Mayıs 2010'da Gazze'ye doğru yola çıkan Mavi Marmara gemisine İsrail'in uluslararası sularda gerçekleştirdiği baskın, Ankara ve Tel Aviv arasında ipleri koparmıştı. 9 Türk vatandaşının hayatını kaybettiği saldırıyla birlikte atılan köprüler, yıllar süren müzakereler sonucunda yeniden kuruldu. Başbakan Binali Yıldırım, İsrail ile varılan anlaşmanın detaylarını düzenlediği basın toplantısında anlattı.
İşte o konuşmadan satır başları
Mutabakat metni iki tarafca uzlaşıldı ve parafe edildi. İlişkilerin normale dönmesine ilişkin süreç başlamış oldu. Yarın, Dışişleri Bakanlığı Müsteşarımız ve muhatabı tarafından imzalanacak.Bu imzadan sonra onay süreçleri başlayacak. Onlarda bakanlar kurulunda bizde ise Meclis'te olacak onaylama. Akabinde de karşılıklı büyük elçiler faal hale gelecek.
BU NOKTAYA NASIL GELİNDİ?
Bu noktaya nasıl gelindi, anlatmakta fayda var. 31 Mayıs 2010 tarihinde Mavi Marmara gemisine yapılan baskın sonrası İsrail ile diplomatik ilişkilerimizi askıya almıştık. Sayın Netenyahu Cumhurbaşkanımız Erdoğan'ı arayarak özür dilemişti. Bu ilişkilerin düzelmesi için atılan ilk adımdı. Ama Türkiye'nin şartı sadece özür değildi.Şartlarımızdan bir tanesi özellikle Filistin'e uygulanan ambargoların hafifletilmesi ve insani yardımların, yatırımların önünün açılması. Diğer konu da Mavi Marmara baskınında hayatını kaybeden vatandaşlarımıza tazminat ödenmesi.
20 MİLYON DOLAR TAZMİNAT
Bu iki hususta da mutabakat metninde karar alındı. Hayatını kaybeden vatandaşlarımızın yakınlarına 20 milyon dolar tazminat ödenecektir. Bu mutabakatın uzun sürmesinin nedeni, Gazze'de yaşayan Filistinlilerin günlük yaşamda karşı karşıya kaldıkları zorluklardır.Bu hususta uzun uzun görüşmeler yapıldı ve nihayet burada bir karara varıldı. Bu amaca yönelik olarak cuma günü ilk gemimiz 10 bin tonu aşkın insani yardımla Aştot Limanı'na hareket edecektir. Böylelikle Türkiye önceliğiyle kalkmış oluyor.
TÜRKİYE HEP FİLİSTİN'İN YANINDA OLACAK
Gazze bölgesi başta olmak üzere elektrik ve su ihtiyacı için çalışmalara başlanacak. Filistin-Türkiye Dostluk Hastanesi'nin hizmete alınması için anlaşılan diğer bir husus. TOKİ'nin Gazze'de konut projesinin önü de açılmış oluyor. Sanayi bölgesinin hızlandırılması için mutabakata varıldı.Filistinli kardeşlerimizin nefes almasını bu mutabakatla sağlıyoruz. Türkiye, Filistin'in haklı davasının arkasında olacak.
SORU CEVAP
Yardımı hangi kurumlar yapacak?
Yardım AFAD kapsamında olacak. Buna katılan birçok kurum var. Koordinasyonu AFAD yürütecek.
Süreç nasıl işleyecek?
Anlaşma yarın imzalanacak. Daha sonra Bakanlar Kurulu Meclis'e havale edecek. Normalleşme her alanı kapsıyor. Öncelik olarak ekonomik ve bölgesel işbirliği önde geliyor.
Elçiler ne zaman atanacak
En kısa süre demek, bu mutabakların onaylanmasından sonra başlar. Sonraki süreç haftalar anlamına gelir. Dışişleri Bakanlığı en uygun ismi atar.
Anlaşma kağıt üzerinde mi kalacak?
Bu mutabakat yıllar aldı. Bu önemli bir adımdır. Bundan sonrası gelişmelere göre değerlendirilecek. Bu bakımdan İsrail hükümetine de, Türk hükümetine de görevler düşmektedir. İlişkileri normalleştirmek hem Türk, hem İsrail halkının yararınadır.
Türkiye'deki Hamas ofisi
Türkiye'de Filistin'in ilişkilerinin takip edilmesi için diplomatik mekanizmalar olmaya devam edecek.
Tazminat alacak ailelerle görüşüldü mü?
Tazminatı anlaşma yürürlüğe girdikten sonra İsrail tarafı toptan yatıracak ve bunun hak sahiplerine ulaştırılması Türkiye'nin teminatı altında olacak. Bu ikili anlaşmadır. İkili anlaşma diğer anlaşmaların üzerindedir. Geçerli olan anlaşma bu olacaktır. Şehit olan vatandaşlarımızın yakınlarıyla da görüşmeler çok öncesinden yapılmıştır, gerekirse tekrar yapılabilecektir.
Rusya ile benzer bir süreç yaşanır mı?
Rusya ile normalleşme niye olmasın. Türk ve Rus milleti bu krizin ortadan kalkmasını istiyor. İrade sahiplerine düşen de milletimizin, vatandaşlarımızın bu beklentilerini karşılamaktır. Bu yönde de güzel gelişmeler var, yakın zamanda paylaşacağız.