Sanayide bir 'kıpırdanma' yaşandığını gösteren üretim oranının ardından, kapasite kullanım oranı da 'çarklar dönmeye başlıyor' yorumlarını pekiştirdi.
Kapasite kullanım oranı mayısta geçen yılın aynı ayına göre 12 puan azalarak 70.4 oldu. Genel eğilimdeki bu düşüşe karşın, nisan ayına göre de 3.6 puanlık bir artış yaşandı. Böylece oran 6 aydan sonra ilk kez yüzde 70'in üzerine çıktı.
EKONOMİ yönetimi bu yıl küçülmenin yüzde 3.6'dan daha kötü olabileceğine ilişkin mesajlar verirken, sanayi 'göreceli' olarak olumlu sinyaller vermeye devam ediyor. Mayıs ayında üretim oranından sonra kapasite kullanım oranında da, nisan ayına göre iyileşme yaşandığı görüldü. Kapasite kullanımında eylül 2008'de başlayan azalış trendinin, şubattan itibaren artış trendine girmesi, 'sanayide çarklar dönmeye başlıyor' yorumlarını pekiştirdi.
Genel eğilim değişmedi
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK), imalat sanayine ilişkin mayıs ayı verilerine göre, kapasite kullanım oranı yüzde 70.4 oldu. Bu oran geçen yılın mayıs ayına göre 12 puan daha düşük oluşuyla, genel eğilimin hálá düşüş yönünde olduğunu gösterdi. Bu durum, 'çarklar dönmeye başladı' yorumlarına karşılık, 'temkinli iyimser' değerlendirmelere de neden oldu.
Son 6 ayın en yükseği
Mayıs ayında moralleri düzelten gelişme ise, bir önceki aya görülen iyileşme oldu. Nisan ayına göre, kapasite kullanım oranı 3.6 puan arttı. Bu artışın yanı sıra mayıs ayındaki oran, son 6 ayın en yükseği de oldu. Kapasite kullanım oranı kasım ayından bu yana ilk kez yüzde 70'in üzerine çıktı.
Düşüş hız kesiyor
Sadece mayıs ayı değil, son 3 aydaki verilerde düşüşün hız kestiğini ortaya koyuyor. Eylül 2008'de başlayan kapasite kullanımında azalış trendi, şubattan itibaren geçen yılki oranları yakalayamamakla birlikte bir toparlanma sürecinden söz edilmesini mümkün hale getirdi. Kapasite kullanımın martta önceki yıla göre 16.5 puan, nisanda 14.9 puan ve mayısta da 12 puan azaldı.
Şubatta dibi gördü
Kapasite kullanımı şubat ayında yüzde 63.8 ile tarihin en düşük düzeyine inmişti. Bu oran martta yüzde 64.7, nisan ayında da yüzde 66.8 olmuştu. Oranın mayıs ayında da yüzde 70'e çıkması sanayide bir toparlanmayı işaret ediyor. Ancak uzmanlar bunun 'en kötünün geride kaldığı anlamına gelmediğini' özellikle vurguluyor.
Talepteki yetersizlik
Oranın yüzde 70.4 olmasındaki etkenlerin en büyük nedeni, iç pazardaki talep yetersizliği oldu. İşyerleri yüzde 53.5'le ilk sırada bu nedeni gösterdi. Bunu yüzde 31.7'yle dış pazarda talep yetersizliği ve yüzde 3.6'yla mali imkansızlıklar izledi. Yıllık bazda hemen hemen tüm sektörler gerilemiş olmasına karşın, beklentilerdeki iyimserlik TÜİK verilerine de yansıdı. İşyerleri mayısta üretim miktarının yüzde 7.6, satış miktarının da yüzde 6.4 artış gösterdiğini belirtti. Haziranda benzer bir artış bekleniyor.
Özel sektör daha hızlı toparlanıyor
MAYIS ayına ilişkin veri, kapasite kullanımında özel sektör imalat sanayiinin devlet kuruluşlarına göre daha hızlı toparlandığını gösterdi. Mayıs ayında geçen yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında, imalat sanayi kapasite kullanım oranı devlette yüzde 93.7'den yüzde 55.2'ye, özel sektörde yüzde 80.5'ten yüzde 70.5'e geriledi.
ÖTV indirimi otomotive yetmedi
KAPASİTE kullanımı en düşük sektör, yüzde 45.8 ile büro, muhasebe bilgi işlemleri makine imalatı oldu. ÖTV'deki indirime karşın otomotiv sektöründe gerilemenin sürmesi de dikkat çekti. Gerileme hızında küçük bir gerileme olduğu gözlendi. Ancak taşıt araçları ve karoseri imalatı yüzde 90.3'ten yüzde 68.4'e, diğer ulaşım araçları imalatı yüzde 89.5'dan yüzde 81.6'ya indi.
22 sektörden sadece ikisi artışa geçti
YILLIK bazda bakıldığında mayıs itibariyle 22 sektör içinde kapasite kullanımında artış yaşayan yalnızca iki sektör oldu. Tütün ürünlerinde kapasite kullanımı yüzde 72.3'ten yüzde 74.3'e, basım ve yayım imalatında yüzde 71.7'den yüzde 74'e çıktı.
Türkiye ve 7 ülke yüzde 5-7 büyüyecek
ULUSLARARASI finansal hizmetler grubu Credit Suisse'in Araştırma Müdürü Giles Keating, aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 8 yükselen piyasayı değerlendirirken, "Bu ekonomilerde, önümüzdeki 5 yılda yüzde 6-7 büyüme beklenebilir. Bununla kıyasla Batılı ekonomiler, yüzde 1-2 büyüyecek" tahmininde bulundu.
İngiliz Wealth Bulletin'e göre, Keating ile başında bulunduğu ekip, Çin, Hindistan, Brezilya, Meksika, Endonezya, Türkiye, Arjantin ve Güney Afrika'dan oluşan 8 yükselen ekonomilerin görümünü değerlendirdi. Keating, bazı yükselen ekonomilerin kendi tüketici piyasalarını geliştireceğini ifade etti.
Kriz, cari açığı yüzde 85 geriletti
KÜRESEL krizin yarattığı durgunluğun etkisiyle cari açık nisan ayında yüzde 76.1 oranında azalarak 1 milyar 239 milyon dolara düştü. Ocak-Nisan döneminde cari açık, yüzde 84.8 oranında azalarak 2 milyar 659 milyon dolara geriledi. Merkez Bankası, ödemeler dengesi verilerine göre, nisanda cari açık, 1 milyar 239 milyon dolara düştü. Geçen yılın aynı döneminde bu rakam, 5 milyar 179 milyon dolardı.
Hürriyet