Bir yanında Rusya, diğer yanında Çin... Orta Asya'da denize kıyısı olmayan, gözalabildiğine ovalardan, çayırlardan oluşan bir ülke. Yüzölçümü 1.5 milyon metrekare yani Türkiye'nin iki katı... Nüfusu ise sıkı durun, sadece ve sadece 3 milyon.
Bu ülke Moğolistan. Büyük Moğol İmparatoru Cengiz Han'ın ülkesi...
Bölgesel iki süper gücün arasına sıkışmış, yıllarca Rusya'nın egemenliğinde kalan Moğolistan, tarım, madencilik, hayvancılık ve turizme dayalı bir ekonomiye sahip. Dış ticaret hacmi sadece 3 milyar dolar ülkenin 45 milyon hayvanı var. Moğolistan atların en özgür dolaştığı ülke.
Moğolistan'ın Türkler için önemi ise farklı. Orhun Abideleri, Göktürk Anıtları ile Türk tarihi açısından da ayrı bir değer taşıyor.
AK Parti hükümeti de bu farklılığın farkında ve "Moğolistan dahil Orta Asya ülkeleriyle artan ölçüde derinlikli bir işbirliği dokusu geliştirilmesi" politikası doğrultusunda ilişkileri sıcak tutuyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın geçen yıl ziyaret ettiği Moğolistan'da dört adet Türk okulu var. Türkiye İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı (TİKA) kanalıyla bu ülkede çeşitli çalışmalar yürütülüyor. Bu çalışmalardan biri de Orhun Kitabeleri'ne giden Bilge Kağan yolunun yapılması.
İki ülke arasında dış ticarete gelince, burada çok sevindirici bir durum yok. Moğolistan'ın 3 milyar dolarlık ticaret hacmi içinde Türkiye'nin ihracatı 9.5 milyon dolar civarında.
Üçüncü komşu Türkiye
Coğrafi olarak sıkışıp kalmış Moğolistan da bu tarihi bağlar nedeniyle Türkiye'yi "üçüncü komşu" olarak görüyor. Karşılıklı işbirliği için atılan adımlar hızlanıyor. Heyetler geliyor, gidiyor. Önümüzdeki günlerde Türkiye'ye yeni bir heyet daha gelecek. Ama bu kez heyetin bavulunda farklı bir dosya var.
Nedir bu? Moğolistan giderek azalan nüfusuna çare arıyor. Rusya'nın egemenliğinde geçen yıllar boyunca işi, gücü olmayan müslüman Moğol erkeklerinin büyük bölümü alkolün pençesine düşmüş. Moğolistan'da erkek nüfus azalıyor. 6 kadına bir erkek düşüyor. Erkek sayısının bu kadar az olması yüzünden başlık parası kadınlar için değil erkekler için isteniyor. 45 milyon hayvan, başlık parası için önemli bir kaynak.
Moğol hükümeti giderek artan bu endişelerini gidermek için şimdi Türkiye ile farklı bir talepte bulunuyor. Türkiye'den 20 bin erkek istiyor.
Bu aşamada görüşmeler sürüyor. Önceki gün bu konuda çalışmaları yürüten bir yetkili ile sohbet ettik. Moğolistan'da erkek sayısının azlığının, ülkede önemli sıkıntılar yarattığını söyleyen yetkili, Moğolistan'dan önümüzdeki günlerde üst düzey yetkililerden oluşan bir heyetin geleceğini anlattı. Heyetle nasıl bir yol izleneceğini konuşacaklarını söyleyen yetkili, "Halk, Ruslar kökümüzü kuruttu diyor. Türk erkeklerinin çalışkan olduğunu düşünüyorlar. Türk erkekleri gelirse kendi erkeklerinin de silkineceğini düşünüyorlar" diyor.
Moğolistan deyip geçmeyin. Ülkede madencilik, tarım ve turizm konusunda ciddi potansiyel var. Topraklar tertemiz, bakir bir doğaya sahip. Bu arada tarım dedik diye korkmayın nüfusun yüzde 51.2'si de şehirlerde yaşıyor. Ciddi bir şehirleşme var. Okuma yazma oranı da yüzde 95.
20 bin Türk erkeği nasıl seçilecek bilmem ama seçilenin başına talih kuşunun konacağı ortada.
NÜFUS ARTIŞ HIZI DÜŞÜYOR
Birleşmiş Milletler verilerine göre, Moğolistan'da kadın doğurganlığında hızlı bir düşüş yaşanıyor. 1970-1975 döneminde doğurganlık oranı 7.33 düzeyindeyken, bu sayı 2005-2007'de 1.87'e kadar indi. Ülkede geçen yıl doğum yapan kadın sayısı 2008'e göre yüzde 8.7 artışla 68.762'ye çıktı.
Referans