyla şekillenir ve kelime ortaya çıkar. Çocuğun dilini veya dudağını doğru şekilde kullanamaması sesin farklı çıkmasına ve konuşma bozukluğuna neden olur.
Konuşma bozukluklarını fizyolojik sorunlardan kaynaklı da olabilir. Ağız bölgesindeki anatomik bozukluklar, bazı seslerin çıkartılmasını engeller. Örneğin; damak yarığında, damak ve burun arasında boşluk olduğu için hava oradan kaçar. Oysa bazı sesleri çıkartırken burna hava gitmemesi gerekir. Bu tür rahatsızlıklarda, plastik cerrahlar öncelikle söz konusu anatomik sorunu ortadan kaldırır. Ardından da konuşma terapisine başlanır.
Ayrıca işitme sorunu da çocuklarda doğrudan dil ve konuşma bozukluğuna yol açar. Çocuk tamamen sağır olmasa bile, belirli frekanstaki sesleri duyamaması, konuşma bozukluğuna neden olur.
Konuşma bozukluklarında fizyolojik veya psikolojik sebep varsa öncelikle sağlık yardımı almanız gerekir. Çocuğun sadece sesi doğru çıkaramamasından kaynaklıysa evinizde sesleri doğru çıkarma çalışmaları yaparak bu sorunu çözebilirsiniz.
Öncelikle çocuğunuz hangi sesleri çıkartabiliyor, hangilerini çıkartamıyor ya da hangi sesleri kelimenin belirli yerlerinde kullanabiliyor bunu tespit etmelisiniz. Çocuk bazı sesleri tamamen yanlış çıkartırken bazı sesleri kelimenin başında doğru ortasında veya sonunda yanlış çıkartıyor olabilir. Bu tespitten sonra egzersiz yapılarak doğru çıkarılamayan harfler çıkarılmaya başlanır.
Bizde çocukların en yaygın olarak çıkaramadıkları sesler “r” ve “l” sesleridir. Bu sesleri doğru çıkaramayan çocukların , söyleyemedikleri seslerin olduğu kelimeleri farklı telaffuz etmeleri nedeniyle arkadaşları tarafından alay konusu olmaları, konuşmak istememelerine, sunumlarda görev almak istememelerine ve özgüvenlerini yitirmelerine sebep olabilmektedir.
Çocuklarda çıkarılamayan sesler tespit edildikten sonra, sesler tek tek ele alınarak egzersizler yapılmalıdır. Bu konuda örnek olması açısından “r” sesi çalışmasına ilişkin çekmiş olduğum videoyu bağlantıdan izleyebilirsiniz. Videodaki çalışmaları bir program dahilinde yerine getirerek çocuğunuzdaki konuşma bozukluğunu giderebilirsiniz.
Bağlantı: https://www.facebook.com/evdeegitimcalismalari/videos/685815131601684/
Doğan CEYLAN
Maarif Müfettişi